1. اهداف سفر پوتین به آلاسکا و دیدار با ترامپ عبارتند از :
1.1. کسب مشروعیت دیپلماتیک بهویژه پس از انزوای دیپلماتیک ناشی از حکم دادگاه کیفری بینالمللی (ICC) در سال 2023 به اتهام جنایات جنگی،
1.2. کسب یک پیروزی دیپلماتیک و خروج از انزوای بینالمللی ،
1.3. ثبیت دستاوردهای ارضی و بهرسمیتشناختن مناطق الحاقشده اوکراین (دونتسک، لوهانسک، خرسون، زاپوریژیا و کریمه) توسط جامعه بینالمللی،
1.4. پوتین خواستار تضمینهایی برای جلوگیری از استقرار نیروهای ناتو در اوکراین و ایجاد مناطق حائل در مرزهای روسیه است.
2. در پاسخ به این که آیا خواستههای روسیه از سوی اروپاییها پذیرفته میشود؟ باید چند نکته مد نظر داشت:
2.1. اول این که تا به امروز اروپاییها، به ویژه رهبران اتحادیه اروپا، بر حفظ تمامیت ارضی اوکراین تأکید دارند و هرگونه توافق که شامل واگذاری سرزمین به روسیه باشد را رد میکنند.
2.2. اما به نظر می رسد که برخی کشورهای اروپایی ممکن است از آتشبس موقت حمایت کنند، اما تنها به شرط حضور اوکراین در مذاکرات و عدم بهرسمیتشناختن فتوحات روسیه.
2.3. کارشناسان معتقدند که اروپا نگران است که پذیرش خواستههای پوتین به تقویت موقعیت روسیه در منطقه و تضعیف ناتو منجر شود.
3. علت مخالفت اروپاییها با خواستههای روسیه عبارتند از :
3.1. اروپا معتقد است که بهرسمیتشناختن الحاق سرزمینهای اوکراین نقض منشور سازمان ملل و قوانین بینالمللی است.
3.2. اروپایی ها معتقدند که پذیرش خواستههای روسیه میتواند مسکو را به ادامه سیاستهای تهاجمی در سایر مناطق، مانند کشورهای بالتیک یا مولداوی، تشویق کند.
3.3. اروپا متعهد به حمایت از اوکراین بهعنوان بخشی از خود در برابر تجاوز روسیه است.
3.4. بیطرفی اوکراین و کاهش حمایت غرب از کییف میتواند به تضعیف ناتو منجر شود، که برای امنیت اروپا حیاتی است.
4. تا لحظه نگارش پاسخ، واکنش اوکراینی ها سه مبنا داشته است:
4.1. زلنسکی، به صراحت اعلام کرده که واگذاری سرزمین به روسیه مغایر با قانون اساسی اوکراین است و غیرقابل قبول است.
4.2. کارشناسان معتقدند که اوکراین ممکن است با آتشبس موقت موافقت کند، اما تنها در صورتی که تضمینهای امنیتی قوی برای جلوگیری از تجاوزات آینده روسیه ارائه شود.
4.3. با توجه به پیشرویهای اخیر روسیه در دونتسک و محاصره شهرهای کلیدی مانند پوکروفسک، اوکراین در موقعیت ضعیفتری قرار دارد، اما زلنسکی همچنان بر مقاومت تأکید دارد و تلاش دارد که صحنه و میدان را به توازن برساند که تا حدودی غیر ممکن به نظر می رسد.
5. در آمریکا هم نظر واحدی بابت این دیدار وجود ندارد؛ ترامپ و حامیانش این دیدار را «بسیار سازنده توصیف کرده و اعلام کردند که در بسیاری از نکات به توافق رسیدهاند. اما دموکراتها، برخی جمهوریخواهان مانند بولتون و رسانههایی مانند سیانان و نیویورکتایمز این دیدار را به نفع پوتین و شکست دیپلماتیک برای آمریکا توصیف کردند، بهویژه به دلیل عدم حضور زلنسکی و نمایش قدرت پوتین در خاک آمریکا.
6. بر این اساس می توان سه سناریو برای آینده این گفتگوها متصور بود:
6.1. سناریوی خوشبینانه که شامل موارد ذیل می باشد:
6.1.1. توافق آتشبس موقت با توقف درگیریها در خطوط مقدم فعلی.
6.1.2. کاهش تحریمها در ازای عقبنشینی محدود روسیه از برخی مناطق،
6.1.3 برگزاری نشست سهجانبه با حضور زلنسکی در واشنگتن یا مسکو و انعقاد طرح صلح نهایی.
6.2. سناریوی متوسط که احتمالا عبارت است از :
6.2.1. ادامه مذاکرات بدون توافق فوری به دلیل اختلافات عمیق،
6.2.2. افزایش تنشها در جبهههای نظامی،
6.2.3. احتمال افزایش فشار بر اوکراین و اروپا از سوی ترامپ برای پذیرش برخی خواستههای روسیه با توجه به نیاز ترامپ برای دستاوردسازی در حوزه روابط بین الملل.
6.3. سناریوی بدبینانه را می توان شامل موارد ذیل دانست:
6.3.1. شکست مذاکرات و عدم توافق بر سر مسائل کلیدی مانند واگذاری سرزمین و بیطرفی اوکراین،
6.3.2. شدت بخشی روسیه به حملات خود،
6.3.3. اعمال تحریمهای جدید علیه روسیه از سوی آمریکا،
6.3.4. تشدید تنشها بین روسیه و غرب.
منبع: پرسمان سیاسی هفته شماره 20