اصول خبرنگاری!

در همه سال‌های پس از انقلاب اسلامی نقش پررنگ خبرنگاری و رسانه برای مردم ملموس بوده است، به ویژه در دهه‌های اخیر و در جریان فتنه‌های خیابانی و انقلاب‌های رنگی که از زیر سر سنگربانان رسانه‌ای غرب و پادوهای رسانه‌ای آنان بلند می‌شد. در این سال‌ها به‌خوبی دیدیم که کار خبرنگاری و رسانه کم از موشک‌ها و پهپادهای جنگی ندارد و خبرنگاران می‌توانند شب‌های تیره و تاری را که دشمنان در پی ایجاد آن هستند، به صبح صادق نورانی تبدیل کنند. از آنجایی که هر میدان جنگی به قاعده و چارچوب‌های اصولی نیاز دارد، ضروری است که در این یادداشت برخی از این اصول را بیان کنیم.

1ـ نخستین و آخرین نکته‌ای که اهالی رسانه باید بدانند، جایگاه و کارکرد رسانه است؛ از این‌ رو تا زمانی‌ که اهالی رسانه جایگاه خود را ندانند، به یقین نگاه‌شان به رسانه یک جایگاه فرعی و ابزاری خواهد بود که صرفاً یک منبع درآمد است و آثار و نتایجی هم در پی ندارد. برای گشودن دریچه‌ای به ماجرا کافی است به یک سند امنیتی رجوع کنید: بهمن‌ماه سال 1395«اسکات مودل» مأمور سابق سازمان سیا، یک دستور کار عملیاتی برای مواجهه و مهار ایران به کنگره آمریکا ارائه کرد. مودل در این سند هفت راهکار و پیشنهاد عملیاتی ارائه می‌کند. نکته جالب توجه اینجاست که چهار مورد آن کاملاً مبتنی بر عملیات تبلیغاتی و رسانه‌ای است.

2ـ روزی که خبرنگار فکر کند به ایده‌آل خود رسیده است، مطمئناً روز سقوط و عقب‌رفت آن خبرنگار است. در دنیای امروز که رسانه‌ها روز‌به‌روز بر دانش و تبحر خود اضافه می‌کنند و خود را به دریای مواج اخبار و تحلیل‌های دست ‌اول می‌زنند، مطمئناً فکر کردن به اینکه از لحاظ کار حرفه‌ای خبرنگاری به ایده‌آل رسیده‌ایم، چنان مسخره است که در میانه دریا از شنا کردن دست کشیدن. یکی از علل ضعف نیروهای خبرنگاری و سست‌شدن نیروها در ارائه محتوا به همان مسئله اول برمی‌گردد؛ یعنی نبود درک درست و عمیق از جایگاه رسانه. این موضوع سبب می‌شود سقف رسانه در ایران کوتاه باشد و افراد از یک جایی به بعد احساس کنند که برای اثرگذاری و رسیدن به اهداف خود بهتر است سنگر رسانه را ترک کنند. 

3ـ رهبر معظم انقلاب اسلامی به تازگی فرمودند: «وقتی افکار عمومی یک ملت در اختیار بیگانه قرار گرفت، حرکت آن ملت هم طبعاً طبق میل آن بیگانه پیش خواهد رفت. کار تبلیغاتی کار مهمی است؛ ما در این زمینه ضعف داریم. حالا بگذریم از آن آدم‌های غافلی که از رسانه‌های داخلی هم به نفع دشمن استفاده می‌کنند ـ که حالا آن محلّ بحث ما نیست ـ لکن [درباره‌] آن کسانی هم که قصد خیر در این زمینه دارند، ما کم‌کاری داریم. در زمینه‌ کار تبلیغاتی و حرکت تبلیغاتی درست و تمهیدات رسانه‌ای باید قوی‌تر و هوشمندانه‌تر عمل بکنیم.» 
در پایان باید گفت، این صحبت‌ها به معنای نادیده گرفتن زحمات شبانه‌روزی رسانه‌ها و اهالی آن، که دل در گرو این انقلاب و آب و خاک و مردمش دارند، نیست.