اگر تا چند سده پیش عمق دید هر فردی تا چند کیلومتر بیشتر نمیرسید و بعدها به وسیله دنیای دوربین عدد این مسافت در چند پله بالاتر قرار گرفت؛ اما با آمدن دوربینهای فیلمبرداری و رسانههای اینترنتی دنیا راه پرپیچ و خمتری را پشت سر گذاشت؛ حالا مردم میتوانستند در خانه بنشیند و آن سوی دنیا را در قابهای شیشهای و از نزدیکترین فاصله نگاه کنند. دوربینهای فیلمبرداری یا همان چشمهای نیابتی ما گوشه گوشه دنیا را از زندگی تا جنگ به تصویر میکشیدند.
رفته رفته برخی ماهیت اصیل رسانه را که بر پایه صداقت بود، زیر پا گذاشتند و به این نتیجه رسیدند که میتوان از این قاب شیشهای به دروغپراکنی و تغییر واقعیتها و حقیقتها دست زد و به راحتی یک آب خوردن جای جلاد و شهید را جابهجا کرد. این معضل سبب شد تا عدالتپیشگان تاریخ با مرام و مسلک صادقانهای که داشتند در جبههای مخالف با دسته اول برای مقابله به پا خیزند و کارزار نبرد حق و باطل را از عرصه میدان به رسانه هم بکشانند.
از این رو رسانه مهمترین عنصر در جنگهای سخت و نرم جهان معرفی شد تا جایی که میتوانست از هر المان و ابزار جنگی سخت قویتر عمل کند. در دوران هشت سال دفاع مقدس نیز رسانه حرف اول مدیریت کلان جنگ را میزد و موجب التزام و همبستگی داخلی به منظور مقابله با دشمن خارجی و برخی عناصر داخلی آن شده بود و نشان داد که ضرورت رسانه و تبلیغ در جنگ از داشتن قدرت نظامی بیشتر است؛ اما در طرف دیگر نبرد بعثیهایی بودند که با دست پر و حمایتهای جانانه نزدیک به 30 کشور در عرصه نظامی، سیاسی و اقتصادی و رسانهای وارد جنگ شده بودند.
شروع جنگ برای تمامی ایرانیان مشخص بود؛ تجزیه ایران و اشغال دائمی خوزستان و طمع به منافع نفتی ایران و تسلط بر شط العرب و دستیابی به خلیجفارس. اما تحلیلی که در رسانهها به گوش دنیا میرسید، همان بهانهای بود که صدام در گوش دنیا میخواند؛ ۱ـ دفاع از امت عرب، ۲ـ استقلال عربهای خوزستان، ۳ـ ظالمانه بودن قرارداد 1975 الجزایر و پایبند نبودن ایران به آن، ۴ـ تعیین خط مرزی در آبراه شط العرب (اروند رود) و ۵ـ مالک بودن جزایر سهگانه تنب بزرگ و کوچک و ابوموسی و سرانجام حمله به انقلاب و ایران به منظور حمایت از اسلام و تحقق قادسیه ثانی.
در حالی که بعداً معلوم شد و بیگانگان نیز اعتراف کردند اهداف اصلی و مقصود از هجوم سراسری عراق به ایران تجزیه ایران و اشغال دائمی خوزستان و طمع به منافع نفتی ایران و تسلط بر شطالعرب و دستیابی به خلیجفارس و دروغگویی در دفاع از امت عرب بوده است. جاهطلبیهای رژیم بغداد، بیهودهگویی و ادعاهای پوچ و بیاساس آنها و مسلمان نبودن رژیم را بعداً اعتراف کردند. رادیو صهیونیستی در مرداد 1369 میگوید: «یکی از عوامل اصلی جنگ ایران و عراق نیز همین آرزو بود که عراق میخواست با اشغال خوزستان و خارج کردن جزایر تنب و ابوموسی از حاکمیت ایران خود را به صورت ابرقدرت خلیجفارس درآورده، در پی آن رهبری جهان عرب را به دست گیرد.»
حتی آمریکا که دست پشت پرده و حامی اصلی عراق به شمار میآمد، در رادیو آمریکای خود به نقل از «واشنگتن پست» اعلام کرد: «بهانه حمله عراق به ایران این بود که قرارداد الجزایر مبنی بر تعیین خطوط مرزی شط العرب که در زمان رژیم سلطنتی ایران بین دو کشور بسته شده بود به عراق تحمیل شده است و قرارداد باید ملغی شود. هشت سال جنگ به طول انجامید و بالاخره هم جنگ متارکه شد.» تلویزیون «سیبیاس» آمریکا در مصاحبه با سناتور آمریکایی «سام نان» اظهار میدارد: «هرچند ما برای دوست نداشتن ایران دلایل زیادی داشتیم، اما سکوت ما در برابر تجاوز صدام به ایران از جمله اشتباهات دیگر ما محسوب میشود.»
دستگاه تبلیغی بعث آهنگ رزم کرده بود و با هر حیلهای که دستش میرسید میخواست پای مردم عراق را به میدان مبارزه بکشاند؛ برای نمونه «خالد حسین» میگوید: «طوفان تهاجم از جانب شرق به سمت عراق و امت عربی در حال وزیدن است؛ نژادپرستان ایران که هزاران سال است چشم طمع به سرزمینهای اعراب دوختهاند... اکنون میخواهند عراق را دوباره اشغال نمایند.» همچنین رادیو صوتالجماهیر عراق در تاریخ 1360/2/15 گفت: «ایرانیان مجوس در صدر اسلام سعی کردند از ترویج اسلام جلوگیری کنند، اما کاری از پیش نبردند حالا تصمیم گرفتهاند دین اسلام را از داخل تضعیف کنند.»
نمونه امروزی اهمیت رسانه را باید در غزه مشاهده کرد. بعید نیست پافشاری بیش از اندازه رسانههای صهیونیستی به مسئله بیمارستان شفا از این قرار باشد که میخواهند از این تله رسانهای برای خود پیروزی بخرند. آنها به گونهای بار تبلیغاتی خود را بر سر بیمارستان آوار کردهاند که گویی با عبور از بیمارستان شفا تمام هیمنه و ساختمان جبهه حماس ریخته است؛ همان تلهای که آمریکاییها در سال 2003 در کشور عراق با پافشاری بر روی باند فرودگاه بغداد پیاده کردند. آنها این جنگ روانی را دست و پا کردند تا با تصاحب یک باند فرودگاه پیروزی را برای خود بخرند. این موارد نشان میدهد، جنگهای روانی دشمن از هشت سال دفاع مقدس تا این روزهای غزه یک شکل و به پشتوانه رسانه بوده است؛ مسئلهای که باید جدیتر و دقیقتر با آن برخورد کرد.