«شورای جهانی هسته‌ای» کلید جهان بدون تهدید اتمی

دانیل ال‌داویس

مترجم: سوده کریمی

در یکی از تحلیل‌‌های اخیر که به نام «به سوی جهانی آزاد از مسائل هسته‌ای» در روزنامه وال استریت ژورنال به چاپ رسید، آمده است هنری کیسینجر، جورج شولتز و ویلیام‌ پری تمام همت خود را در تلاشی صرف می‌کنند که به زعم خودشان سبب خواهد شد جهان از هرگونه جنگ هسته‌ای در امان بماند. این افراد در بیانیه‌ای اعلام کردند جهان از لحاظ هسته‌ای در نقطه خطر قرار دارد و نسبت به خطرهای سلاح هسته‌ای هشدار دادند و خواسته خود را در مورد ایجاد جهانی عاری از سلاح‌های هسته‌ای اعلام کردند. اگرچه تئوری اصلی «خلع سلاح هسته‌ای جهانی» است، اکثر تلاش‌های آنها برای موضوع کاهش تلاش‌های هسته‌ای در آمریکا و روسیه است که دهه‌هاست در اشکال مختلف وجود دارد.

بی‌تردید خطر جنگ هسته‌ای میان آمریکا و روسیه از لحاظ تاریخی همواره وجود داشته است. هر موجود صادقی در نوع بشر آرزو دارد شاهد باشد خطر سلاح‌های هسته‌ای کم شده و یا کلا از بین رفته است اما برای ایجاد شدن چنین شرایطی باید همه واقعیت‌ها را مورد توجه قرار داد. برای مثال، چین اعتقاد دارد برای جدی گرفته شدن در امور بین‌المللی باید دارای سلاحی بازدارنده در مقابل روسیه، آمریکا و پاکستان هسته‌ای باشد؛ پاکستان از همسایه بزرگ خود یعنی هند می‌هراسد، هند از پاکستان مجهز به سلاح هسته‌ای می‌ترسد؛ کره شمالی ضعیف و منزوی در پی محافظت از خود در برابر آمریکا است و این لیست همچنان و همچنان ادامه دارد. هر کدام از این موضوعات به سهم خود پیچیدگی‌ها و دشورای‌هایی را ایجاد می‌کنند و برای دستیابی به دنیای عاری از سلاح هسته‌ای هر کدام از‌ آنها باید مورد خطاب قرار گرفته و حل و فصل شوند. چیزی که به نظر می‌رسد هیچ کس به آن توجه نمی‌کند این است که سلاح‌های هسته‌ای سطحی از بازدارندگی را ایجاد می‌کنند که با هرگونه توانایی متداول و متعارف مغایرت دارد.

محاسبه‌هایی را در نظر بگیرید که در جنگ‌های گذشته اتفاق افتاد: آیا هیتلر توجه جدی به اشغال فرانسه در سال 1940 کرده بود و یا شوروی در سال 1941 تسلیحات هسته‌ای داشت؟ هر چقدر که این موضوع غیرسیاسی باشد، همه می‌توانند استدلال کنند که اگر در سال 1939 سلاح هسته‌ای وجود نداشت، جنگ جهانی دوم هرگز روی نمی‌داد و میلیون‌ها انسان هرگز کشته نمی‌شدند. در این زمینه یک ترس وجود دارد؛ چه دلیل احتمالی می‌تواند چین را متقاعد کند که بازدارندگی هسته‌ای کنونی خود را کنار بگذارد و در عوض در جهانی آزاد زندگی کند که ژاپن، روسیه و هند ترسی از انتقام‌جویی هسته‌ای نداشته باشند؟ قبل از اینکه هرگونه توجه ویژه به خلع سلاح هسته‌ای جهانی صورت بگیرد، باید جوابی برای سوالاتی این‌گونه پیدا شود؛ تا آن زمان فکر جهانی عاری از مسائل هسته‌ای تنها آروزیی خیالی باقی خواهد ماند. اگر چه این استدلال وجود دارد کشورهای دارای سلاح هسته‌ای در حال انجام تلاشی هستند که این سلاح به دست کشورهای غیر‌هسته‌ای نیفتد و البته این استدلال کاملا غلط و پوچ است. در حالی که سلاح‌‌های هسته‌ای بازدارندگی ایجاد می‌کنند، برای نوع بشر نیز فاجعه ایجاد می‌کنند. چیزی که بسیار ضروری است ایجاد کنسرسیومی از تمام ملت‌هایی است که تکنو‌لوژی هسته‌ای را در مورد استفاده قرار می‌دهند – یا برای تولید تسلیحات و یا برای تولید نیرو - تا به این ترتیب پروسه‌ای به نام شورای جهانی هسته‌ای به راه افتد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای این امر مفید نیست زیرا قدرتی ندارد؛ اما شورای جهانی هسته‌‌ای از چندین دولت عضو تشکیل می‌شود که می‌تواند با استفاده از قدرت خود همه چیز را با تعامل حل و فصل کنند.