نیویورک تایمز؛صلح آبراهام سرابی بیش نبود

چرا «توافق‌نامه‌های آبراهام» ترامپ به آرامش خاورمیانه نینجامید؟
روزنامه آمریکایی «نیویورک‌تایمز» در یک گزارشی تحلیلی به وعده‌های پوچ دونالد ترامپ پرداخت که مدعی بود که با برقراری روابط حسنه کشور‌های منطقه با رژیم صهیونیستی، صلح در منطقه غرب آسیا گسترش می‌یابد، اما چنین صلحی محقق نشد.
طبق این گزارش، در سال ۲۰۲۰، دونالد ترامپ با سروصدا از توافقاتی رونمایی کرد که به گفته‌ی او قرار بود «آغاز صلحی نو» در غرب آسیا باشد. توافقنامه‌های آبراهام میان رژیم صهیونیستی و سه کشور عربی، یعنی امارات متحده عربی، بحرین و مراکش، در قالب روابط دیپلماتیک و همکاری‌های اقتصادی بسته شد. اما پنج سال بعد، منطقه غرب آسیا بیش از همیشه در آتش جنگ، ناامنی و آشوب می‌سوزد.
صلحی روی کاغذ
هفته گذشته، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در نامه‌ای به کمیته نوبل، ترامپ را برای دریافت جایزه صلح نوبل نامزد کرد و از توافقنامه‌های آبراهام به عنوان «دستاوردی تاریخی» یاد کرد که به زعم او، «خاورمیانه را متحول کرده» و «به سوی صلح و ثبات منطقه‌ای» گامی بلند برداشته است.
نیویورک‌تایمز ادامه داد، اما در همان روزها، رژیم صهیونیستی همچنان در حال بمباران غزه بود، انصارالله یمن دو کشتی تجاری را در دریای سرخ هدف قرار دادند، و جنگ داخلی خونینی در سودان ادامه داشت. جنگ رژیم صهیونیستی و ایران، حضور نظامی اسرائیل در لبنان و سوریه، و بحران‌های انسانی گسترده، نشان می‌دهند که نه صلحی در کار است و نه ثباتی.
توافقاتی بدون منازعه
این روزنامه آمریکایی در بخشی از تحلیل خود نوشت، از ابتدا، توافنامه‌های آبراهام میان کشور‌هایی امضا شد که اساساً هیچ درگیری نظامی یا خصومتی با رژیم صهیونیستی نداشتند. نه امارات و نه بحرین هرگز با اسرائیل وارد جنگ نشده بودند. مراکش نیز صرفاً در جنگ ۱۹۷۳ نیرویی نمادین اعزام کرده بود.
«حسین ابیش»، پژوهشگر ارشد در مؤسسه کشور‌های خلیج فارس در واشنگتن، این توافق‌نامه‌ها را این‌گونه توصیف می‌کند: «این‌ها ربطی به صلح نداشت. فقط با این نام برند شدند. صلح صرفاً عنوان تبلیغاتی ماجرا بود. این توافقات هیچ جنگی را پایان نداد.»
به بیان دیگر، صلحی بین کشور‌هایی امضا شد که اساساً با یکدیگر درگیر نبودند؛ و مهم‌تر از همه، مناقشه اصلی با فلسطینی‌ها کاملاً نادیده گرفته شد.
نادیده گرفتن فلسطین؛ اشتباهی پرهزینه
«عبدالعزیز الغشیان»، پژوهشگر سعودی، می‌گوید اصطلاح «صلح منطقه‌ای» در این توافقنامه‌ها مفهومی مبهم و گمراه‌کننده دارد: «در این صلح منطقه‌ای، دقیقاً چه کسانی حضور دارند؟» او می‌افزاید که این صلح از همان ابتدا بر پایه‌ی «نادیده گرفتن مسئله فلسطین» بنا شد.
«مارک لینچ»، استاد علوم سیاسی در دانشگاه جرج واشنگتن، نیز معتقد است عبور از مسئله فلسطین یک اشتباه فاحش بود: «شاید برای بعضی‌ها شوکه‌کننده بود، ولی غزه ثابت کرد که این مسیر از ابتدا اشتباه بوده است.»
روزنامه نیویورک‌تایمز در ادامه عملیات «طوفان‌الاقصی» حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ را بعنوان حمله غافلگیرانه حماس به اسرائیل که بیش از هزار کشته برجای گذاشت توصیف کرد که آتش یک جنگ سراسری را شعله‌ور کرد. اسرائیل حملات هوایی و زمینی شدیدی را به غزه آغاز کرد که تاکنون به مرگ بیش از ۵۰ هزار فلسطینی و ویرانی تقریباً کامل این منطقه منجر شده است.
از سرمایه‌گذاری تا درگیری نظامی
بر اساس این گزارش، در ظاهر، توافقنامه‌های آبراهام، دریچه‌هایی برای همکاری اقتصادی و سرمایه‌گذاری باز کرد. گردشگران و سرمایه‌گذاران اسرائیلی به دبی رفتند، شرکت‌های فناوری و انرژی قرارداد‌های جدیدی امضا کردند و مناسبات پشت‌پرده امنیتی، رنگ رسمی به خود گرفت.
اما واقعیت‌های سیاسی و نظامی منطقه هیچ‌گاه با این فضای اقتصادی همسو نشد. اشغال کرانه باختری از سوی اسرائیل نه‌تنها کاهش نیافت بلکه عمیق‌تر شد، و افق تشکیل کشور فلسطینی – خواسته‌ای دیرین در جهان عرب – تاریک‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.
شکست گسترش توافق‌ها
بر اساس این گزارش، آمریکا و اسرائیل بار‌ها اعلام کردند که امیدوارند کشور‌های بیشتری، از جمله عربستان سعودی، به توافقنامه آبراهام بپیوندند. اما نه‌تنها عربستان تاکنون از امضای آن خودداری کرده، بلکه جنگ غزه این احتمال را به شدت کاهش داده است. تحلیلگران معتقدند که ایده توافقات بیشتر با چارچوب فعلی، «مسموم» شده است.
طبق تحلیل نیویورک‌تایمز، سودان که زمانی به عنوان گزینه بعدی مطرح بود، با شعله‌ور شدن جنگ داخلی و بحران قحطی، به دور از هرگونه عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی رفته است.
وعده‌هایی بی‌ثمر، واقعیتی تلخ
این روزنامه آمریکایی با اشاره به این موارد ادامه داد، برخلاف آنچه در مراسم امضای توافقنامه‌ها از سوی ترامپ و نتانیاهو مطرح شد – آینده‌ای که مردم با صلح و شکوفایی در کنار یکدیگر زندگی کنند – واقعیت این است که منطقه غرب آسیا همچنان گرفتار آتش جنگ، بحران انسانی، و سردرگمی دیپلماتیک است.
نیویورک‌تایمز توضیح داد «از لبنان گرفته تا مصر، از یمن تا ایران، منطقه درگیر بحران‌های پیاپی است و تنها روزنه امید شاید سقوط رژیم بشار اسد در سوریه باشد، آن‌هم بدون هیچ ارتباطی به توافق‌نامه‌های آبراهام.»
این تحلیل در بخش پایانی نوشت، در نهایت، همان‌طور که الغشیان می‌گوید، مقامات عرب از مدت‌ها پیش هشدار داده بودند که «مسئله فلسطین انفجاری است و بدون حل آن، منطقه نمی‌تواند به جلو حرکت کند.» پیش از ۷ اکتبر، این جمله بیشتر جنبه تئوریک داشت؛ اما امروز، معنای آن را در واقعیت تلخ میدان‌های جنگ می‌توان دید.