مشروطه - صفحه 5

اشاره: گاهي بعضي سياستمداران در تاريخ محو مي‌شوند، محو شدني كه خودخواسته نيست و شايد بتوان گفت قرباني شرايط زمانه مي‌شوند، يكي از اين افراد جان اف‌كندي، رييس‌جمهور امريكاست كه هنوز هم درباره‌اش مي‌نويسند و علاقه‌مندان نيز اين آثار را دنبال مي‌كنند. در ايران نيز با وجود محدوديت دسترسي به اسناد و اطلاعات، برخي شخصيت‌ها وجود دارند كه پرداختن به زندگي آنها مي‌تواند باعث برانگيختن ساير محققان و مولفان شود تا زندگي و سرنوشت آنها از هاله ابهام خارج شود. شايد يكي از اين افراد، نخست وزيري است كه در سال‌هاي آغازين دهه ٤٠ ترور شد. بيش از ٥٠ سال از ترور حسنعلي منصور مي‌گذرد، اما هنوز درباره اين نخست‌وزير پهلوي نقاط ابهام بسياري وجود دارد. ازاين‌رو شايد قرار دادن شخصيت و ترور منصور در قالب رمان بستر مناسبي باشد تا اطلاعات بيشتري از وي ارايه شود. حميدرضا صدر كه پيش از اين رمان«تو در قاهره خواهي مرد» را با تكيه بر تاريخ نوشته است، به تازگي رمان «سيصد و بيست و پنج روز» را نيز با نشر چشمه منتشر كرده است. رماني كه مطالعه آن حكايت از روي كار آمدن سياستمداران تكنوكراتي است كه رويكرد آنها و محمدرضاشاه، عصر پهلوي را خاتمه مي‌دهد.

اشاره: ١٤ مرداد ١٢٨٥ خورشيدي - ١١١ سال از امضاي فرمان مشروطيت گذشت - ١١١ سال از امضاي قانون مشروطه به قلم مظفرالدين‌شاه قاجار مي‌گذرد و باز در ميانه گرماي تابستان ايرانيان دغدغه مند و دل نگران به هواي آرمان‌ها و ايده‌هاي مشروطيت ايران به تاريخ معاصر خود رجوع مي‌كنند و مي‌كوشند با بازخواني اين تجربه زيسته صد و اندي ساله دريابند كه بر ما چه گذشت و چه مي‌گذرد. نسبت امروز ما با مشروطه چيست؟ اين پرسشي بود كه در نشست گروه همكاري‌هاي ميان رشته‌اي پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات با مديريت داريوش رحمانيان مطرح شد. اين گروه كه پيش از اين در پژوهشكده تاريخ اسلام فعاليت مي‌كرد، در اين نشست بر آن شدند كه مشروطه و تجربه زيسته پس از آن را از منظر امروز بنگرند. بر اين اساس ابراهيم توفيق تاكيد كرد كه ما همچنان در عصر مشروطه ‌خواهي به سر مي‌بريم، البته او معتقد است كه فهم ما از مشروطه به عنوان يك رويداد تاريخي در چنبره گفتارهايي است كه پژوهشگران و روشنفكران به خصوص از نيم سده گذشته به اين سو ارايه كرده‌اند. هاشم آقاجري اما معتقد است كه با توجه به شرايط امروز ديگر بايد از مشروطه ‌خواهي گذر كرد و به سمت جمهوريخواهي گام گذاشت. او معتقد است كه جامعه از ساختار قدرت پيشي گرفته و اگرچه آرمان‌هاي مشروطه دستاوردهايي در ابتداي قرن بيستم براي ايران داشته، اما تكرار آنها امروز تنها به تكرار چرخه‌اي معيوب مي‌انجامد. محمد مالجو از سوي ديگر بر پيامدهاي عدم تحقق مشروطه در فرآيندهاي اقتصادي انگشت تاكيد گذاشت و كوشيد نشان دهد كه چگونه نهادهايي كه از دل آرمان‌هاي مشروطه ‌خواهي سر برنياورده‌اند، مصايبي را براي اقتصاد ايران پديد آورده‌اند.