حکومت اسلامی در عصر انتظار (بخش دوم و پایانی)

این برداشت (مخالفت با تشکیل حکومت در عصر غیبت ) معارض است با آن دسته از روایاتی که از وجود قیامها و حکومتهای حق که پیش از ظهور مهدی (ع ) پدیدار می گردند خبر می دهند :
پیامبر اکرم (ص ) می فرماید :
« یخرج اناس من المشرق فیوطئون للمهدی سلطانه . » 16
« مردمی از مشرق قیام می کنند و زمینه حکومت مهدی (ع ) را فراهم می سازند. »
حافظ ابوعبدالله گنجی شافعی محدث معروف اهل سنت در کتابی که درباره مناقب علی (ع ) نوشته بابی را با عنوان : « ذکر نصره اهل المشرق للمهدی (ع ) » آورده است . وی در این باب حدیث فوق را نقل کرده و در ذیل آن نوشته است :
« هذا حدیث حسن صحیح روته الثقات والاثبات اخرجه الحافظ ابوعبدالله بن ماجه القزوینی فی سننه . » 17
« این حدیث حدیثی است حسن و صحیح که آن را راویان موثق و عالمان حجت روایت کرده اند و حافظ ابن ماجه قزوینی این حدیث را در کناب سنن خود آورده است . »
در برخی دیگر از روایات فریقین به شکل گرفتن دولت حقی پیش از ظهور مهدی (ع ) که تا قیام آن حضرت ادامه پیدا می کند تصریح شده است :
امام باقر(ع ) می فرماید :
کانی بقوم قدخرجوابالمشرق یطلبون الحق فلا یعطونه ثم یطلبونه فلا یعطونه فاذا راواذلک وضعوا سیوفهم علی عواتقهم فیعطون ماسالوا فلایقبلونه حتی یقوموا ولایدفعونها الا الی صاحبکم قتلا هم شهدا اما انی لو ادرکت ذلک لابقیت نفسی لهذا الامر . » (18 )
به آنان پاسخی نمی دهند. پس از مدتی دوباره قیام )حاکمان (گویا می بینم مردمی را از مشرق که در طلب حق قیام کرده اند ولی می کنند. این بار نیز به آنان پاسخی داده نمی شود. ولی این مرتبه که وضع را چنین می بینند شمشیرهای خود را بر شانه هایشان می نهند. و رژیم حاکم را ساقط و حکومتی براساس (در این هنگام آنچه را می خواهند به آنان می دهند. اما نمی پذیرند و دست به قیام می زنند تسلیم نمی کنند. کشتگان این قیام همه )حضرت مهدی (عج )( اینان این حکومت را جز به صاحب شما )مبانی اسلام تشکیل می دهند شهید به شمار می آیند. اگر من آن زمان را درک کنم خود را برای خدمت مهدی (ع ) نگه می دارم . »
در سنن ابن ماجه 19 کنزالعمال 20 الملاحم و الفتن 21 روایتی نزدیک به مضمون این روایت آمده است با این تفاوت که این حدیث از پیامبراکرم (ص )و از طریق اهل سنت و آن روایت از طریق شیعه از امام محمدباقر(ع ) نقل شده است . هر دو به این معنی اتفاق دارند که پیش از انقلاب جهانی مهدی (ع ) انقلابی در شرق رخ می دهد که به انقلاب جهانی مهدی متصل می شود. سیدبن طاووس این حدیث را به صورتی دقیق تر از کتاب « الفتن » تالیف نعیم بن حماد خزاعی 22 که از محدثین بزرگ اهل سنت است و در قرن دوم و سوم هجری می زیسته نقل کرده است :
نعیم بن عبدالله به سند خود از ابراهیم بن علقمه از عبدالله نقل می کند که ما روزی نزد پیامبراسلام (ص ) نشسته بودیم که گروهی از بنی هاشم نزد ما آمدند. تا چشم پیامبر(ص ) به آنان افتاد رنگش دگرگون و آثار ناراحتی در چهره اش نمایان شد. اصحاب علت ناراحتی را پرسیدند حضرت چنین توضیح داد :
« انا اهل بیت اختارالله لنا الاخره علی الدنیا و ان اهل بیتی هولا یلقون بعدی بلا و تطریدا و تشریدا حتی یاتی قوم من ههنا نحوالمشرق اصحاب رایات سود یسالون فلا یعطونه مرتین او ثلاثا فیقاتلون فینصرون فیعطون ما سالوا فلا یقبلونها حتی یدفعونها الی رجل من اهل بیتی فیملا الارض عدلاکما ملوهاظلما فمن ادرک ذلک منکم فلیاتهم ولوحبوا علی الثلج فانه المهدی . » 23
« ما خاندانی هستیم که خداوند برای ما آخرت را بر دنیا برگزیده و اینان که خاندان من هستند پس از من دچار بلا و آوارگی و دوری و تبعید از وطن می گردند و این سختیها ادامه می یابد تا زمانی که مردمی از مشرق زمین قیام می کنند. آنان که اصحاب پرچمهای سیاه هستند. در آغاز قیام خواسته مردم از حکومت حق است ولی سردمداران حکومت زیربار نمی روند دو یا سه بار قیام با این انگیزه صورت می گیرد تا این که مردم به مبارزه خود ادامه داده و حکومت تسلیم خواسته های آنان می گردد ولی این بار مردم نمی پذیرند.
و حکومت جدیدی براساس حق تشکیل می دهند و این حکومت تداوم می یابد. تا این که مردم آن را به مردی از خاندان من تحویل می دهند و او زمین را پر از عدل می کند همان گونه که پر از ظلم کرده اند. پس اگر کسی از شما آن زمان را درک کند باید به آن مردم بپیوندد هر چند سینه خیز روی برف برود چون او مهدی (ع ) است . »
گروهی احادیث فوق را بر قیام و نهضت امام خمینی حمل کرده اند و جمهوری اسلامی را زمینه ساز حکومت مهدی (ع )شمرده اند24.
در روایتی دیگر قیام یمانی از نشانه های قیام قائم خوانده شده و پرچم او پرچم هدایت و مردم نیز به یاری او دعوت شده اند.
امام باقر می فرماید :
« ... ولیس فی رایات رایه اهدی من الیمانی هی رایه هدی لانه یدعو الی صاحبکم فاذا خرج الیمانی حرم بیع السلاح علی الناس و کل مسلم و اذا خرج الیمانی فانهض الیه فان رایته رایه هدی و لایحل لمسلم ان یتلوی علیه فمن فعل ذلک فهو من اهل النار لانه یدعوالی الحق و الی طریق مستقیم . » 25
هدایت یافته تر از پرچم یمانی نیست . پرچم او پرچم هدایت )پیش از ظهور امام زمان (ع )( « هیچ یک از پرچمهای برافراشته شده است . زیرا او مردم را به حکومت امام زمان (ع ) فرا می خواند. به هنگام خروج یمانی فروش سلاح بر مردم و هر مسلمان حرام است . هنگامی که یمانی خروج کرد به سوی او بشتاب زیرا پرچم او پرچم هدایت است . برای هیچ مسلمان روا نیست که با او مخالفت کند. مخالف او در آتش است زیرا یمانی مردم را به حق و صراط مستقیم دعوت می کند. »
از روایات فوق استفاده می شود که پیش از قیام قائم قیامهایی صورت می گیرد و مردم باید در آن قیامها شرکت کنند.
روایاتی که دلالت بر فراگیر شدن ظلم در هنگام ظهور مهدی (ع ) می کنند به این معنی نیستند که همه مردم در آن زمان فاسد و ستمگرند و هیچ فرد و یا گروه صالحی در آن هنگام یافت نمی شود که از حق طرفداری کند که در نتیجه فراگیر شدن ظلم و فساد جبری باشد و مبارزه با آن غلط و مبارزه با مقدمه ظهور فرج ! زیرا به تعبیر قرآن به هنگام ظهور مهدی (ع ) افراد صالح و مستضعف وجود دارند که آنها وارث حکومت زمین به رهبری آن حضرت می شوند26. روایات زیادی نیز بر این معنی دلالت دارند27. بنابراین این برداشت با این دسته از آیات و روایات تعارض دارد.
در احادیث یاد شده تکیه بر فراگیر شدن ظلم است نه فراگیر شدن کفر و بی دینی . یعنی چنان نیست که در هیچ جا اهل اعتقاد و دین یافت نشوند. پس همان گونه که از ظاهر این روایات استفاده می شود مراد از جمله : « ملئت ظلما و جورا. » ظلم طبقه حاکمه است زیرا لازمه ظلم وجود مظلوم است بنابراین به هنگام ظهور مهدی (ع ) ظلم طبقه حاکم در ابعاد گوناگون شدت می یابد و فراگیر می شود و قیام مهدی (ع ) برای حمایت از مظلومان است :
« مسلمانان در آخرالزمان به وسیله مهدی (ع ) از فتنه ها و آشوبها خلاصی می یابند همان گونه که در آغاز اسلام از شرکت و گمراهی رهایی یافتند . » 28
با توجه به این معنی این احادیث به هیچ روی مسئولیت مبارزه با فساد و ستم و جانبداری از حق و عدالت و همچنین تشکیل حکومت اسلامی را نفی نمی کنند. (منبع : چشم به راه مهدی موعود(عج ) دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم مقاله حکومت اسلامی در عصر غیبت محمدصادق مزینانی )