آمریکا رئیس دوره‌ای شورای امنیت شد؛ نشست ۶ ماهه قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام تا پایان ماه

ریاست دوره ای شورای امنیت سازمان ملل در آخرین ماه از سال ۲۰۲۴ میلادی (دسامبر)، پیش از روی کار آمدن دونالد ترامپ و آخرین هفته های ریاست جمهوری جو بایدن، برعهده واشنگتن است. پیش از آمریکا، انگلیس در ماه قبلی میلادی (نوامبر) ریاست شورای امنیت را برعهده داشت.

در دوره ریاست دوره ای هر یک از ۱۵ عضو شورای امنیت، ریاست نشست های این شورا برعهده سفیر و نماینده دائم آن کشور است و این بار «لیندا توماس گرینفیلد» سفیر و نماینده دولت بایدن در سازمان ملل که در آخرین روزهای حضورش در این نهاد بین المللی، به سر می‌برد، ریاست نشست های این ماه (دسامبر) را برعهده دارد که قرار است جای خود را به «لیزا استفانیک» نماینده ۴۰ ساله مجلس نمایندگان از ایالت نیویورک با تجربه اندک در عرصه سیاست خارجی دهد که ترامپ او را برای تصدی نمایندگی این کشور در سازمان ملل معرفی کرده است.

شورای امنیت سازمان ملل متحد ۱۵عضو دارد که پنج عضو دائم شورای امنیت شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه و چین می شوند که دارای حق وتو در این شورا هستند. وظیفه اصلی این شورا حفظ صلح و امنیت بین‌الملل است که با یکجانبه‌گرایی برخی از این اعضا، از ماموریت اصلی خود دور شده و در موارد متعددی از جمله جنگ غزه و اوکراین ناکارآمد بوده است.

۱۰ عضو غیر دائم شورای امنیت را نیز مجمع عمومی سازمان ملل متحد با توجه به مشارکت اعضای این سازمان در حفظ صلح و امنیت بین الملل و دیگر اهداف سازمان و همچنین بر مبنای توزیع عادلانه جغرافیایی انتخاب می کند.

برگزاری نشست دوره ای شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام، اواخر آذر ماه جاری

در ماه جاری میلادی( دسامبر)، همچنین نشست دوره ای شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا در خصوص ایران و بررسی هجدهمین گزارش آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد درباره اجرای این قطعنامه و توافق هسته ای ایران موسوم به برجام اواخر آذرماه جاری برگزار می شود.

این نشست دوره ای شورای امنیت، در نیمه دوم دسامبر (اواخر آذرماه جاری) برگزار خواهد شد.

در این نشست دوره ای که هر شش ماه یکبار در محل شورای امنیت سازمان ملل برگزار می شود، ابتدا رزماری دی کارلو معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی، گزارش آنتونیو گوترش دبیرکل این سازمان را قرائت و سپس اعضای شورای امنیت نظرات خود را بیان می کنند و سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل نیز طبق روال همیشگی سخنرانی خواهد کرد.

مطابق قطعنامه ۲۲۳۱، هر شش ماه یکبار گزارش دبیرکل سازمان ملل در نشست عادی شورای امنیت سازمان ملل ارائه و سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل نیز در این نشست سخنرانی می‌کند.

نشست دوره ای ۶ ماهه شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام در حالی برگزار می شود که پس از بیش از دو سال و سه ماه وقفه در مذاکرات هسته ای، نشست معاونان وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران، فرانسه، آلمان و انگلیس برای گفتگو در مورد مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی روز جمعه ٩ آذر ۱۴۰۳ در ژنو سوئیس برگزار شد؛ نشستی که سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران، آن را یک «طوفان فکری» و فرصتی برای بررسی راه‌های برون‌رفت از وضعیت موجود توصیف کرد.

به گفته مقامات جمهوری اسلامی ایران، مذاکرات ژنو در ادامه گفت‌وگوهای انجام شده با اروپایی ها در حاشیه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک برگزار شد و طیفی از مباحث و موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله موضوع هسته ای، فلسطین و لبنان مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.

به گفته کاظم غریب آبادی، معاون حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه ایران، در این مذاکرات، آخرین تحولات دوجانبه، منطقه ای و بین المللی، به ویژه مباحث هسته‌ای و رفع تحریم، مورد بحث و ارزیابی قرار گرفت.

معاون عراقچی تصریح کرد: ما قاطعانه به پیگیری منافع مردم خود متعهد هستیم، و ترجیح ما مسیر گفت‌وگو و تعامل است. توافق شد که در آینده نزدیک گفت‌وگوهای دیپلماتیک ادامه یابد.

در نشست دوره ای ۶ ماه قبل شورای امنیت سازمان ملل در نیویورک که ۴ تیرماه ۱۴۰۳ و همزمان با برگزاری مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ایران درباره سیاست خارجی و برجام، برگزار شد، هفدهمین گزارش دبیر کل سازمان ملل درخصوص اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بررسی شد.

هفدهمین گزارش دبیرکل سازمان ملل بر خلاف گزارش های قبلی بسیار کوتاه بود زیرا مهر ماه ۱۴۰۲، دبیرخانه شورای امنیت سازمان ملل با ارسال یادداشتی به کشورهای عضو سازمان ملل متحد، پایان رسمی مقررات بندهای ۳، ۴ و ۶ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱، شامل آزمایش های موشکی، محدودیت صادرات و واردات اقلام موشکی به ایران و همچنین تحریم های مربوط به توقیف اموال و ارائه خدمات مالی به افراد و نهادهای ایرانی تحت تحریم شورای امنیت را به اطلاع کشورها رساند.

بر اساس مفاد ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱، این محدودیت ها تا ۸ سال پس از اجرای برجام (۱۸ اکتبر ۲۰۲۳) ادامه داشت که در این تاریخ به وقت نیویورک، به صورت خودکار خاتمه یافت.

لغو محدودیت های مذکور در حالی صورت می گیرد که طی سال های اخیر، تلاش های سیاسی و حقوقی گسترده ای از سوی آمریکا و کشورهای غربی برای اتهام زنی و اجماع سازی در جامعه جهانی به منظور بسترسازی برای تداوم این تحریم ها صورت پذیرفته بود که نهایتا با ناکامی سیاسی و حقوقی کشورهای غربی در بازگرداندن قطعنامه های قبلی شورای امنیت، محدودیت های مذکور به صورت رسمی خاتمه یافت.

مضافاً تغییرات مذکور نیز راس ساعت ۱۲:۰۰ نیمه شب ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳ در وب سایت سازمان ملل و فهرست یکپارچه تحریم های سازمان ملل اعمال گردیده است.