داغدار تجارت

 مروری برکاهش جمعیت در مقطعی از دوران تاریخی در قاره آفریقا و آمریکا، یکی دیگر از جنایاتی بود که به واسطه حضور استعمارگران در این جوامع به وقوع پیوست. درباره آفریقا باید گفت در طول چند سده، بخش قابل ملاحظه‌‌ای از نیروی انسانی کارآمد این قاره یا کشته شدند یا به بردگی رفتند. باید قربانیان دیگر تجارت برده را نیز به شمار بردگانی که به آمریکا حمل شدند، اضافه کرد. همچنین آفریقایی‌هایی که در جریان حمله و جنگ برای شکار برده کشته می‌شدند، اسیرانی که در بین راه میان اعماق قاره و کرانه دریا جان می‌سپردند و همین طور کسانی که در حین سفر وحشت‌انگیز دریایی به آمریکا تلف می‌شدند. برآورد شده، عوض هر برده‌ای که به آمریکا می‌رفت، پنج آفریقایی در خود آفریقا یا در دریا جان می‌سپردند. نتیجه این شد که آفریقا بخش عظیمی از جمعیت سالم و تندرست خود را از دست داد. عده بسیاری از آفریقایی‌ها که در جست‌وجوی پناهگاه برای رهایی از تعقیب سوداگران بودند، در جنگل‌ها و باتلاق‌ها هلاک شدند.
جمع کل شمار آفریقایی‌هایی را که از برده‌فروشی زیان دیدند (از جمله بردگانی که در شرق فروخته شدند) به 150‌ـ100 میلیون تن تخمین می‌زنند. این امر مدت مدیدی مانع افزایش جمعیت آفریقا شد؛ در حالی که در قاره‌های دیگر افزایش جمعیت چشمگیر بوده است. به واقع مختل کردن تولید نسل، موجب فنا و انقراض نسل‌ها شد و همین امر جلوی افزایش جمعیت آفریقا را گرفت. طبق آمار‌های موجود، جمعیت در آفریقا از 1650 تا 1850 ثابت بود؛ در حالی که اروپا و آسیا در همین مدت جمعیت‌شان به بیش از چهار برابر رسیده است. 
جمعیت غرب آفریقا در نیمه سده نوزدهم، 25 میلیون نفر گزارش شده است. برخی محققان معتقدند، اگر تجارت جهانی برده نبود، این جمعیت باید به 46 تا 53 میلیون نفر می رسید.  نتیجه دهشتناک تجارت برده این شد که اقتصاد و فرهنگ رو به افول گذاشت. این امر همبستگی خلق‌های آفریقا را از بین برد، مانع ظهور کشورهای بزرگ در جنوب صحرا شد و نیروهای تولیدی تمامی قاره را فلج کرد. روی هم رفته این امر، علت تجزیه بسیار طولانی و عقب‌افتادگی اقتصادی آفریقا بود. تجارت برده آفریقا را به شدت ضعیف کرد و در دوره تقسیم استعماری به دولت‌های استعمارگر کمک کرد تا آن را قطعه قطعه کرده و به مستعمره پایمال شده امپریالیسم تبدیل کنند. 
شاید این تعبیر «احمد سکوتوره»، رئیس‌جمهور متوفی گینه، حاکی از عمق فاجعه باشد که گفت: «آفریقا داغدار جنایت تجارت برده است و هنوز هم توانایی آفریقا به علت کمی جمعیت محدود است.»