▼ حرف روز
مکانیسم ماشه؛ ابزار بازگشت اروپا به صحنهی بینالملل
پرسش اساسی مطرحشده پس از اقدام و نامهنگاری سه کشور اروپایی در مورد مکانیسم ماشه — که بسیار نیز تکرار شده — درباره اثرات تحریمهای شورای امنیت است. در پاسخ باید گفت که طبق مفاد قطعنامهها (از جمله قطعنامه ۱۹۲۹ به عنوان گستردهترین مورد)، این تحریمها تنها بر بخشی از صنایع هستهای و نظامی ایران متمرکز هستند. برای مثال، این قطعنامهها به کشورها اجازه میدهند در صورت وجود مدارک، کشتیهای حامل محمولههای مرتبط با برنامه هستهای ایران را بازرسی و در صورت لزوم توقیف کنند. اگرچه این تحریمها هزینههای جانبی مانند هزینه بیمه و حملونقل دریایی ایران را افزایش میدهند، اما محتوای آنها ارتباط مستقیم و گستردهای با بدنه اصلی اقتصاد ایران، از جمله فروش نفت، ندارد؛ چرا که در زمان اجرا و پیش از مذاکرات برجام، با وجود تصویب همین قطعنامهها، اثر قابل توجهی بر حجم کلی تجارت خارجی ایران مشاهده نشد. به نوعی میتوان گفت تحریمهای یکجانبه آمریکا تأثیر به مراتب بیشتری نسبت به تحریمهای شورای امنیت داشتهاند.
علاوه بر اثربودنِ کم تحریمهای شورای امنیت، تجار و مسئولان ایرانی به مرور زمان راههای متعددی برای دور زدن این تحریمها شناسایی کردند؛ به گونهای که مقامات آمریکایی به صورت علنی به شکست راهبرد «فشار حداکثری» اعتراف کردهاند. این مسئله حتی باعث ایجاد دو دستگی بین مسئولان آمریکایی در مورد شیوه اعمال تحریمها شد.
متأسفانه با فعالسازی مکانیسم ماشه، برخی رسانهها و شخصیتها با بزرگنمایی ابعاد این تهدید، نه تنها به ایجاد جو روانی منفی دامن زدند، بلکه شاهد بروز آثار روانی آن در بازارهایی مانند ارز و طلا نیز بودیم.
گفتنی است یکی از دلایل آغاز «اسنپبک» یا همان مکانیسم ماشه این است که اتحادیه اروپا — برخلاف دوره گذشته که گروه ۱+۵ وجود داشت و این سه کشور از وزن و جایگاهی برخوردار بودند — در مذاکرات جدید هستهای ایران و آمریکا عملاً به بازی گرفته نشد و به نوعی از صحنه کنار گذاشته شد. اکنون با این اقدام، آنها میخواهند دوباره به عرصه تصمیمگیریهای مهم بینالمللی بازگردند. به عبارت دیگر، این کار را بیشتر برای آن انجام دادهاند که خود را به عنوان بازیگرانی مهم مطرح کنند و از چرخه تصمیمگیری حذف نشوند، چرا که عملاً کنار گذاشته شده بودند و برگه دیگری برای ورود به گفتوگوهای مربوط به مسائل ایران در اختیار نداشتند. البته علاوه بر این، ذهنیت منفی که با ادعای حمایت ایران از روسیه در جنگ اوکراین نسبت به آن پیدا کرده بودند، دلیل مضاعفی برای شتاب بخشیدن به فعالسازی مکانیسم ماشه شد.(علی قاسمی)
▼ گزارش روز
دیوار بلند انسجام در برابر صهیون!
در میانهی تحولات غرب آسیا، اتاقهای فکر رژیم صهیونی استراتژی نوینی را دنبال میکنند که نشان میدهد به جای لشکرکشیهای سنتی و اشغال سرزمینی، تمرکز بر فروپاشی تدریجی کشورها از درون است. این الگوی تهاجمی ترکیبی پیچیده از عملیات اطلاعاتی، جنگ روانی و ضربات محدود نظامی است که با هدف تضعیف ستونهای ثبات سیاسی و اجتماعی کشورها اجرا میشود. این اقدام با وجود ظرافت فراوان، در میدان عمل نهتنها موفقیتی برای طراحان استراتژی به همراه نداشته، بلکه به تقویت انسجام ملی و مقاومت در برابر این تهاجم منجر شده است.
این مدل تهاجمی که در سالهای اخیر در کشورهایی مانند ایران، لبنان و یمن آزموده شده، به جای تسخیر فیزیکی سرزمینها، ایجاد اختلال در ساختارهای داخلی و تضعیف پیوندهای اجتماعی، در چرخشی ۱۸۰ درجه موجب انسجام هر چه بیشتر مردم شده است. رویکرد تلآویو که با عناوینی چون «جنگ ترکیبی» یا «بیثباتسازی نرم» شناخته میشود، شامل مجموعهای از عملیات اطلاعاتی است که با تحریکات روانی برای ایجاد شکاف اجتماعی و حملات محدود نظامی برای افزایش فشار همراه است. با این حال، نتایج این پروژهها نشاندهنده یک خطای محاسباتی بزرگ است.
بزرگترین اشتباه طراحان این استراتژی، نادیده گرفتن نقش کلیدی «مردم» در معادلات سیاسی و اجتماعی است. آنها گمان میکردند با چند عملیات هدفمند و موجهای جنگ روانی میتوانند شکاف میان ملت و حاکمیت را تعمیق کنند، اما نتیجه کاملاً معکوس بود. در ایران، لبنان و یمن، این فشارهای خارجی نهتنها به تضعیف منجر نشد، بلکه به عاملی برای تقویت همبستگی ملی تبدیل شد. در ایران، بهویژه، دیوار بلند انسجام ملی و پیوند عمیق میان مردم و نهادهای حاکمیتی، تهاجم نرم را خنثی کرد و روحیه مقاومت در برابر تهدیدات خارجی را تقویت نمود.
این شکست، ریشه در عدم درک درست از فرهنگ و ارزشهای جوامع هدف دارد. طراحان صهیونیست تصور میکردند با تضعیف اعتماد عمومی و ایجاد ناامیدی، میتوانند ساختارهای حکومتی را متزلزل کنند، اما همدلی اجتماعی و اعتماد به نهادهای دفاعی در این کشورها، بهویژه ایران، به سدی نفوذناپذیر در برابر این تهاجم تبدیل شد. این انسجام، نقطه کوری بود که تلآویو قادر به پیشبینی آن نبود.
برای مقابله با چنین تهاجماتی در آینده، تقویت وحدت ملی بیش از پیش ضروری است. برگزاری رزمایشهای اجتماعی با محوریت «همصدایی ملت و دولت» میتواند بهعنوان یک سپر روانی عمل کند. در میدان نبرد نوین نیز وحدت ملی مانند یک میدان مین عمل میکند که هر حرکت نادرست دشمن را با انفجاری از مقاومت پاسخ میدهد. تجربه ایران و دیگر کشورهای منطقه نشان داده است که قدرت واقعی نهفقط در تسلیحات، بلکه در انسجام و همدلی یک ملت نهفته است.(حسن نوروزی)
▼ خبر ویژه
شکست تلاش آمریکا برای ایجاد شکاف در آسیا
پایگاه خبری آمریکایی «اکسیوس» گزارش داد: «تلاشهای دونالد ترامپ برای ایجاد شکاف میان روسیه، چین و هند به نتیجه نرسیده است.» این پایگاه نوشت: «ترامپ قصد داشت هند و روسیه را از یکدیگر دور کند و روسیه را از چین جدا سازد، اما این تلاشها ناکام مانده است.»اکسیوس افزود: «نارندرا مودی، نخستوزیر هند، در نخستین سفر خود به چین طی هفت سال گذشته، روابط دوستانهای با رهبران روسیه و چین برقرار کرد و این دیدار دستکم یک ضربه نمادین به سیاستهای واشنگتن تلقی میشود.»این پایگاه خبری ادامه داد: «اعمال تعرفههای آمریکا علیه هند به دلیل خرید نفت روسیه، خشم دهلینو را برانگیخت و مودی تأکید کرد که کشورش از خرید نفت روسیه دست نخواهد کشید و همزمان گامهایی برای بهبود روابط با شی جینپینگ، رئیسجمهور چین، برداشته است.»اکسیوس همچنین یادآور شد: «روسایجمهور روسیه و چین به همراه نخستوزیر هند روز دوشنبه در حاشیه نشست سازمان همکاری شانگهای در تیانجین چین دیدار کردند؛ نشستی که با حضور بیش از ۲۰ کشور، بزرگترین اجلاس تاریخ این سازمان نام گرفته است.»
▼ اخبار
شهر طلا در تهران وارد فاز عملیاتی شد
«مجتبی اقوامیپناه» مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران از ورود پروژه احداث شهر طلا در پایتخت به فاز عملیاتی خبر داد و گفت: «هماهنگی میان دستگاههای اجرایی برای انتقال کارگاههای طلاسازی و رفع مزاحمتها و آلودگیهای زیستمحیطی انجام شده است.» وی افزود: «با سرمایهگذاری ۲۵ همتی بخش خصوصی و اخذ مجوزهای شورای برنامهریزی استانداری تهران، اتفاقی بزرگ در ساماندهی این رسته شغلی رقم خواهد خورد.»«نادر بذرافشان» رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران تأکید کرد: «۱۲۳ شکایت شهروندی به واحدهای طلاسازی ابلاغ شده و انتقال بیش از دو هزار کارگاه به فضایی ۱۱۰ هزار مترمربعی در منطقه ۱۹ تهران دنبال میشود.»«مرتضی دشتی» سرپرست معاونت امنیتی فرمانداری تهران گفت: «الزامات امنیتی این پروژه در حال بررسی است و بهزودی مجوزهای لازم صادر خواهد شد.»همچنین «حسن میرزایی» معاون اداره کل صمت استان تهران بیان کرد: «ایجاد شهر طلا فرصتهای تازهای در شکوفایی صنعت طلا و جواهر کشور فراهم میکند.» فعالان صنف طلاسازی نیز خواستهها و دغدغههای خود را در این نشست مطرح کردند تا انتقال کارگاهها با همکاری دستگاههای مختلف به شکل منسجم انجام شود.
جهاد تبیین؛ کلید مقابله با آسیبهای اجتماعی
«حجتالاسلام والمسلمین خسروپناه» دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در نشست ستاد مبارزه با مواد مخدر بر اهمیت اقدامات مثبت و ظرفیتهای مردمی برای مقابله با آسیبهای اجتماعی تأکید کرد و گفت: «نسل جوان و نخبگان، سرمایه عظیم کشور هستند و میتوانند تغییرات شگرف ایجاد کنند.» خسروپناه با اشاره به موفقیتهای علمی و فناوری کشور افزود: «اقتدار ایران در حوزه موشکی و پیشرفتهای علمی مانند نانو، بیوتکنولوژی و هوش مصنوعی نمونههای روشن پیروزی در جنگ شناختی و ترکیبی دشمن است.»او به ظرفیتهای مردمی و داوطلبان اشاره کرد و گفت: «هلال احمر بیش از سه میلیون داوطلب دارد که بدون دریافت هیچگونه پاداش، خدمات ارزشمندی ارائه میکنند. اگر به این ظرفیت اعتماد شود، بسیاری از مسائل اجتماعی قابل حل است.»خسروپناه همچنین جهاد تبیین را مهمترین ابزار مقابله با هجمه فرهنگی و اجتماعی دانست و افزود: «با تبیین عقلانی و ارزشی، همراه با علم و ایمان، میتوان حتی نوجوانان و جوانان گرفتار شبهه را به سمت ایران اسلامی هدایت کرد.»
غنیسازی و مقاومت، پاسخ راهبردی ایران به تهدیدها
«یعقوب رضازاده» عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: «بهترین پاسخ به فعال شدن مکانیسم ماشه و اقدامات تروئیکای اروپایی، خروج از NPT، قطع ارتباط کامل با آژانس و حرکت به سمت فعالیتهای غنیسازی تا مرز ۹۰ درصد است.» رضازاده افزود: «فعال شدن مکانیسم ماشه از مدتها پیش مطرح بود و در مذاکرات استانبول بین معاون وزیر خارجه ایران و نمایندگان ایتالیا، آلمان، انگلیس و فرانسه بررسی شد.»وی با اشاره به شروط اروپاییها برای جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه گفت: «آنها خواستار مذاکره مستقیم ایران با آمریکا و کنار گذاشتن غنیسازی هستهای بودند؛ اما در صورت اجرایی نشدن این شروط، تحریمها به صورت یکجانبه باز میگردد.»رضازاده تصریح کرد: «بازگشت تحریمها اتفاق جدیدی نیست، زیرا اکنون ۸۰ درصد این تحریمها اجرا میشود، اما موفق نبوده است.»این نماینده مجلس همچنین گفت: «ایران با کشورهای همسایه و اعضای شانگهای و بریکس ارتباط دارد و بیشتر این کشورها با اقدامات یکجانبه اروپا مخالفت دارند.»
توانمندی دریایی انصارالله، هزار مایل دورتر از خاک یمن
روزنامه «المسیره» به نقل از سایت «Maritime Executive» گزارش داد: «سیستمهای شناسایی خودکار نشان میدهند کشتی صهیونیستی اسکارلت ری در نزدیکی سوال ینبع بوده و سیگنالهای ناوبری آن از هفتهها قبل مختل شده بود.» این سایت افزود: «منطقهای که کشتی مذکور در آن مورد اصابت قرار گرفت بیش از ۶۰۰ مایل دریایی یعنی هزار و ۱۱۱ کیلومتر دورتر از یمن است.»به گزارش المسیره، نیروهای مسلح یمن شب گذشته در بیانیهای اعلام کردند: «این عملیات دریایی با یک فروند موشک بالستیک انجام شد و به فضل الهی، به طور مستقیم به این کشتی صهیونیستی اصابت کرد.» در این بیانیه آمده است: «ما از طریق ممانعت از تردد کشتیهای اسرائیلی یا کشتیهایی که به سوی بنادر فلسطین اشغالی در حرکت هستند، همچنان به حمایت از مردم فلسطین ادامه خواهیم داد.»سایت «Maritime Executive» همچنین تأکید کرده که حمله به کشتی اسکارلت ری نشاندهنده توانایی یمن در انجام عملیات دریایی دقیق و دوربرد است و هشدار مهمی برای رژیم صهیونی محسوب میشود. بر اساس این گزارش، این اقدام نشان میدهد که مسیرهای دریایی منطقه خلیج فارس و دریای سرخ تحت کنترل و رصد نیروهای یمنی قرار دارد و تهدیدهای دریایی علیه رژیم صهیونیستی جدیتر از گذشته شده است.
▼ اخبار کوتاه
◄ «کاظم غریبآبادی» معاون امور حقوقی و بینالمللی وزارت خارجه گفت: «اروپاییها میگویند فرآیند فعالسازی اسنپبک ۲۰ تا ۳۰ روز طول میکشد، ما هم اعلام کردیم امیدواریم از این بازه برای اصلاح اشتباه خود استفاده کنند.» وی تأکید کرد: «اگر اروپا به سمت بازگرداندن تحریمها حرکت کند، ایران نیز واکنش متناسب اتخاذ خواهد کرد.» غریبآبادی افزود: «این اخطاریه کاملاً غیرقانونی و فاقد مبانی حقوقی است و بیانیه پایانی شانگهای مواضع ایران را تأیید کرده است.»
◄ «بنیامین نتانیاهو» نخستوزیر رژیم صهیونی روز پنجشنبه نشستی فوقالعاده برای بررسی اوضاع کرانه باختری برگزار میکند. به گزارش «واللا» این نشست در سایه نگرانی تلآویو از به رسمیت شناخته شدن کشور فلسطین در عرصه جهانی برگزار میشود. منابع صهیونی اعلام کردند: «رژیم صهیونیستی در واکنش به تحولات اخیر قصد دارد حاکمیت اشغالگرانه خود را بر بخشهایی از کرانه باختری اعلام کند.»
◄ «محسن پاکنژاد» وزیر نفت ، با اشاره به تشدید تحریمهای آمریکا گفت: «با وجود اعمال ۴۶۵ تحریم جدید، صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در برخی ماهها به رکورد تاریخی رسیده است.» وی تأکید کرد: «میانگین صادرات در نیمه نخست ۲۰۲۵ حدود ۱.۷ میلیون بشکه در روز بوده و حتی در اوج جنگ ۱۲ روزه از ۱.۸ میلیون بشکه نیز فراتر رفته است که نشاندهنده انعطافپذیری صنعت نفت و بلوغ دیپلماسی انرژی کشور است.»
◄ «امین ترفع» رئیس مرکز امور بینالملل وزارت راه و شهرسازی، با اشاره به توافق راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین گفت: «در چارچوب این توافق، همکاریهای حملونقل و ترانزیت گسترش یافته و چین همچنان بزرگترین شریک تجاری ایران است.» وی افزود: «ایران از مسیر ریلی سرخس و اینچهبرون به چین متصل است و در آینده ارتباط جادهای نیز برقرار خواهد شد.» ترفع تأکید کرد: «بیش از ۹۰ درصد تجارت دو کشور از طریق حملونقل دریایی انجام میشود.»
◄ «نادر یاراحمدی» رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور گفت: «تا ۸ شهریور، یک میلیون و ۲۳۵ هزار تبعه افغانستانی از کشور خارج شدهاند که ۴۲۵ هزار نفر دستگیر و بیش از ۸۰۰ هزار نفر بهصورت خودمعرف بازگشتهاند.»
◄ نشریه «لویدز لیست» در واکنش به حمله موشکی یمن اعلام کرد: «هدف قرار گرفتن نفتکش صهیونیستی اسکارلتری در شمال دریای سرخ، دورترین حمله دریایی نیروهای یمنی از سمت شمال محسوب میشود.» نیروهای مسلح یمن پیشتر تأیید کرده بودند: «این عملیات با موشک بالستیک انجام و بهطور مستقیم به کشتی صهیونیستی اصابت کرد.»