موسم وهــن؟

هر دم از این باغ بری می‌رسد. عربستان که چند سال است برای تحقق رؤیای تبدیل شدن به یک قطب گردشگری انواع و اقسام پروژه‌های فرهنگی و عمرانی را با سر و صدای زیاد به راه می‌اندازد، این روزها در حال اجرای پنجمین دوره جشنواره موسم ریاض است. جشنواره‌ای که در آغاز آن «ترکی آل شیخ»، رئیس اداره کل سرگرمی عربستان سعودی، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «تازه‌ترین دوره جشنواره موسم ریاض با مجموعه‌ای هیجان‌انگیز از رویدادها و جاذبه‌ها، آماده است که جایگاه پایتخت عربستان سعودی را به عنوان یک مقصد تفریحی جهانی تقویت کند». این جشنواره از نظر فرهنگی کوچک‌ترین قرابتی با هیچ‌نوعی از تقید اسلامی نداشته و ندارد. اینکه در پایتخت عربستان که با میزبانی از زائران مسجدالحرام و مسجدالنبی به نوعی پایتخت جهانی دین اسلام شمرده می‌شود چنین جشنواره‌ای برگزار شود، به خودی خود ضربه به هویت دینی است. عربستان با برگزاری چنین رویدادهایی عبور خود از هویت «خادم حرمین شریفین» که سال‌ها شعار آل سعود بود را صراحتا اعلام کرده است. چراکه در چشم‌انداز جدید عربستان مکه و مدینه، سهم کوچکی در پازل اقتصادی و فرهنگی این کشور دارند و سهم عمده مربوط به توریسم غیراسلامی آن است. بن‌سلمان در حال ساخت برندی است که طبق آن عربستان نه تنها به عنوان خادم حرمین شریفین، که حتی به عنوان یک کشور اسلامی هم نباید شناخته شود و اسلام تنها می‌تواند «بخشی» از هویت آن باشد. پر واضح است که حرکت در چنین مسیری به هویت جهانی اسلام ضربه خواهد زد چراکه در این مسیر متولیان مکه و مدینه، اولویتی برای این دو ام‌القرای جهان اسلام قائل نیستند. هرچند این روند پیچیده‌تر از آن است که به عقل مختصر شاهزاده‌های عیاش سعودی رسیده باشد و تقلیل این مسیر به یک چشم‌انداز صرفا اقتصادی، بیش از اندازه ساده‌انگارانه است. گواه این سخن، وهن صریح کعبه در جریان جشنواره موسم ریاض است. جایی که نورپردازی مراسم، مکعبی شبیه به کعبه ترسیم می‌کند و زنانی دور آن برنامه ایجاد می‌کنند. این اتفاق شبیه پروژه «مکعب» است که بناست بلندترین آسمان‌خراش جهان باشد. اتفاقاتی از این دست تقابل رویکرد جدید فرهنگی-اقتصادی عربستان را با رویکرد بومی-دینی آن اثبات می‌کند. به این معنا که این هویت فرهنگی جدید که چیزی جز سرتاپا غربی‌شدن عربستان نیست، قرار نیست به موازات هویت دینی و گردشگری بومی عربستان که بر پایه حج بوده پیش برود، بلکه با آن تقابل و تنافر دارد. این قمار سنگین شاهزاده مست سعودی است، چراکه آل سعود به دلایل گوناگون نمی‌تواند به رؤیای توریستی‌اش برسد و در این میان، تنها برند دینی خود را نابود خواهد ساخت.

منبع: روزنامه رسالت