معماری امنیت مشترک

رزمایش مشترک ضدتروریسم «سهند ۲۰۲۵» به میزبانی نیروی زمینی سپاه در آذربایجان شرقی، نقطه عطفی در همکاری امنیتی میان اعضای سازمان همکاری شانگهای است؛ سازمانی که ایران، روسیه، چین، هند، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، بلاروس، تاجیکستان و ازبکستان را دربر می‌گیرد. برگزاری این رویداد پنج روزه در شبستر، بار دیگر نشان داد که برخلاف تصویرسازی‌های غرب، ایران در قلب معادلات امنیتی اوراسیا قرار دارد و ظرفیت‌های عملیاتی و میدانی آن برای مبارزه با تروریسم به رسمیت شناخته شده است. تنوع نیروها، تجربه رزمایش‌های مشترک در خشکی، هوا و دریا و حضور در عرصه اقیانوس‌ها، ایران را به الگویی کم‌نظیر در سازمان شانگهای تبدیل کرده است.

سرمایه مشترک شانگهای
ایران نه‌تنها یکی از بزرگ‌ترین قربانیان تروریسم با بیش از ۱۷ هزار شهید است، بلکه از عراق تا سوریه نقش تعیین‌کننده‌ای در مهار تروریسم تکفیری داشته است. در حالی که غرب با حمایت پنهان و آشکار از گروه‌های تروریستی، بی‌ثباتی را در شرق آسیا و غرب آسیا بازتولید می‌کند، حضور ایران در این رزمایش برای انتقال تجربه عملیاتی، ارزش مضاعف دارد. دستاورد‌های جنگ ۱۲ روزه و نشان دادن شکست‌پذیری طرح‌های ۲۰ ساله آمریکا و رژیم صهیونیستی، ایران را در جایگاه راهبردی یک قدرت امنیت‌ساز قرار داده است؛ قدرتی که توان نظامی و تسلیحاتی بومی آن نیز می‌تواند ظرفیت‌های مشترک سازمان شانگهای را ارتقا دهد.

بی‌اعتباری ادعا‌های ضدایرانی
رزمایش سهند ۲۰۲۵، ضربه‌ای مستقیم به پیکره جنگ روانی و ادراکی غرب علیه ایران وارد کرد. سال‌هاست که آمریکا، اروپا و رژیم صهیونیستی با بزرگ‌نمایی تهدید‌ها و ادعا‌های گزاف مانند ادعای نابودی توان دفاعی ایران یا ایجاد فضای انزوای بین‌المللی، سعی در تضعیف اقتدار ملی داشته‌اند؛ اما استقبال گسترده اعضای شانگهای از رزمایش به میزبانی سپاه نشان داد، ادعا‌های غرب خریداری ندارد. اصرار برخی کشور‌ها مانند استرالیا برای قرار دادن سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی، بیشتر اقدامی تبلیغاتی برای جلب رضایت واشنگتن و تل‌آویو است تا تصمیمی مؤثر در نظام بین‌الملل. حضور رسمی اعضای شانگهای در رزمایش سهند، سند بی‌اعتباری این ادعاهاست و نشان می‌دهد قدرت دفاعی ایران نه‌تنها منزوی نیست، بلکه مورد اعتماد بازیگران مهم اوراسیایی است.

 شتاب‌دهنده نظم نوین
حقیقت بنیادین آن است که هیچ تحول سیاسی و اقتصادی بدون زیرساخت امنیتی پایدار محقق نمی‌شود. سازمان همکاری شانگهای نیز با وجود ماهیت سیاسی و اقتصادی، برای تحقق اهداف بلندمدت نیازمند همکاری امنیتی یکپارچه است. منطقه شرق آسیا در معرض تهدید‌های تروریستی، مداخلات خارجی و بی‌ثباتی‌های فرهنگی‌ـ اجتماعی قرار دارد؛ بنابراین رزمایش سهند نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت برای مواجهه جمعی با این تهدیدهاست. برخلاف ناتو که رویکرد توسعه‌طلبانه و بحران‌ساز دارد، رزمایش‌های شانگهای ماهیتی درون‌ساختاری و دفاعی دارند و علیه هیچ طرف ثالثی طراحی نشده‌اند. بخش مهمی از تجارت اعضای این سازمان از طریق آبراه‌ها، خطوط ریلی و مسیر‌های زمینی انجام می‌شود و مبارزه با تروریسم زمینی و دزدی دریایی، یک ضرورت امنیتی مشترک است. افزون بر آن، پیام سیاسی رزمایش نیز قابل‌توجه است: شکل‌گیری نظمی نوین که در آن کشور‌های مستقل برای مقابله با یک‌جانبه‌گرایی آمریکا دست به هم داده‌اند. سازمان شانگهای در مسیر تبدیل شدن به یک قطب تعیین‌کننده امنیتی‌ـ اقتصادی است و رزمایش سهند، حلقه‌ای مهم از این زنجیره است.