مقدمه: شهر تاریخی موصل پس از فراز و نشیب‌ها و اختلافات سیاسی داخلی عراق بالاخره آزاد شد. آزادسازی این شهر - که در عرض یک الی سه روز با فرار ارتش عراق به دست گروه تروریستی داعش افتاده بود- حواشی و جنجال بسیاری در بین بازیگران منطقه ای به وجود آورد. عمده این اختلافات را می‌توان ریشه در فرهنگ و ایدئولوژی این مردمان متصور بود. یک پژوهشگر مسائل گروههای تکفیری دربارۀ «منزلت فکری موصل» ‌می‌گوید: «در هشتم تیرماه 1396، دولت عراق اعلام کرد برای بازسازی ویرانشهری بنام موصل، 120 میلیارد دلار پول لازم است. سه سال پیش که سپاه داعش با نمایشی از ارعاب و حماسه و رهایی وارد دومین شهر بزرگ عراق شد هیچ کس فکر نمی‌کرد که این قوم تبهکار ولی باورمند، این قدر مقاومت کنند. عملیات آزادسازی موصل، قریب به ده ماه طول کشید، اما پرسش اساسی و فوری این است که شهر موصل از حیث فکری چه اهمیتی دارد که اکنون وجب به وجب آن این گونه به خون و خاطره‌ای دل آزار آلوده است. گفتنی است که معدود مناطقی در جهان هستند که از حیث فکری یا تمدنی، اهمیت دارند. این قبیل مناطق یا شهرها را «مناطق زنده و جاودانه» می‌نامند. به عنوان مثال شهرهایی چون میلان، آتن، بیت‌المقدس، استانبول (قسطنطنیه)، دمشق، کربلا، مدینه و‌... یادآور قسمی‌تمدن هستند. در مقابل شهرهایی مانند دوبی، آنتالیا، جبل علی، جده، چالوس و بسیاری مناطق و آبادی‌های جدیدالتأسیس، فاقد منزلت فکری بوده، غالباً پروژه‌های نوپدید و تجاری هستند و لاغیر. «منزلت فکری»، نماگر تلاش ساکنان یک شهر برای ایجاد یک اندیشه و یا نهادهای رهایی‌بخش و آگاهی‌بخش است. به عنوان مثال، شهر آتن، کوچه پس‌کوچه‌های لبریز از انسان‌های پرسش‌گر و صاحب تأمل، واجد منزلت فکری است یا شهر بیت‌المقدس، به دلیل داشتن آثار و میراث هویت‌بخش، دارای منزلت فکری است». مشروح مصاحبه خبرآنلاین با دکتر قدیر نصری ، دانشیار اندیشه سیاسی دانشگاه خوارزمی‌تهران و مدیر گروه روندهای فکری مرکز مطالعات خاورمیانه را از نظر می‌گذرانید: