چه سناریوهایی برای آینده مذاکرات تصور می‌کنید؟ آیا ممکن است آمریکایی‌ها یا نیروی نیابتی آن‌ها، یعنی رژیم صهیونیستی به ایران حمله کنند؟

در یک دسته‌بندی کلی می‌توان سناریوهای فرضی زیر را برای آینده مناسبات و روابط با آمریکا متصور شد:

1-    سناریو خوش بینانه با تمرکز بر ایجاد توافق و پایبندی طرفین.

۲- سناریو بدبینانه حداقلی مبنی بر شکست توافق و مذاکره و  ورود به تقابل محدود و به صورت نقطه ای از سوی طرفین.

۳- سناریوی بدبینانه حداکثری مبنی بر شکست توافق و مذاکره و  ورود به تقابل گسترده نظامی و جنگ پر شدت.

۴- سناریوی جنگ ترکیبی شامل ترور، تشدید تحریم‌های اقتصادی و ... با کمک رژیم صهیونسیتی در هر دو سطح توافق یا عدم توافق.

۵- سناریوی فریز تنش در طرفین مبتنی بر نظریه جنگ در منطقه خاکستری در هر دو سطح توافق یا عدم توافق.

در پاسخ به این پرسش، لازم است تحلیلی از روابط بین الملل، مواضع سیاسی و تحولات امنیتی مورد بررسی قرارگیرد. در پاسخ به اینکه آیا ممکن است آمریکایی‌ها با ایران به یک رویارویی مستقیم برسند؟ چند نکته کلیدی مهم قابل توجه است:

نکته اول مبتنی بر تجربه تاریخی؛ ایران و ایالات متحده دهه‌هاست که اختلافات عمیق سیاسی، امنیتی و اقتصادی دارند. با این حال، رویارویی‌های مستقیم نظامی بین دو کشور نادر بوده و معمولاً از ابزارهای غیرمستقیم (مانند تحریم‌ها، اقدامات سایبری، یا حمایت از نیروهای متحد) استفاده شده است. تاریخچه روابط ایران و آمریکا نشان می‌دهد که حتی در دوران تنش‌های شدید، دو طرف از ورود به درگیری مستقیم نظامی پرهیز کرده اند.

نکته دوم مبتنی بر هزینه - فایده؛ هرگونه درگیری مستقیم با ایران به دلیل توانایی‌های دفاعی و بازدارندگی این کشور (مانند موشک‌های بالستیک، نیروی انسانی، و متحدان منطقه‌ای) می‌تواند پیامدهای گسترده اقتصادی، امنیتی و انسانی برای منطقه و جهان داشته باشد. این عوامل ممکن است حمله نظامی را به گزینه‌ای پرهزینه و کم احتمال تبدیل کند.

نکته سوم مبتنی بر راه حل جایگزین با توجه به هزینه بالای رویارویی مستقیم؛ در این رویکرد  افزایش فشارهای اقتصادی، اقدامات سایبری، تشدید تنش‌ها با استفاده از ظرفیت نیروهای متحد و ... به عنوان جایگزین مفروض داشته می‌شود.

درباره رژیم صهیونیستی دو خوانش متفاوت وجود دارد:

خوانش اول؛ صهیونیست‌ها را مخالف مذاکرات تعریف می‌نماید و ابراز می‌دارد که ممکن است خودسرانه برای برهم‌زدن توافق دست به اقدام نظامی مستقیم بدون تایید آمریکا بزند. این نگاه یک خوانش ناقص است که اختلافات صهیونیست‌ها با آمریکا را یک اختلاف راهبردی می‌داند.

خوانش دوم؛ این نگاه هر چند تفاوت بین صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها را متصور می‌داند ولی اختلافات احتمالی را شکلی می‌داند و ابراز می‌دارد که ممکن است در صورت نیاز آمریکایی‌ها، از ظرفیت صهیونیست‌ها جهت یک اقدام نظامی استفاده شود.

با اینکه احتمال تنش مستقیم با توجه به بازدارندگی نیروهای مسلح امری با احتمال کم فرض می‌شود ولی باید در نظر داشت که ایران در عین پیگیری مذاکرات، تلاش دارد خود را در حوزه آفندی و پدافندی و آمادگی دفاعی تقویت نماید و هر تهاجم یا شیطنتی را بر مبنای بیانات رهبر معظم انقلاب مبنی بر موازنه در تهدید کلامی و پاسخ عملی، قاطعانه پاسخ گوید.

منبع: پرسمان هفته شماره 02 سال 1404