یکی از موضوعات مهم در حوزه مسکن، بحث افزایش یا کاهش میزان اجارهبهاست، چرا که به اشکال گوناگون با قیمت مسکن و تغییراتی که در این حوزه شاهد آن هستیم، مرتبط است.
اصولاً با نزدیک شدن به پایان سال و آغاز سال جدید و رسیدن به ایامی که از آن به روزها یا ماههای جابهجایی و فصل جابهجایی یاد میشود مستأجران نگران افزایش اجارهبها هستند و این پرسش مطرح میشود که وضعیت قیمت مسکن و اجارهبها در سال آینده چه میشود؟
مسئله حائز اهمیت این است که حتی اگر دولت شتاب قابل توجهی به ساختوسازها بدهد و شهرداریها در کل کشور پروانههای بیشتری در راستای افزایش ساختوساز صادر کنند، به گونهای که این روند به افزایش ساخت مسکن و به تبع آن کاهش قیمت مسکن منجر شود، نمیتوان انتظار داشت رشد اجارهبها متوقف شود.
متأسفانه، رشد اجارهبهای مسکن همچنان ادامه مییابد؛ البته این روند متناسب با رشد قیمت مسکن که طی چند سال اخیر تجربه شد، نخواهد بود، اما همچنان شاهد روند افزایشی در نرخ اجاره خواهیم بود؛ چرا که عوامل متعددی در این موضوع نقشآفرینی میکنند.
در صورتی که ساختوساز بیشتری نداشته باشیم و با افزایش نرخ ارز، شاهد بالا رفتن قیمت مسکن باشیم، قطع به یقین باز شاهد افزایش اجارهبها خواهیم بود؛ البته باید به این نکته مهم توجه شود که افزایش اجارهبها به میزان افزایش قیمت مسکن نیست، چرا که بیشترین تقاضایی که در بازار اجاره وجود دارد، تقاضای مصرفی است نه دلالی و وابسته به سطح درآمد خانوار است. بنابراین، به نوعی میتوان گفت وضعیت بازار اجاره متفاوتتر از بازار و قیمت مسکن است، چرا که متأسفانه امروز بخش قابل توجهی از افزایش قیمت مسکن به دلیل وجود تقاضای سرمایهای است و نه مصرفی، در حالی که تقاضای اجاره وابسته به درآمد خانوار است، اما در بخش خرید و فروش ملک به دلیل تقاضای سرمایهای و سفتهبازانه قیمتها وابسته به سطح تقاضای خانوادهها نیست، بلکه به سطح تقاضای سرمایهها وابسته است.
بیشک قیمتها در تقاضای سرمایهای جابهجا میشوند و بازار را به سمت قیمتهای بالاتری سوق میدهند، به این دلیل نمیتوان روند یکسانی برای بازار اجاره و بازار خرید و فروش ملک در نظر گرفت.
آنچه در موضوع حمایت از مستأجران گفته میشود، متأسفانه بیپاسخ میماند؛ چرا که دولت با کسریهای سنگین و بزرگ بودجه دست و پنجه نرم میکند و در حال حاضر کمترین امکانی را برای حمایت جانبی در بحث بازار اجاره از مردم ندارد و قادر به افزایش خدمات عمومی به مردم، از جمله مستأجران نیست.
آنچه در این موضوع میتواند کمککننده باشد و فشار اجارهبها را از دوش مستأجران تا حدی برطرف کند، به سرعت بخشیدن به ساختوساز مسکن در دولت و ساختوساز براساس متدهای ساخت ارزان و سریع وابسته است تا با این روش بخش قابل توجهی از شدت تقاضا در بازار اجاره و به تبع آن سنگینی اجارهبها کاهش یابد.