صادرات برده

درباره آمار بردگانی که حدود چهار قرن از آفریقا به آمریکا برده شدند، صاحب‌نظران بسیاری نظر داده‌اند. «والتر رادنی» معتقد است: «به درستی نمی‌توان گفت که طی سال‌های 1445 تا 1870، چه تعداد برده از آفریقا صادر شده است. ارقام از چند میلیون تا یکصد میلیون نفر تخمین زده می‌شوند. طبق آمار جدید که البته سعی دارد از اهمیت تجارت برده بکاهد، 15 میلیون نفر آفریقایی در آمریکا، جزایر اقیانوس اطلس و اروپا زنده پیاده شده‌اند.» 
نتایج پژوهش دقیق آماری «پاتریک مانینگ»، که طبق سنت تاریخ‌نگاری کمبریج باید مورخی «محافظه‌کار» تلقی شود، فراتر از این ارقام است. به نوشته او، در سده‌های شانزدهم و هفدهم میلادی، حدود چهارمیلیون نفر برده از آفریقا صادر شدند و در دو سده هجدهم و نوزدهم، حدود 14 میلیون نفر. مانینگ در مجموع، کل کسانی را که در «دوران برده‌داری» از قاره آفریقا به قاره آمریکا صادر شدند، 18 میلیون نفر می‌داند. به نوشته مانینگ، تجارت جهانی برده از نیمه دوم سده پانزدهم میلادی، در مقیاس اندک آغاز شد و تا حوالی نیمه سده هفدهم میلادی رشدی کُند (به طور متوسط سالیانه دو درصد) داشت. با تصرف مستملکات ماوراء بحار و آغاز اقتصاد پلانت‌کاری، در نیمه سده هفدهم اوج گرفت و حجم آن به طور متوسط به 70 هزار برده در سال رسید. حدود 60 درصد این بردگان مرد و 40 درصد زن بودند. از نیمه سده هجدهم تا نیمه سده نوزدهم، به طور متوسط سالیانه 60 هزار برده از سواحل غربی آفریقا صادر می‌شد. 
باید توجه کرد که این آمار، بردگانی را که در خود قاره آفریقا به کار گرفته می‌شدند یا برای کارهای شاق به سواحل و جزایر آسیا منتقل می‌شدند، دربرنمی‌گیرد. در سال 1800 میلادی، حدود سه میلیون نفر برده در غرب و جنوب آفریقا به کار در معادن و مزارع متعلق به سفیدپوستان اروپایی اشتغال داشتند. سال‌های 1850‌ـ1900، اوج برده‌داری اروپایی‌ها در خود قاره آفریقا به شمار می‌رود که مصادف با آغاز «دوران استعماری» قاره آفریقا و استخراج وسیع معادن طلا و الماس و ... است. در سال 1900، در سودان فرانسه که کل جمعیت آن 5/134/000 نفر بود، 1/192/000 نفر برده حضور داشتند. 
در سده هجدهم، فرانسوی‌ها 1/150 میلیون نفر و سکنه اروپایی‌تبار آمریکای شمالی، حدود 200 هزار نفر آفریقایی را به اسارت بردند. در سال 1806، حدود شش میلیون برده در ایالات متحده آمریکا، برزیل و کوبا کار می‌کردند. در سال 1833، زمان لغو برده‌داری در مستعمرات انگلیس، تعداد بردگان انگلیس تنها 800 هزار نفر گزارش شده است. اندک بودن رقم فوق به دلیل استقلال ایالات متحده آمریکاست که دیگر مستعمره انگلیس به شمار نمی‌آمد.