مقدمه: در طول تحولات سال 2017 می‌توان گفت که تقابل و رقابت عربستان با ایران مهم ترین این حوادث را در این منطقه شکل داده به گونه ای که حتی می‌توان ادعا داشت تمامی‌تحولات و اتفاقات در سایه این تقابل در حال شکل گیری و وقوع بوده است؛ اما این سطح از تقابل در طی سال میلادی جاری به قدری جدی بود که برخی از کارشناسان ادعای احتمال جنگ و تقابل نظامی‌مستقیم را به جای پیگیری پروسه جنگ نیابتی در 2018 مطرح کرده اند؛ این مساله چقدر می‌تواند جدی باشد و جای نگرانی داشته باشد؟ دیپلماسی ایرانی در خصوص تحلیل رقابت و تقابل مناسبات ایران – عربستان در طول سال 2107 و نیز ارزیابی آن برای سال آتی میلادی و میزان تاثیر آن بر تحولات منطقه گفت و گویی را با اصغر زارعی کارشناس مسائل خاورمیانه ترتیب داده است که در ادامه می‌خوانید:

مقدمه: نشست ترامپ با رهبران کشورهاي عرب در رياض قرار بود اتحاد دنياي عرب و وحدت‌نظر رهبران آنها را به نمايش بگذارد اما هنوز 48 ساعت از اين نشست نگذشته بود که شکاف عميق بين قطر و عربستان، به‌ويژه بر سر گروه اخوان‌المسلمين آشکار شد و در اين ميان رياض، قطر را متهم به حمايت از اخوان‌‌المسلمين و گروه‌هاي افراطي اسلام‌گرا کرد تا اين مسئله سرآغاز اختلافات و تنش‌هاي کم‌سابقه‌اي ميان کشورهاي حاشيه خليج‌فارس با محوريت عربستان‌سعودي در مقابل دوحه شود. در اين ميان، علاوه بر کشورهاي حوزه خليج‌فارس، آمريکا هم به جرگه منتقدان اين سياست‌هاي قطر پيوست که درنهايت در پنجم ژوئن به قطع‌ کامل روبط ديپلماتيک عربستان، امارات متحده عربي، بحرين، مصر و چند کشور ديگر با قطر انجاميد. يک چيز در اين بين مشخص شده است و آن اينکه ويدئوي 24 مي‌ (سوم خرداد) سخنان شيخ تميم، اختلافات عميق ميان قطر و عربستان بر سر نقش گروه اخوان‌المسلمين و جايگاه قطر در پيش و پس از تحولات موسوم به «بهار عربي» را آشکار کرد زيرا اظهارات امير قطر با سياست کنوني اين کشور انطباق دارد و افزون بر اين مسئله، اينکه قطر با شبکه الجزيره از مجموعه انقلاب‌هاي منطقه خاورميانه در سال 2011 با نام بيداري اسلامي يا بهار عربي حمايت کرده بود. درهمين‌راستا رهبري قطر، بهار عربي را فرصتي براي افزايش نفوذ خود در منطقه مي‌دانست. در سايه اين نکته، دوحه با حمايت مستقيم و غيرمستقيم از جنبش‌هاي سکولار، مشروعيت رژيم‌هاي تئوکرات منطقه، ازجمله عربستان‌سعودي را زير سؤال برد. يکي ديگر از اختلافات اساسي قطر با عربستان بر سر برخورد با گروه اخوان‌المسلمين است؛ هرچند خود عربستان نيز در سال‌هاي دهه ۱۹۷۰ به تعداد زيادي از اعضاي اخوان‌المسلمين پناه داده بود اما به‌تدريج متوجه شد که اين گروه يک تهديد جدي عليه نظام‌هاي سياسي منطقه ازجمله خود عربستان است اما در مقابل، قطر با حمايت از گروه اخوان‌المسلمين در سال‌هاي اخير، سعي در افزايش نفوذ خود در ساير کشورهاي منطقه را دارد و از‌همين‌رو هم عربستان با اين سياست‌هاي اتخاذي دوحه به‌شدت مخالف است. مجموع اين مسائل درکل تنش‌هاي اخير دو کشور را در سطحي پررنگ موجب شده است؛ تنش‌هايي که حتي با گذشت بيش از يک هفته با ميانجيگري کشورهايي مانند کويت و عمان، نه‌تنها پايان نيافته بلکه شديدتر هم شده است. اقدامات حمايتي ترکيه درباره اعزام نيروي نظامي به قطر و زمزمه‌هايي مبني‌بر تصميم اسلام‌آباد براي اعزام 20 هزار نيروي نظامي پاکستاني به دوحه اگرچه تکذيب شد، ولی چهره اين تنش‌ها را از ديپلماتيک به تنش‌هاي نظامي تغيير داده که موجبات نگراني بين‌المللي از ادامه اين اختلافات را موجب شده است. «وقايع‌اتفاقيه» براي تحليل دقيق‌تر شرايط، علل و وضعيت کنوني روابط ديپلماتيک رياض و کشورهاي همسو با عربستان در مقابل دوحه و آينده اين تنش‌ها و بررسي تأثيرات سوء آن بر کشورهاي عربي حاشيه خليج‌فارس و منطقه خاورميانه، گفت‌وگويي را با دکتر اصغر زارعي، پژوهشگر روابط بين‌الملل و کارشناس مسائل خاورميانه ترتيب داده است که در ادامه مي‌خوانيد: