موتور سازندگی ایران

قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) از سال ۱۳۶۸ به‌عنوان یک نهاد جهادی با هدف بازسازی کشور پس از جنگ تحمیلی آغاز به کار کرد. با تکیه بر تجربیات دوران دفاع مقدس و استفاده از توانمندی‌های داخلی، این قرارگاه توانست به یکی از ارکان اصلی سازندگی کشور تبدیل شود. طی سه دهه فعالیت، خاتم‌الانبیاء (ص) با شکستن انحصار‌های خارجی و اجرای پروژه‌های استراتژیک در بخش‌های گوناگون، از جمله نفت، گاز، سدسازی و حمل‌ونقل، نه تنها خلأ‌های تحریمی را پر کرد، بلکه با تکیه بر نیرو‌های متخصص داخلی، به پیشرفت و توسعه زیرساخت‌های حیاتی کشور کمک شایانی کرد؛ با توجه به اهمیت نقش این قرارگاه مصاحبه‌ای داشته‌ایم با «عبدالرضا عابد» فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) که در ادامه مشروح آن آورده می‌شود.  

با توجه به تاریخچه تأسیس قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) در سال ۱۳۶۸ و نیاز کشور به بازسازی پس از جنگ، چگونه این قرارگاه توانست در این مدت کوتاه به یکی از ارکان اصلی سازندگی کشور تبدیل شود؟
قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) پس از پایان دفاع مقدس و بر اساس مأموریتی که اصل ۱۴۷ قانون اساسی برای نیرو‌های مسلح در دوران صلح ترسیم کرده بود، شکل گرفت. در ۲۳ آذرماه ۱۳۶۸ و در روز‌هایی که کشور نیازمند بازسازی مناطق آسیب‌دیده از جنگ تحمیلی هشت ساله بود، این قرارگاه آغاز به کار کرد؛ روز‌هایی که کمتر کسی گمان می‌برد این مجموعه بتواند روزی در گستره ایران به‌عنوان پیشران سازندگی نقش‌آفرینی کند. تجربه‌های گران‌سنگ دوران دفاع مقدس و فرهنگ مدیریت جهادی، مسیر تازه‌ای پیش‌روی متخصصان این مجموعه گشود تا جایی که رهبر معظم انقلاب از قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) با عنوان «بازوی توانمند دولت‌های مختلف» یاد کردند.  
قرارگاه که فعالیت خود را با ساختار ساده‌ای با نام «قُرب» آغاز کرده بود، به مرور با تحول در به‌کارگیری فناوری و سازماندهی، به سطحی نوین ارتقا یافت و امروز در قالب هفت هلدینگ تخصصی در حوزه‌های نفت و گاز و پتروشیمی، راه و شهرسازی، صنعت و معدن، دریایی، نیرو، فناوری اطلاعات و ارتباطات و فعالیت‌های برون‌مرزی فعالیت می‌کند؛ ساختاری که نمونه‌ای بی‌بدیل از سازماندهی جهادی و هم‌راستا با وزارتخانه‌های دولت است.
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های قرارگاه در سه دهه اخیر، انحصارشکنی و بن‌بست‌شکنی در پروژه‌های راهبردی بوده است.  

شما به انحصارشکنی و بن‌بست‌شکنی در پروژه‌های راهبردی اشاره کردید. می‌توانید مثال‌هایی از این پروژه‌ها و چالش‌هایی که در مسیر پیش‌رو داشتید، بیان کنید؟
روزگاری شرکت‌های بزرگ خارجی مجری پروژه‌های حیاتی ایران بودند و شرکت‌های داخلی تنها نقش پیمانکار درجه دو و سه را ایفا می‌کردند؛ اما با آغاز دوره تحریم‌ها و خروج شرکت‌های خارجی، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) نه‌تنها خلأ موجود را پر کرد، بلکه ظرفیت‌های داخلی را نیز به مرتبه‌ای تازه رساند و مسیر پیشرفت را هموار کرد.
فلسفه وجودی قرارگاه، کمک به پیشرفت و آبادانی و توسعه زیرساخت‌های اساسی کشور است و در این مسیر با همکاری بالغ بر ۱۰۰۰۰  تیم پیمانکار خُرد و متوسط و شبکه وسیع تأمین‌کنندگان کالا و تجهیزات، با ظرفیتی حدود ۱۵۰ هزار نفر توانسته است شگفتی بزرگی را در عرصه سازندگی رقم بزند.

همکاری با بخش خصوصی برای قرارگاه همیشه موضوعی مهم بوده است. آیا برنامه خاصی برای افزایش همکاری‌ها با بخش خصوصی در پروژه‌های بزرگ دارید؟
قرارگاه هیچ‌گاه خود را رقیب بخش خصوصی نمی‌داند و همواره سعی کرده است چتر حمایتی خود را بر سر پیمانکاران بگسترد و واردنشدن این مجموعه در پروژه‌هایی با مبلغ کمتر از ۵۰۰ میلیارد تومان دلیلی بر این مدعاست. قرارگاه همواره با اجرای ابرپروژه‌ها سعی کرده است ایران اسلامی را در توسعه زیرساخت‌ها، روزبه‌روز قوی‌تر کرده و سایه سنگین تحریم‌ها را کمرنگ‌تر کند.

با توجه به پروژه‌های عظیم قرارگاه، نظیر ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس، چگونه توانستید در وضعیت تحریم، تولید بنزین و دیگر محصولات حیاتی را در داخل کشور تقویت کنید؟
زمانی دشمنان این آب و خاک، از بنزین به منزله یک حربه اساسی در جهت تحریم و تهدید کشور استفاده می‌کردند؛ اما قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) با اجرای پالایشگاه ستاره خلیج فارس به منزله بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی جهان و تولید روزانه ۴۵ میلیون لیتر بنزین، با کیفیت بالا، توانست دشمنان را در این زمینه مأیوس کند و در ادامه این مسیر، به یاری خداوند به‌زودی شاهد افتتاح فاز‌های اولیه پالایشگاه مهر خلیج فارس خواهیم بود. پالایشگاهی که با دستان جوانان این مرز و بوم ساخته شده است تا با تولید روزانه ۱۳ میلیون لیتر بنزین، بار دیگر اراده ایرانی مسلمان را به رخ دنیا بکشد. موضوعی که نقش بسزایی در جبران ناترازی بخشی از انرژی خواهد داشت.

 در خصوص پروژه‌های زیرساختی عظیم، نظیر سدسازی و خطوط انتقال آب، چگونه قرارگاه توانسته است تأثیر بسزایی در کاهش بحران‌های آبی کشور داشته باشد؟
در مسیر کاهش آسیب‌های حاصل از تنش‌های آبی سال‌های اخیر نیز، قرارگاه توانسته است گام‌های مؤثری در حوزه سدسازی و خطوط انتقال آب بردارد و با ساخت ۶۲ سد با ظرفیت مخزن حدود ۲۷ میلیارد متر مکعب و ۷۵۰۰ کیلومتر خط انتقال آب در جای‌جای کشورمان، تا حد زیادی مرارت و تلخی خشکسالی سنوات اخیر را کاهش داده است. خط انتقال آب غدیر به طول بیش از ۹۰۰ کیلومتر در استان خوزستان، خط انتقال آب همدان از سد تالوار و خط انتقال آب سد طالقان به استان البرز و تهران که در ماه‌های اخیر افتتاح شد، بحران‌های بزرگی را در کشور رفع کرد.
در حوزه حمل و نقل  و ترانزیت نیز قرارگاه با احداث حدود ۱۰۷۵ کیلومتر آزادراه، ۳۰۰۰ کیلومتر بزرگراه و راه اصلی و همچنین ۳۳۸ کیلومتر مترو (ساخته‌شده و در حال ساخت)، در کلانشهر‌های کشور عزیزمان، توانسته است شبکه جاده‌ای کشور را گسترش دهد و آرامش خاطر، آسایش و امنیت را برای مردم به ارمغان آورد.
توجه به این نکته نیز مهم است که در زمینه توسعه کریدور‌های حمل و نقل کشور نیز قرارگاه با احداث خط آهن چابهارـ زاهدان به طول بیش از ۶۰۰ کیلومتر (که بخشی از آن به بهره‌برداری رسیده و بخشی دیگر با یاری خداوند طی ماه‌های آینده افتتاح خواهد شد)، گام مهمی برداشته است تا از این طریق، علاوه بر توسعه سواحل مکران، بندر شهید بهشتی چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی کشور به شبکه ریلی کشور متصل شود. همچنین با وجود توطئه‌هایی که در زمینه کریدور زنگزور مطرح است، قرارگاه، همت ویژه‌ای برای احداث جاده جلفاـ کلاله مصروف داشته است تا این خباثت را خنثی کرده و نقش ایران را در ترانزیت جاده‌ای شمال غرب کشور پررنگ سازد و از حقوق ملت ایران دفاع کند.

با توجه به توسعه بندر‌ها و صنعت دریایی، چه چشم‌اندازی برای آینده صنعت دریایی ایران دارید و قرارگاه در این زمینه چه برنامه‌هایی دارد؟
در حوزه بندرسازی نیز قرارگاه به دستاورد‌های بی‌سابقه‌ای رسیده است؛ از بندر شهید بهشتی چابهار به منزله نخستین بندر اقیانوسی ایران تا بندر پارسیان به مثابه بزرگ‌ترین بندر تخصصی صنعتی، معدنی و نفتی کشور، و همچنین اجرای پروژه‌های بزرگ بندری همچون بندر پتروشیمی پارس، بندر شهید رجایی و بندر سیراف پارس. مجموعه‌های دریایی قرارگاه، از جمله شرکت صدرا، ساخت کشتی‌های اقیانوس‌پیما کلاس افراماکس را نیز به‌صورت بومی پیش برده‌اند و تاکنون دو فروند کشتی ۱۱۳ هزار تنی روانه اقیانوس‌ها شده است.

در حوزه صنعت و معدن چطور؟
در حوزه صنعت و معدن نیز قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) افزون بر تلاش در کشف و استحصال پهنه‌های معدنی در نقاط مختلف کشور، تلاش کرده است با ساخت و احداث مجموعه‌های فرآوری گوناگون، همچون کارخانه مس سونگون، کارخانه مس درآلو، کارخانه فولاد بافت، کارخانه فولاد میانه، راهبری مجتمع فسفات آسفردی، استخراج زیرزمینی معدن سرب و روی انگوران و... در جهت تکمیل زنجیره تولید گام برداشته و ندای رهبر معظم انقلاب در مقابله با خام‌فروشی را لبیک گوید و در زمینه ارزش افزوده مواد معدنی گام اساسی بردارد.

در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات هم اقداماتی انجام داده‌اید؟
احداث ۴۰ هزار کیلومتر فیبر نوری و افزایش پهنای باند کشور از ۳ ترابیت به ۴۰ ترابیت در ثانیه نیز از دستاورد‌های قرارگاه در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به شمار می‌رود.

*برای پایان مصاحبه نکته‌ای دارید؟
در پایان باید یادآور شد امروزه در دکترین امنیت، مؤلفه اساسی و مهم در امنیت‌آفرینی پایدار و بازدارندگی دفاعی کشور، توسعه زیرساخت‌هاست، که قرارگاه تلاش کرده است حسب وظیفه ذاتی خود در راستای این وظیفه خطیر گام بردارد. آنچه بیان شد، تنها گوشه‌ای از اقدام فرزندان این مرز و بوم در مجموعه قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) است که غرور هر ایرانی با اصالتی را که دل در گرو وطن دارد، بر خواهد انگیخت.