بورس به عنوان تالار شیشه ای شناخته می شود و هر فعالیتی در ان به طور واضح دیده شده و همه از آن مطلع می شوند.در ۸ سال دولت یازدهم و دوازدهم، بورس بارها مورد بی توجهی دولت قرار گرفت و در سال ۹۹ این موضوع به اوج خود رسید.
آزادسازی سهام عدالت برای ورود مردم به بورس
طبق آمار موجود حدود ۴۹ میلیون نفر دارای سهام عدالت هستند که دولت دوم‌روحانی تصمیم به آزادسازی این سهام گرفت. ورود گسترده مردم برای گرفتن کد بورسی به همراه تبلیغ جسترده دولتمردان تعداد کدهای بورسی را به شدت افزایش داد تا بخش عمده ای از جامعه درگیر این بازار شود.بعد از تصمیم آزادسازی سهام عدالت و همچنین رشد بی‌رویه نرخ ارز در سال های ۹۷ تا ۹۹، شاخص بورس رو به افزایش گذاشت؛ به گونه‌ای که شاخص کل به عنوان میانگین بازار از 508 هزار واحد در ابتدای سال 99 به 2 میلیون و 100 هزار واحد در نیمه مرداد همان سال افزایش یافت و این باعث روی‌آوری عده زیادی از مردم به حضور در بورس شد.
جذب ۵۶۰ همت منابع در سال ۹۹ توسط بورس
براساس این آمار، ارزش تجهیز و جذب منابع مالی از طریق بازار سرمایه برای اقتصاد کشور که در سال 98 تنها معادل 216 هزار میلیارد تومان بوده، در سال 99 از مرز 560 هزار میلیارد تومان عبور کرد.
ورود به بورس با کد ملی و بدون آموزش
در سال ۹۹ اعلام شد همه افراد تنها با داشتن کد ملی می‌توانند در پذیره‌نویسی صندوق‌ها شرکت کنند؛ از سویی دیگر با کاهش عرضه و اصطلاحاً خرید یا جمع کردن عرضه سهام شرکت‌های داخل سبد (ETF) زمینه‌ساز بالا رفتن قیمت شرکت‌ها شد تا بتواند در ازای واگذاری سهام، نقدینگی بیشتری جذب کند.پس از آن آزادسازی فروش سهام عدالت و همچنین تثبیت نسبی نرخ ارز در بازار و آشنا نبودن سرمایه‌گذاران تازه‌وارد با سازوکار بازار سهام و البته اختلافات داخلی دولت، از دیگر دلایلی بود که موجب ریزش بازار سهام شد.
موقعیتی که دولت روحانی سوزاند
استقبال عموم مردم و ورود حجم عظیمی از نقدینگی به بازار سرمایه در صورت برنامه‌ریزی درست و هدایت این حجم از نقدینگی به سمت عرضه‌های اولیه شرکت‌های جدید می‌توانست موقعیت مناسبی را در جهت تحقق شعار سال یعنی حمایت از تولید را به سرانجام برساند موردی که متأسفانه در دولت به درستی برنامه‌ریزی نشد.کوتاهی دولت در حفظ ثبات بازار سرمایه سبب ریزش بیشتر بازار سرمایه شد. به نظر می‌رسد کار دولت پس از مرتفع کردن نیازهای مالی با بازار سرمایه به اتمام رسیده بود و تیر خلاص خود را به قلب این بازار نشانه رفت؛ به طوری که در مرداد ماه سال 1399 ریزش تاریخی بازار سهام طی 53 سال گذشته رقم خورد و شاخص بورس 89 هزار واحد سقوط را در یک روز تجربه کرد.
من سود می کنم بقیه مهم نیستند
در حالی که بسیاری از سهامداران حقیقی شاهد نابود شدن سرمایه خود در بازار سرمایه بودند، دولت سود بسیار خوبی کسب کرد. صندوق پالایشی یکم که دولت در تابستان به سهامداران فروخت به زیان‌دهی رسید، اما دولت نقدینگی عظیمی نصیب خود کرد. طبق آمارهای رسمی، درآمد دولت از محل فروش صندوق‌های سرمایه‌گذاری موسوم به ETF حدود 35 هزار میلیارد تومان و مالیات حاصل از نقل و انتقال سهام حدود 17 هزار میلیارد تومان اعلام شده است.آمار رسمی حاکی از آن است که مجموع تأمین مالی دولت در سال 99 از بازار سرمایه حدود 230 هزار میلیارد تومان بوده که از این مبلغ، 17 هزار میلیارد تومان مربوط به مالیات معاملات است. یعنی دولت نیمی از منابعی که بورس جذب کرده بود را برای خود برداشت تا کسری بودجه خود را تامین مالی کند.بازار سرمایه در آن سال اگرچه پایانی تلخ برای برخی سهامداران داشت، اما توانست کام دولت را شیرین کند؛ چرا که دولت هم توانست بخشی از سهام خود را در شرایط رونق بازار با قیمت‌های خوب به فروش برساند و هم از محل مالیات بر معاملاتی که سایر سهامداران انجام می‌دهند درآمد چند ده هزار میلیارد تومانی کسب کند.
اعتمادی که با بی تدبیری سوخت
اگر از همه انچه که گفته شد، بگذریم، دولت روحانی با کاشت بذر بی اعتمادی سهامداران به بورس بزرگترین ضربه را به بازار سرمایه زده است. اعتمادی که اندک‌اندک طی سالیان پیش از سال ۹۹ جمع شده بود، یکباره و با اقدامات دولت کاملا از بین رفت و ترمیم شدن ان نیز سال ها طول خواهد کشید.
