بازدارندگی یا بحران؟

بامداد یکشنبه، ۲ مقام آمریکایی ادعا کردند ایالات متحده و انگلیس اهداف انصارالله یمن را از سکوهای هوایی و سطحی و با هواپیماهای F/A-۱۸ بمباران کرده‌اند و حداقل ۳۰ نقطه را در حداقل ۱۰ منطقه هدف قرار داده‌اند. این در ادامه تجاوزات آمریکا به منطقه است، زیرا فرماندهی مرکزی آمریکا صبح شنبه نیز از حملات هوایی علیه عراق و سوریه به اهدافی که به زعم آنها مرتبط با نیروی قدس سپاه پاسداران ایران و گروه‌های مسلح وابسته به آن است، خبر داده بود. ستاد فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا (سنتکام) بامداد شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد در واکنش به کشته شدن ۳ نظامی این کشور در حمله به پایگاه «برج ۲۲» در مرز سوریه و اردن، حملاتی را به مواضع «گروه‌های تحت حمایت ایران» در عراق و سوریه انجام داده است. ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا اعلام کرد به بیش از ۸۵ نقطه در خاک عراق و سوریه حمله کرده است.
در رابطه با حملات آمریکا و انگلیس به یمن، المیادین گزارش داد بیش از ۳۵ نقطه در صنعا و تعدادی از استان‌های یمن هدف قرار گرفته است. بر اساس این گزارش، حملات آمریکا و انگلیس مناطق عطان، النهدین و الحفا در صنعا را هدف قرار داده است. همچنین هواپیماهای متجاوز آمریکایی - انگلیسی بیش از ۱۱ حمله به مناطق مقبنه و حیفان در حومه غربی و جنوبی استان تعز در جنوب غرب یمن انجام و شبکه‌های ارتباطی این ۲ منطقه را هدف قرار دادند.
در همین ارتباط سخنگوی ارتش یمن روز یکشنبه گفت: هواپیماهای متجاوز آمریکایی - انگلیسی طی ساعات گذشته ۴۸ حمله در یمن انجام دادند. سرلشکر یحیی سریع افزود: این حملات ما را از موضع حمایت از مردم ثابت‌قدم فلسطین در نوار غزه منصرف نخواهد کرد و بدون پاسخ و مجازات نخواهد ماند. یحیی سریع گفت: این حملات ما را از مواضع اخلاقی، مذهبی و انسانی‌مان در قبال مردم غزه باز نخواهد داشت. وی ادامه داد: حملات آمریکایی - انگلیسی شامل استان‌های صنعا، حدیده، تعز، البیضا، حجه و صعده بود.
دولت بایدن که در طول هفته گذشته و بعد از هدف قرار گرفتن پایگاه آمریکایی «برج 22» در اردن تحت شدیدترین فشارها برای اقدام نظامی در منطقه قرار گرفته بود، امیدوار است عملیات نظامی واشنگتن در عراق، سوریه و یمن بتواند سطحی از بازدارندگی را ایجاد کند تا دولتش را از زیر فشارهای فزاینده خارج کند. 
اما به نظر نمی‌رسد حملات اخیر از قدرت بازدارندگی لازم برخوردار باشد تا نجات‌بخش کاخ سفید از بحران خودساخته در غرب آسیا باشد. تمام محاسبات نظامی و دیپلماتیک دولت بایدن بعد از حمله بی‌سابقه به پایگاه نظامی این کشور در اردن بر این استوار بود که بتواند به نوعی میان بازدارندگی و پرهیز از گسترش تنش و تصاعد بحران، توازن ایجاد کند. آمریکا به همین منظور برای پاسخ به حمله‌ای که در آن 3 نظامی کشته شده و بیش از 40 مجروح روی دست آنها گذاشته، تقریبا یک هفته دست نگه داشت. 
ناظران معتقدند آمریکا با پیامدهای واقعی حمایت بی‌حد و حصر از اسرائیل در کشتار مردم فلسطین در غزه مواجه شده است و حملات علیه آمریکا در منطقه حداقل این خاصیت را داشته که واشنگتن فشارهای خود بر تل‌آویو را برای پایان جنگ تشدید کند تا پای خودش به یک بحران غیرقابل پیش‌بینی و غیرمنتظره باز نشود. مشکل آمریکا در این باره این است که رژیم صهیونیستی حتی از به دست آوردن یک امتیاز کوچک هم در غزه عاجز مانده است تا دولت بایدن آن را دستاویزی برای تلاش‌های دیپلماتیک در خاتمه جنگ قرار دهد.
شاید اگر فشارهای شدید داخلی نبود، جو بایدن و تیم امنیت ملی کاخ سفید ترجیح می‌دادند در این مقطع حساس، از انجام همین 2 عملیات هم خودداری کنند ولی سطح شدید تلفات حمله به آمریکایی‌ها در اردن شامل 45 کشته و زخمی - که در هیچ‌یک از 180 حمله قبلی محور مقاومت به دارایی‌های نظامی آمریکا پس از 7 اکتبر در منطقه رخ نداده بود - ساکنان اتاق بیضی کاخ سفید را دچار بحران تصمیم‌گیری کرد.
برای همین بود که پس از حمله به سوریه، مقامات ارشد آمریکایی از جمله رئیس‌جمهور آمریکا و آدمیرال جان کربی بلافاصله تصریح کردند به دنبال جنگ و گسترده شدن درگیری نیستند. بایدن بعد از حمله ارتش آمریکا به ۸۵ نقطه در داخل عراق و سوریه مدعی شد دنبال درگیری در خاورمیانه نیست. رئیس‌جمهور آمریکا در بیانیه‌ای که به این مناسبت منتشر شد، اعلام کرد: «ایالات متحده به دنبال درگیری در خاورمیانه یا هیچ جای دیگر دنیا نیست اما اجازه بدهید همه کسانی که دنبال آسیب رساندن به ما هستند این را بدانند: اگر شما به یک آمریکایی صدمه بزنید، ما پاسخ خواهیم داد».
جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید هم در رابطه با حملات به عراق و سوریه گفت: ایالات متحده دنبال درگیری با ایران در سطح گسترده‌تر در خاورمیانه نیست. با تمام این اقدامات، حتی رسانه‌های سنتی نزدیک به دولت دموکرات هم با شک و تردید بسیاری درباره موثر بودن «بازدارندگی» حملات واشنگتن نگاه کردند. بعد از آنکه شبکه «سی‌ان‌ان» به عنوان ارگان رسمی دموکرات‌ها این حملات را توخالی خواند، دیگر رسانه سنتی دموکرات‌ها؛ نیویورک‌تایمز هم تحلیل مشابهی منتشر کرد. نیویورک‌تایمز با اشاره به حملات اخیر آمریکا به عراق و سوریه که به نوشته این روزنامه می‌تواند به تشدید تنش‌ها در منطقه منجر شود، تاکید کرد: اقدام نظامی هیچ‌گاه بازدارندگی بلندمدت ایجاد نمی‌کند. این روزنامه نوشت: برخی انتظار دارند اقدام تلافی‌جویانه ایالات متحده در قبال گروه‌های مقاومت در منطقه به پایان این درگیری‌ها منجر شود اما هنوز مشخص نیست آیا نیروهای مختلفی که حملات زیادی را به پایگاه‌ها و کشتی‌های آمریکایی انجام داده‌اند، به این نتیجه خواهند رسید که منافع آنها نیز با عقب‌نشینی تامین می‌شود یا خیر.
به نوشته نیویورک‌تایمز، انصارالله یمن که بخش‌هایی از این کشور را کنترل می‌کند، به‌رغم یکسری حملات آمریکایی - انگلیسی، از جمله حمله هوایی روز شنبه به یمن، همچنان به حمله به کشتی‌ها در دریای سرخ ادامه داده‌ است. رسانه نزدیک به دموکرات‌ها می‌نویسد: تا جمعه شب، هر اقدام نظامی از سوی ایالات متحده حساب شده و محتاطانه بوده که مشخصه رویکرد جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکاست. مقامات دولت گفتند مرگ سربازان آمریکایی در اردن او را مجبور به واکنش شدیدتر کرد. بایدن باید روشن می‌کرد ایالات متحده به دنبال از بین بردن بسیاری از قابلیت‌های گروه‌هایی است که خود را «محور مقاومت» می‌نامند.
طبق روایت نیویورک‌تایمز، مشاوران بایدن به سرعت به این نتیجه رسیدند که حملات باید تأسیساتی را که گفته می‌شود توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران استفاده می‌شود، هدف قرار دهد اما رئیس‌جمهور آمریکا تصمیم گرفت عمدتا به تأسیسات و مراکز فرماندهی حمله کند، بدون اینکه هدفش از بین بردن رهبری نیروها یا تهدید مستقیم ایران باشد. این روزنامه آمریکایی ادامه داد: یکی از مقامات ارشد دولت ایالات متحده پس از تکمیل دور اول حملات گفت هیچ بررسی جدی‌ای برای حمله به داخل ایران وجود نداشت و فاصله زمانی برای انجام حمله واشنگتن به ایرانیان و نیروهای نیابتی آنها فرصت داد تا فرماندهان ارشد و سایر پرسنل را از پایگاه‌های خود تخلیه کنند و در مکان‌های امن پناه دهند. از نظر منتقدان بایدن، این احتیاط بیش از حد و ملاحظه بیش از حد است.
نیویورک‌تایمز نوشت: این، لحظه‌ای است که ۲ استراتژی را که به نظر می‌رسد ایران دنبال می‌کند، فاش می‌کند؛ اولی، یک رویکرد کوتاه‌مدت مربوط به جنگ غزه است که در آن نیروهای مقاومت جبهه‌های متعددی را علیه رژیم صهیونیستی گشوده‌اند و حملات به پایگاه‌های آمریکایی را تشدید کرده‌اند تا واشنگتن را به ‌عنوان حامی اصلی تل‌آویو برای دستیابی به آتش‌بس تحت فشار قرار دهند.
اما یک هدف بلندمدت دیگر نیز از سوی ایران وجود دارد؛ بیرون راندن آمریکایی‌ها از منطقه با کمک نیروهای مقاومت عراق و سوریه. این رسانه آمریکایی تصریح کرد: شواهد چند سال گذشته نشان می‌دهد اقدامات نظامی آمریکا ممکن است توانایی‌های این گروه‌ها را کاهش دهد اما بازدارندگی طولانی‌مدت ایجاد نمی‌کند.
نیویورک‌تایمز نوشت: در واقع، مذاکره بیشتر نتیجه‌بخش بوده است. زمانی که واشنگتن و تهران سال گذشته از طریق مذاکرات غیرمستقیم با میانجی‌گری عمان و قطر برای آزادسازی ۶ میلیارد دلار درآمد نفتی مسدود شده ایران در ازای مبادله زندانیان مذاکره کردند، حملات به پایگاه‌های آمریکا در عراق و سوریه به میزان قابل توجهی کاهش یافت. ایران و نیروهای مورد حمایت آن اکنون نیز تاکید کرده‌اند اگر آتش‌بس دائمی در غزه حاصل شود، اوضاع دوباره آرام خواهد شد.
منبع:روزنامه وطن امروز