میراث شریعتی

مقدمه: آیا می‌توان برای یک متفکر تاریخ مصرف قائل شد؟ دکتر علی شریعتی که در دوره‌ای از تاریخ فکر معاصر ما، نقشی جریان‌ساز داشت، آیا امروز نیز می‌تواند گره‌گشای مسائل ما باشد؟ میراث امروز او برای نسل جوان چیست؟شریعتی از جمله متفکران منتقدی است که در تاریخ تفکر معاصر ما نقشی انکارناپذیر داشته است چنانکه هرگاه سخن از او به میان می‌آید، بعضاً مناقشه‌ها و چالش‌‌هایی نیز در می‌گیرد. در سالگرد فقدان شریعتی بر آن شدیم تا «نسبت شریعتی با مسائل امروز جامعه ایران» را به بحث بگذاریم؛ که اگر امروز شریعتی بود چه مسائلی را محل تأمل قرار می‌داد؟ در این نشست دکتر حسن محدثی، استاد جامعه‌شناسی دین دانشگاه آزاد اسلامی که پیرامون دکتر شریعتی دارای دیدگاه‌های قابل تأملی است و کتاب «زیر سقف اعتقاد: بنیان‌های ماقبل انتقادی اندیشه شریعتی» را در کارنامه خود دارد و دکتر سیدجواد میری، استاد جامعه‌شناسی و عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات‌فرهنگی که در بحث روشنفکری دینی در آرای شریعتی صاحبنظر است، ما را همراهی کردند. آنچه در ادامه می‌خوانید ماحصل این گپ‌وگفت است که تقدیم می‌شود.

مقدمه: در سي و نهمين سالروز درگذشت دكتر شريعتي، درباره ميراث او با هادي خانيكي، فعال سياسي و استاد دانشگاه علامه طباطبايي، به گفت‌وگو نشسته‌ايم. وي معتقد است انديشه شريعتي يك پيكره منجمد نيست كه بايد آن را از بازار انديشه خريد، بلكه كاربرد‌پذيري درباره انديشه شريعتي را نيز مثل كاربرد‌پذيري درباره هر انديشه ديگري، بايد پذيرفت. وي تحليل گفتماني را براي شناخت شريعتي و ميراث او راهگشاتر از هر روش ديگري مي‌داند و مي‌گويد كه براي سنجش تاثير شريعتي در جامعه امروز، بايد به تلاقي‌گاه‌ها و در مرزبودگي‌هاي او توجه كرد كه دانشگاه را به جامعه و به كنش گره مي‌زند و معتقد است به اين اعتبار، شريعتي داراي ميراثي است كه همچنان مطرح است. خانيكي كه نخستين مواجهه خود با «معلم انقلاب» را در هجده سالگي تجربه كرده است، مي‌گويد كه برخي از منتقدان در رويكرد خود نسبت به شريعتي، گفت‌وگويي بودن، دموكراتيك بودن و مداراي او را را ناديده مي‌گيرند، در حالي كه مباحثه او با دانشجويان و مخاطبانش هميشه از موضع برابر انجام مي‌گرفت. استاد دانشگاه علامه طباطبايي، در اين گفت‌وگو از گروه‌هايي كه قرابت فكري بيشتري با شريعتي داشته‌اند مي‌گويد و همچنين درباره رويكردهايي كه متاثر از او بوده‌اند مباحثي را مطرح مي‌كند. متن اين گفت‌وگو را در ادامه مي‌خوانيد.