(روزنامه آفتاب‌يزد - 1394/07/13 - شماره 4443 - صفحه 15)
بالاخره بعد از گذشت چندین و چند هفته و به تعویق افتادن مکرر زمانش.. موعدآن فرارسید، سرانجام دیروز نماینده اشان بالای تریبون رفت و گزارش خود را خواند و حرفهای اعضای متبوعش را در لفافه زدو نظرات توام با دلواپسی یارانش را بیان کرد... او گزارشی ارائه داد از جنس گزارش کمیسیون برجام... پیش بینی‌ها هم درست از آب درآمد، آنچه که گفته و خوانده شد آنی نبود که باید باشد...آری ! منفی تر از آنچه که بسیاری می‌پنداشتند.
حالا موافقان دولت می‌گویند گزارش برجامی‌ها یک طرفه و با دیدگاه جناحی و سیاسی بوده ولی مخالفین دولت معتقدند که هیچ نگاه مغرضانه‌ای دراین بین رخ نداده است و از سرتا پای آن بی طرفی می‌ریزد !
اما در گیرودار گزارش دیروز برجام در مجلس، قصه دیگری هم در حال روایت بود. روایت قصه طرح دو فوریتی موسوم به " اقدام متناسب و متقابل دولت ایران در اجرای برجام". طرحی که بروجردی رییس کمیسیون امنیت ملی از بانیانش به شمار می‌آمد و رییس مجلس هم تا ته داستان، همراه و همگام با این طرح به پیش رفت. طرحی متفاوت با کمیسیون برجامی‌ها، طرحی که نه سیخ را می‌سوزاند و نه کباب را !چرا که قرار برآن بود تا این طرح هم مطالبات مجلسیان را فراهم کند و هم دغدغه دولتیان را در اجرای برجام.
چرا دو فوریتی؟
اززمانی هم که کنگره آمریکا به اجرای برجام رضایت داده است، حالا همه نگاه‌ها به این طرف قضیه و آن اتفاقی است که باید در ایران بیفتد. یعنی رضایت مسئولین کشور به عملی‌کردن توافق هسته ای.
برای همین هم، اعضای 1+5 چشم انتظار مسئولین ایرانی هستند تا هرچه سریعتر اجرای برجام را کلید بزنند وراستش را بخواهید تا به اینجا هم انتظار آنها زیادی طول کشیده است ! شاید برای همین هم بود که دو فوریتی بودن طرح "اقدام متناسب در اجرای برجام " تا به این حد برای اکثریت نمایندگان مهم بود، چرا که اگر دو فوریتی بودن این طرح تصویب می‌شد، امروز صبح جزئیات آن در مجلس بیان و مجوز مجلس هم برای عملی کردن " برنامه جامع اقدام مشترک " صادر می‌شد.
اما همان هایی که داعیه حمایت از منافع ملی را دارند در چنین شرایط حساسی بازهم ترجیح دادند تا همه تلاششان را به کار ببندند تا بازهم با رد دوفوریتی بودن این طرح، برای خودشان زمان بخرند. به این امید که شاید از این ستون به آن ستون، برای نظرات سیاسی‌شان فرجی حاصل شود!
چرا عجله دارید؟
دیروز در دفاعیات موافقین و مخالفین دو فوریتی بودن طرح مذکور، جریاناتی به راه افتاد که به جنگ دلواپسان با دولتمردان تبدیل شد. علی لاریجانی رییس مجلس که از دوفوریتی بودن طرح حمایت می‌کرد به نکته‌ای اشاره کرد با این مضمون که: "مخالفان می‌گویند چرا عجله دارید؛ هر انسانی با صحنه بین‌الملل آشنا باشد می‌داند که ما تاخیر داریم. ما فکر می‌کردیم کنگره برجام را رد و رئیس جمهورشان آن را وتو می‌کند، اما اینطور نشد و زمان اجرا جلو افتاد. الان هر قدر تاخیر شود به ضرر ماست و به نفع ما نیست."
جَدَل با دولت یا رییس مجلس؟
جَدَل دلواپسان با دولت دیروز آنجایی در مجلس نمایانتر شد که اعضای جبهه پایداری به زیروعده وعیدهای خودشان زدند و دست فراکسیون رهروان را هم در پوست گردو گذاشتند ! آنچنانکه لاریجانی خطاب به حداد عادل گفت:" مگر ما صحبت نکردیم که سه نفر از فراکسیون اصولگرایان و سه نفر از کمیسیون رهروان بنشینند و طرحی را آماده کنند. آقایان زارعی، بذرپاش، توکلی، حقیقت پور، بروجردی دو جلسه گذاشتند و دیروز در جلسه نهایی من هم بودم و نهایی شد." ولی حالا طرح مذکور با مخالفت جدی همان اعضا مواجه شده بود تا جایی که در بین صحبت‌های موافقین و مخالفین این طرح بین رییس مجلس و حمید رسایی چهره نامی عضو جبهه پایداری مباحثه‌ای شکل گرفت. آن طور که" ایسنا" می‌نویسد، رسایی خطاب به لاریجانی گفت: توضیحات شما مبتنی بر این بود که نمایندگان به این طرح رای دهند. از طرف دیگر شما اجازه توزیع و تکثیر طرحهای دیگری را در این خصوص ندادید که خلاف عدالت و قانون است".
این صحبت‌های رسایی با واکنش رییس مجلس مواجه شد و گفت: آقای رسایی چرا صحبت‌هایی را مطرح می‌کنید که در جلسه عنوان نشده است. شما و آقای حسینیان هم در جلسه غیرعلنی نیز صحبت کرده‌اید و نظراتتان را مطرح نمودید. حال می‌گویید که من در تایید برجام یک ساعت صحبت کردم. ما جلسات غیرعلنی زیاد داشتیم و صحبت‌های زیادی نیز مطرح می‌شود. رسایی تذکرش را ادامه داد و مجددا گفت: علیرغم این صحبت‌ها اجازه توزیع و تکثیر طرحهای دیگر را ندادید. از طرف دیگر در جلسه غیرعلنی موضوعاتی منتسب به دفتر آقا شد که جای رسیدگی دارد و خواهش دارم که بعدا پیگیری کنید.
لاریجانی در واکنش به این صحبت رسایی گفت: ما چیزی را به رهبری منتسب نکردیم در این رابطه شما و مجلس باید تصمیم‌گیری کنید و ربطی به رهبری ندارد. رسایی مجددا خطاب به لاریجانی گفت: شما در جلسه غیرعلنی گفتید که از دفتر رهبری زنگ زدند که چرا زودتر تصمیم‌گیری نمی‌کنید. لاریجانی در واکنش گفت: تماس از دفتر آقا بوده و حتی آیت‌الله مکارم نیز نامه نوشتند و خودتان هم دیدید. همه منتظرند که شما تصمیم بگیرید.
آخر هم نشد
هر چند پیش از این هم بروجردی رییس کمیسیون امنیت ملی در دفاع از دو فوریتی بودن طرح گفته بود:" برجام محصول یک تصمیم ملی است، شورای عالی امنیت ملی به عنوان عالی‌ترین مرکز نظام در تصمیمات سیاسی و نظامی آن را تایید کرده است، "اما با تمامی این احوال نتیجه آن شد که دو فوریتی بودن طرح مورد بحث مجلس که نیاز به کسب " دوسوم به علاوه یک رای" مجلس داشت با 5 رای کمتر یعنی با 159رای موافق 62مخالف،10 رای ممتنع از مجموع 247 رای به تصویب مجلس نرسید. هرچند یک فوریت این طرح مجددا به رای نمایندگان گذاشته شد که با 168رای موافق 57 رای مخالف و 9 رای ممتنع از مجموع 247 رای آورد. با تغییر طرح از دو فوریت به یک فوریت، بازهم موضوع اجرای برجام و نظرنهایی مجلس درباره آن به تاخیر افتاد، تاخیری یک هفته‌ای. البته بایک تفاوت دیگر، اینکه این طرح قرار است با یک فوریتی شدنش حالا به کمیسیون مربوطه هم ارجاع داده شود.
بوی ناامیدی
به نظر می‌آید با توجه به جو موجود دیروز در مجلس و نوع نگاه‌های بدبینانه‌ای که برخی از نمایندگان اصولگرای قوه مقننه نسبت به متن توافق از خود نشان دادند و البته جنجالی که بر سر دوفوریتی شدن طرح " اقدام متناسب و متقابل دولت ایران در اجرای برجام"به پا کردند، بار دیگر بوهایی از یاس و ناامیدی از صحن جایگاه قانون گذاری کشور به مشام می‌رسد.
شوربختانه گویا اقلیت مجلس، که از مخالفین توافق به شمار می‌آیند، این روزها با پوست و استخوان در جهت به فرجام نرسیدن " برجام " آنچنان مایه می‌گذارند که کسی را یارای گرفتن سرعت تندروی‌های آنان نیست. آنچنانکه تاج گردون نماینده اصلاح طلب مجلس هم به این نکته اشاره داشته و گفته است:" مخالفان طرح دو فوریتی برجام کاملا مخالف برجام هستند و تعدادشان هم 60 تا 70 نفر است. "
از گزارش منفی کمیسیون برجام در صحن دیروز تا موفقیت اقلیت، در رد دوفوریتی کردن طرح "اقدام ایران در اجرای برجام" شبهاتی مبنی براین موضوع بر ذهن‌ها تداعی می‌شود که مبادا این بارهم چموشی اقلیت مجلس بر خاموشی اکثریت، فائق بیاید و حرف کرسی نشینان قلیل، بر کرسی نشیند !
چند سوال
باتوجه به اینکه طرح فوق الذکر به هفته بعد موکول و از دوفوریتی به یک فوریتی تبدیل شد، آیا می‌توان این موضوع را زنگ خطری برای آینده عملیاتی شدن برجام دانست؟ و در صورت اینکه طرح مورد بحث در هفته آینده به تصویب برسد آیا اساسا به معنای قبول اجرایی شدن برجام از سوی مجلس است؟ و بالعکس، چنانچه این طرح در هفته بعد، میزان آرای کافی را به دست نیاورد، سرنوشت برجام در ایران چه خواهد بود؟ در صورت رد هر طرح متضمن اجرایی کردن توافق، در مجلس ایران، خویش کاری دولت در ادامه چه باید باشد؟ پاسخ‌های این سوال را جواد هروی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و یکی از نخستین امضا کنندگان دوفوریتی‌بودن طرح مورد بحث به آفتاب یزد می‌دهد.
این نماینده مجلس نهم درباره آنچه که دیروزروی داد و چرایی رای نیاوردن دوفوریتی بودن طرح مذکورگفت: "متاسفانه برخی نمایندگان اگر نگوییم دچار اغراض سیاسی هستند مطمئنا دچار وسواس سیاسی اند و البته این وسواس سیاسی‌شان به معنی تدبیر آنها نیست، بلکه به واسطه بی‌تدبیری آنهاست و برای همین، حرکتهای ناشیانه‌ای را انجام می‌دهند که قاعده بازی دیپلماسی کشورمان را به خطر می‌اندازد."
وی اضافه کرد: " ما شاهد و ناظر بر این هستیم که دو قطبی شدن در حلقه‌های سیاسی، نفوذ پیدا کرده است. در روزهای گذشته می‌دیدیم که یک نجوای دلواپسانه برای برجام درحال مطرح شدن بود، بااینکه جامعه جهانی به این واقعیت رسیده که ما به یک هم‌اندیشی برد- برد برسیم، برخی از نمایندگان مجلس براساس همان وسواس سیاسی متقاعد به بازی برد – برد نیستند. "
هروی ادامه داد: " مطمئنا این تندروی‌ها در بحث مراودات ما با جامعه بین‌الملل آسیب زننده خواهد بود."
این نماینده مجلس گفت:" در بحث برجام هر کدام از این نمایندگان دلواپس با اجتهاد شخصی آمدند و در قالب گروه سیاسی خود بحث هایی را مطرح کردند. "
وی اضافه کرد: "این رفتار به ویژه در بحث توافق می‌تواند مشکلاتی بیافریند، آن هم در زمانیکه تازه دنیای غرب به این باور رسیده بود که ایران می‌تواند در صحنه مذاکرات حرفی برای گفتن داشته باشد."
هروی گفت:" آنچه دیروز در مجلس رقم خورد ناشی از تعصبات سیاسی از سوی برخی نمایندگان به رغم تاکیدات شورای عالی امنیت ملی و ریاست مجلس بود."
آیا اجرای برجام شکست خورد؟
این نماینده مجلس با تاکید بر اینکه رای نیاوردن طرح دوفوریتی مذکور به معنای پیروزی تندروهای مجلس نشین نیست، خاطرنشان کرد: "اگر چه طرح برجام به صورت دوفوریتی تصویب نشد اما به صورت تک فوریتی مصوب شد، ولی روال بررسی را به تاخیر انداخت، در هر صورت اصل قضیه با طرح یک فوریتی پذیرفته شده است یعنی اینکه ما برجام را قبول کردیم." وی ادامه داد: "درحالیکه در خارج از ایران، همه منتظر هستند تا یک تصمیم‌گیری عاجل از سوی مسئولان ایران گرفته شود، آنچه که دیروز اتفاق افتاد این وصول به نتیجه همه پسند را دیرتر کرد."
طرح برجام چه می‌گوید؟
جواد هروی درباره این سوال که آیا اگر طرح یک فوریتی مذکور در هفته آینده تصویب شود، به معنای آغاز اجرای برجام خواهد بود به آفتاب یزد پاسخ داد: " در طرح مذکور هدف این است که دولت در چارچوب مصوبات شورایعالی امنیت ملی به صورت داوطلبانه برنامه جامع اقدام مشترک را انجام بدهد، ولی در این طرح یکسری احکام را هم برای دولت مشخص کردیم."
وی اضافه کرد: "مثلا احترام متقابل در بحث برنامه جامع مشترک، لغو سریع تحریم‌ها، افزایش غنی‌سازی کشور به یک صد و نود هزار سو در دو سال، تداوم برنامه هسته‌ای ایران با چشم‌اندازی تجاری و صنعتی با همکاری سازمان انرژی اتمی ازجمله این احکام مورد اشاره در طرح هستند."
هروی ادامه داد: "باز طراحی رآکتور اتمی آب سنگین اراک و تبادل ذخایر غنی شده، بحث نظارت آژانس در چارچوب مقررات بین‌المللی، ورود به بحث پدافند هسته‌ای و داشتن سلاح‌های بازدارنده هسته‌ای و اینکه دولت منابع مالی آزاد شده را در تقویت بخش خصوصی و صندوق ملی به کار بگیرد، ازجمله مواردی است که در این طرح، دولت موظف به انجام آن است." این نماینده مجلس افزود: "طبق این طرح وزیر خارجه ایران موظف است روال اجرای توافقنامه را هر 6 ماه یکبار به کمیسیون امنیت ملی ادامه بدهد."
هروی با تاکید بر اینکه این طرح می‌تواند تمام خواسته‌های نمایندگان مجلس را تحقق ببخشد تصریح کرد: "ما در این طرح به برجام آری یا نه نمی‌گوییم، بلکه به دستگاه‌های ذیربطی که مسئول هستند تفویض اختیار کردیم و از آنها خواستیم تا چارچوب‌های ذکر شده را رعایت کنند."
عضو کمیسیون تحقیقات مجلس در پاسخ به این سوال ما که اگر فرض را بر این بگیریم که مجلس طرح مذکور را رد کند، آنهم با توجه به اینکه شورای عالی امنیت ملی آن راپیشتر تصویب کرده است، تکلیف دولت چه خواهد بود؟ پاسخ داد: " با توجه به اینکه یک فوریت طرح تصویب شده است، طرح، تصویب خواهد شد. " وی ادامه داد: " در بحث برجام لایحه‌ای مطرح نبوده است که بگوییم به مجلس آمده و نمایندگان آن را رد کرده‌اند و طرح دردرون خود مجلس است پس اگر طرح رد شود هم مثل این است که یک طرح عادی کنار می‌رود ولی عملاً با رد طرح، نقش مجلس تضعیف می‌شود."
هروی درباره اینکه آیا با رای نیاوردن طرح، دولت در اجرای برجام دچار مشکل خواهد شد؟ گفت: "اگرچه دولت در آن هنگام کارش سخت می‌شود و تصویب طرح مذکور در مجلس می‌تواند تسهیل‌گر کار دولت باشد، ولی در هر صورت، اجرای برجام حتی با رد طرح یک فوریتی مذکور، مشکل قانونی نخواهد داشت، چون مجلس پیش از این طرحی را مصوب کرده است که براساس آن، مجلس اصل قضیه را به شورایعالی امنیت ملی محول کرده بود. »
http://aftabeyazd.ir/?newsid=15488
ش.د9404123