(روزنامه اطلاعات ـ 1394/10/13 ـ شماره 26341 ـ صفحه 12)
سرويس خارجي: شيعيان نيجريه به عنوان پرجمعيت ترين گروه شيعي در آفريقا هدف توطئه مشترک دولت اين کشور و قدرت‌هاي غربي، صهيونيستي و وهابي هستند.به گزارش خبرگزاري تسنيم، جمهوري فدرال نيجريه کشوري در غرب آفريقا به پايتختي آبوجا است. جمعيت اين کشور 170 ميليون نفر و زبان رسمي آن انگليسي است. نيجريه پرجمعيت‌ترين کشور قاره آفريقا است.
اين کشور از غرب با بنين، از شرق با چاد و کامرون و از شمال با نيجر همسايه‌است. در جنوب اين کشور خليج گينه، بخشي از اقيانوس اطلس، قرار گرفته است.از سمت شمال با جمهوري صحرا هم مرز است. آب و هواي استوايي باعث پيدايش جنگل‌هاي متراکم و انبوه، در شرق، غرب، و جنوب اين کشور شده است.
نيجريه از مجموعه 36 ايالت و يک منطقه حکومت فدرال مرکزي تشکيل شده‌است. واحد پول اين کشور نايرا است و نيمي از مردم آن که در شمال کشور زندگي مي‌کنند مسلمان و نيمي ديگر در جنوب، مسيحي هستند. نيجريه از نظر منابع نفتي دهمين کشور جهان و در ميان صادرکنندگان نفت هشتمين کشور است. اين کشور بزرگترين توليد کننده نفت آفريقا است.
50 درصد از مردم نيجريه مسلمان و 40 درصد مسيحي هستند. جمعيت 170 ميليوني نيجريه نيز از نظر قوميت و زبان چندپاره است. قوم هوسه-فولاني در شمال کشور، عمدتا مسلمان هستند و ياروکوبا در جنوب غربي، بعضي مسلمان و بعضي مسيحي‌اند. قوم ايگبو در شمال شرقي زندگي مي کنند. بيشتر تروريست‌هاي بوکوحرام از قوم کانوريس هستند.
کالاهاي صادراتي اين کشور شامل نفت و مواد نفتي، کاکائو و لاستيک است که به کشورهاي آمريکا (48/9 درصد)، اسپانيا (8 درصد)، برزيل (7/3 درصد) و فرانسه (4/2 درصد) صادر مي‌شود.کالاهاي وارداتي آن شامل ماشين‌آلات و تجهيزات، مواد شيميايي، تجهيزات حمل و نقل، کالاهاي مصرفي، غذا و حيوانات زنده‌است که از کشورهاي چين، هلند، انگليس، فرانسه، برزيل و آلمان وارد مي‌شود. اين کشور يکي از صادرکنندگان نفت است و حدود 95 درصد از محصولات صادراتي آن را نفت و محصولات نفتي تشکيل مي‌دهد.
نيجريه عضو اوپک و سازمان تجارت جهاني است. نفت و گاز 35 درصد توليد ناخالص داخلي نيجريه را تشکيل مي دهد و 70 درصد مخارج دولت از اين محل تأمين مي شود.از سال 2002 در شمال اين کشور درگيري نظامي ميان گروه بوکو حرام با نيروهاي دولتي جريان داشته‌است؛ گروه مسلّح بوکو حرام خواستار تعطيلي تمامي مدارس نوين و تحميل قوانين افراطي تکفيري و سلفي بر تمامي 36 ايالت نيجريه است .
رئيس جمهوري نيجريه هم رئيس حکومت است و هم رئيس دولت. رئيس جمهوري با راي مردم براي دوره‌اي چهار ساله انتخاب مي‌شود که قابل تمديد براي دوره دوم نيز هست.نظام قانونگذاري اين کشور از دو مجلس تشکيل شده‌است : شوراي ملي با 109 کرسي که با راي مردم براي دوره‌اي چهار ساله انتخاب مي‌شوند.مجلس ديگر اين کشور خانه نمايندگان است که 360 کرسي دارد و نمايندگانش را مردم براي دوره‌اي چهار ساله انتخاب مي‌کنند. سن قانوني در اين کشور 18 سال است.
شيعيان نيجريه
شيعيان نيجريه پر جمعيت‌ترين گروه شيعي در قاره آفريقا هستند. جمعيت آنان در 2008ميلادي حدود 7 ميليون نفر برآورد شده است. جنبش اسلامي نيجريه متعلق به شيعيان اين کشور است که رهبري آن را شيخ ابراهيم زکزاکي بر عهده دارد. شيعيان نيجريه در شهرهاي لاگوس، زاريا و کانو سکونت دارند که کانون فعاليت آنها در حسينيه بقية الله شهر زاريا است.
گفته مي‌شود 95 درصد شيعيان، پيشتر مذهب يا دين ديگري داشتند؛ ولي در 3 دهه اخير به تشيع گرويده‌اند که به مستبصرين معروف‌اند. به جز شيعيان بومي، شماري مهاجر لبناني نيز در نيجريه زندگي مي‌کنند. شيعيان اين کشور دوازده امامي هستند.
شيعيان نيجريه علاوه بر برگزاري مراسم مذهبي - مانند دسته‌هاي چند هزار نفري عاشورا؛ روزنامه، مجله، کتاب، سايت و توليدات صوتي و تصويري درباره مذهب اهل بيت و ائمه معصومين به زبان‌هاي بومي نيجريه دارند.
حضور تشيع در نيجريه به سه مقطع تاريخي مربوط مي‌شود: مقطع نخست، قبل از سال 1994ميلادي بود. در آن مقطع در مجموع، جمعيت شيعيان نيجريه به بيش از500 نفر نمي رسيد و دليل آن آشنا نبودن مردم با اين مذهب بود.مقطع دوم از 1994ميلادي به بعد است.
در اين مقطع با شکل گيري جنبش اسلامي در نيجريه که برگرفته از جنبش «اخوان المسلمين» بود، گرايش برخي از اعضاي اين جنبش به مذهب تشيع باعث شد که اختلافاتي در آن صورت گيرد و برخي از راه يافتگان به تشيع از جنبش جدا شوند و به کشورهاي ديگر مهاجرت کنند. اين آغاز شناخت نسبت به تشيع و در نتيجه شکل گيري و گسترش آن در بين مسلمانان نيجريه است.
مقطع سوم، که متأثر از امواج بيداري و انقلاب اسلامي مردم ايران است، از سال 1999 آغاز شده و تاکنون ادامه دارد. در اين مقطع، مذهب تشيع مورد اقبال زائد الوصف مسلمانان و مردم نيجريه قرار گرفته و گسترش قابل توجهي يافته است. تا آنجا که تاکنون به رغم تبليغات منفي و بد رفتاري‌هاي فرقه‌هاي ضدّ شيعي، بالغ بر 7 ميليون نفر در اين کشور به اين مذهب گرويده‌اند.
ابراهيم زاکزاکي کيست؟
ابراهيم يعقوب زکزاکي متولد 1953رهبر جنبش اسلامي نيجريه است. وي دانش آموخته رشته اقتصاد است. او چندين بار در دهه 80 و 90 ميلادي به زندان افتاد. سه پسر وي در راهپيمايي روز قدس 2014 در شهر زاريا به دست پليس نيجريه کشته شدند. فعاليت‌هاي وي، منجر به گرويدن شماري از بوميان نيجريه به مذهب اهل بيت شده است.وي از حدود 30 سال پيش يعني زماني که انقلاب اسلامي در ايران در سال 1979به پيروزي رسيد اين مسئوليت را برعهده دارد.
زکزاکي پس از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران، شيفت? امام خميني(ره) شد و سال‌ها بعد به ايران آمد. و وقتي با لباس روحانيت به نيجريه بازگشت در منطقه زاريا و کانو به تبليغ تشيّع پرداخت.
بي بي سي در رابطه با شخصيت رهبر مذهبي شيعيان نيجريه اين‌گونه گزارش مي‌دهد،هنگامي که با اين رهبر ديني ملاقات کرديم او لباس‌هاي سنتي برتن داشت و به مانند يک دولتمرد باتجربه رفتار مي کرد. او همانند ايران مخالف آمريکاست. شيخ مي گويد که اکنون صدها هزار نفر هوادار دارد. او عکس رهبر انقلاب ايران آيت‌الله خامنه‌اي را در اتاقش گذاشته و به همراه هوادارانش هميشه با جديت حوادث جاري در ايران را پيگيري مي کند.
طرح غرب عليه شيعيان
شکل گيري و رشد قابل توجه شيعيان در نيجريه در کنار شکوفايي اميدها و آرزوهاي حق طلبان و مستضعفان، موجب بروز و تشديد مخالفت مخالفان از جمله سازمان‌هاي صهيونيستي و وهابي عليه اين جريان و رهبران آنها بوده است. بررسي دقيق اين مخالفت ها از همکاري پنهان دو جريان سلفي و صهيونيستي در قالب حرکت‌هاي تروريستي عليه شيعيان حکايت دارد. اين اقدامات عمدتاً با طراحي موساد و با مشارکت نيروهاي امنيتي نيجريه عملياتي شده است.
به عنوان نمونه مي توان به طرح ترور ناکام شيخ زکزاکي رهبر مذهبي شيعيان در سال 2009 ميلادي اشاره کرد. اين نقشه قرار بود با انفجار بمب در محل اسکان شيخ زکزاکي در زاريا اجرا شود، اما خود زکزاکي در خطبههاي نماز جمعه روز 11 سپتامبر اين نقشه را افشا کرد.
افشاي جزئيات اين نقشه نشان داد علاوه بر دخالت آمريکا و اسراييل، اين برنامه با پشتيباني سعوديها همراه بوده به اين نحو که با پرداخت پول به برخي مبلغان، آنها را در سراسر کشور پخش کرده تا عليه جنبش اسلامي صحبت کنند.
نيروهاي امنيتي نيجريه در اوايل سپتامبر گذشته در ابوجا پايتخت نيجريه گرد هم آمدند تا آخرين مذاکرات را براي عملي کردن اين نقشه انجام دهند. قسمتي از اين طرح، راه اندازي موجي از اتهامات عليه زکزاکي و پيروانش بود که با حمايت مالي سعوديها و اجراي علماي وهابي که شيعيان را «رافضي» ميخوانند انجام شد. شدت اين اقدامات در زاريا که بيشترين جمعيت راهپيمايان روز قدس را هر ساله در اختيار دارد بيشتر بود.
در روز قدس سال گذشته نيروهاي امنيتي نيجريه يک گروهِ به اصطلاح جوخه ضدّ تروريست را به ايالات مختلف، عليالخصوص زاريا اعزام کردند تا در راهپيمايي روز قدس به بهانه تعقيب بقاياي گروه وهابي «بوکو حرام» دست به قتل عام بزنند و گروهي را دستگير کنند.
ايست بازرسيهاي پليس هم وظيفه داشتند از رسيدن هرگونه کمکي از مناطق ديگر به داخل شهرهاي شيعيان جلوگيري کنند. در عين حال دولت با حمايت از علماي وابسته به حکومت از آنان خواسته بود در سخنان خود جنبش اسلامي، رهبر و اعضاي آن را يک فرقه انحرافي که بايد محو شوند معرفي کنند و در صورت قتل عام اعضاي جنبش اسلامي هرگونه همدردي و ابراز عواطف مردم مخصوصاً در ميان بچهها و زنان را تقليل دهند.
برخلاف گذشته که گروههاي مختلف براي حمله به جنبش اسلامي تحريک ميشدند، اين بار نيروهاي امنيتي نيجريه خود رأساً وارد عمليات شدند. دولت تنها به کشتن رهبر و اعضاي فعال جنبش راضي نيست؛ فاز بعدي اين برنامه دراز مدت شناسايي علمايي است که نوعي همفکري با جنبش اسلامي دارند.
پليس ايالت کادونا در گزارشي به دولت مرکزي اعتراف کرده بود که سفارت آمريکا خواستار يک اقدام قاطع عليه شيعيان نيجريه شده است. آويگدور ليبرمن وزير خارجه رژيم صهيونيستي، چند روز قبل از اجراي اين عملياتها به نيجريه سفر کرد. اين ملاقات در قالب انعقاد يک قرارداد همکاريِ کشاورزي و تکنولوژيکي بين دو کشور انجام شد؛ ولي حاوي يک پيمان محرمانه امنيتي نيز بود که بر اساس آن نه تنها پرسنل امنيتي نيجريه از سوي رژيم صهيونيستي آموزش داده مي شوند، بلکه در درگيري‌هاي محلي رأساً دخالت مي‌کنند.
هراس از گسترش تشيع
حمله به منزل «شيخ زکزاکي» و اعلام جرم عليه شيعيان نيجريه در حالي انجام مي گيرد که دولت در سرکوب گروه تروريستي بوکوحرام که امنيت را از مردم سلب کرده، هيچ توفيقي نداشته است. نيجريه در همان حال که مدعي مبارزه با گروه تروريستي «بوکو حرام» است و سعي مي کند تا با متحد کردن کشورهاي آفريقايي نظير بنين، نيجر، چاد و کامرون تظاهر به رهبري ائتلاف اتحاد آفريقايي مبارزه با افراط گرايي کند، با به حاشيه راندن شيعيان اين کشور مانع از قدرت گرفتن جمعيت رو به رشد آنها مي‌شود.
ارعاب شيعيان از سوي دولتمردان نيجريه امر تازه اي نيست و هر از گاهي اخباري مبني بر حملات انتحاري، تخريب اماکن مذهبي و ضرب و شتم شيعيان براي ممانعت از انجام مراسم عزاداري و يا بزرگداشت اعياد خاص از سوي آنها به گوش مي رسد. اما اقدام اخير نيجريه مبني بر محاصره منزل شيخ «ابراهيم زکزاکي» رهبر جنبش اسلامي شيعيان اين کشور و شهادت جمع کثيري از شيعيان، موضوعي است که درگيري‌هاي قومي بين مردم کوچه و بازار را کمرنگ کرده و در عوض انگشت اتهام را به سوي دولت «محمد بوهاري» رئيس جمهوري نيجريه مي گيرد حال آنکه تهديد زکزاکي نيز امر تازه اي نيست و در سال ????ميلادي ??نفر از پيروان از جمله سه پسر وي به دست عوامل دولتي به قتل رسيدند.بوهاري در تاريخ ??مي سال ميلادي جاري (????) با شعار نابودي گروه بوکوحرام سکان اداره کشور نيجريه را به دست گرفت و از همان ابتدا سفرهايي را به کشورهاي همسايه آغاز کرد تا در سايه اتحاد، آفريقاي مرکزي از لوث افراط گرايان بوکوحرام پاک شود.
اما از قرار مبارزه با گروهي مثل بوکوحرام که به ارتکاب اعمال شنيعي چون دزديدن زنان و دختران و کشتار مردم بي دفاع اقدام مي‌کنند، تنها هدف رئيس جمهوري جديد نيجريه نيست و وي سرکوب شيعيان را هم در دستور کار خود قرار داده است. در تاييد اين مطلب علاوه بر حمله گسترده به منزل زکزاکي که با توجه به اخبار ضد و نقيض سرنوشت نامعلومي را براي وي رقم زده است، مي توان با نگاهي به سايت‌هاي رسانه اي به جريان شيعه ستيزي که بر کشور حاکم است پي برد.برخي از اين سايت ها جنبش اسلامي شيعه را حتي خطرناک تر از بوکوحرام معرفي مي کنند و مدعي هستند که تشيع فرقه اي است که در همه ارکان امت مسلمان نيجريه ريشه دوانده و بايد با حذف آنها از مشاغل دولتي و تجاري مانع از قدرت يابي و ارتباطشان با دنياي سياست شد.
در اين سايت ها، از آئين‌هاي مذهبي نظير مراسم عاشورا و حتي اعياد شيعيان به عنوان فرصتي براي تجمع و آشوب طلبي آنها ياد شده و اقدام نابهنگام ارتش نيجريه براي حمله به منزل مسکوني زکزاکي در منطقه «گيلسو» شهر «زاريا» نيز گواه همين مطلب است چرا که به گفته شاهدان عيني، اعضاي جنبش اسلامي شيعيان نيجريه مي خواستند پرچم مراسم عزاداري را به خاطر حلول ماه ربيع تعويض کنند.
شيخ «ابراهيم يعقوب الزكزاكي» که در حال حاضر ??سال سن دارد از حدود ??سال پيش و همزمان با سال‌هاي نخست پيروزي انقلاب اسلامي در ايران (سال ????شمسي) مسئوليت رهبري جنبش شيعيان نيجريه را بر عهده گرفت. وي با پيروي از امام خميني(ره)، باور داشت که بيداري اسلامي مي تواند راه خود را به دل مردم نيجريه نيز باز کند و شايد به همين دليل است که شمار افرادي که در سه دهه اخير در اين کشور به مذهب شيعه گرويده اند رو به افزايش است.
حمله به حسينيه بقيه الله و منزل مسکوني زکزاکي اتفاق افتاد. منابع نزديک به ارتش نيجريه مدعي شده اند که علت محاصره منزل رهبر شيعيان نيجريه تلاش نافرجام يکي از اعضاي جنبش اسلامي براي ترور رئيس ستاد مشترک ارتش اين کشور بوده است؛ اين در حالي است که سال گذشته هم نيروهاي مسلح نيجريه با حمله به مراسم روز قدس در اين کشور پسران شيخ زکزاکي را به ضرب گلوله به شهادت رساندند.
اخبار اوليه اي که از سوي رسانه‌هاي غربي منتشر شد با صراحت از شهادت «سيد علي» پسر زکزاکي و شماري از رهبران جنبش اسلامي شيعيان سخن مي گويند حال آنکه خبرگزاري «رويترز» به نقل از «شهو عمر» رئيس پليس شهر «زاريا» مدعي بازداشت زکزاکي از سوي نيروهاي امنيتي نيجريه شده است. با اين حال، «حسن بالا» عضو جنبش اسلامي نيجريه خبرهايي را که درباره شهادت برخي از اعضاي خانواده شيخ زکزاکي از جمله پسر و همسر وي منتشر شده است، بي‌پايه و اساس خواند.
واکنش به حوادث نيجريه
رئيس جمهوري کشورمان در تماس تلفني با رئيس جمهوري نيجريه بر لزوم بررسي حادثه کشتار شيعيان توسط تيم حقيقت‌ياب و رسيدگي به وضعيت آسيب‌ديدگان تاکيد کرد.
دکتر حسن روحاني در تماس تلفني با محمد بوهاري رييس جمهوري نيجريه به بررسي تحولات اخير جهان اسلام و حادثه اخير در شمال آن کشور پرداخت.رييس جمهوري کشورمان در اين گفتگو با اشاره سفر اخير ايشان به تهران و نتايج ثمربخش آن در روابط دوجانبه و نشست سران کشورهاي صادرکننده گاز، توسعه و گسترش روابط دو کشور را به نفع دو ملت و جهان اسلام عنوان کرد و خواستار همکاري مشترک براي تأمين امنيت در جهان اسلام شد.
روحاني با بيان اينکه ضروري است در شرايطي که تروريسم امنيت بسياري از کشورهاي مسلمان را تهديد مي‌کند، مسلمانان دستِ اتحاد به يکديگر بدهند، گفت: نبايد اجازه دهيم تا اختلافات جزئي به درگيري و اختلافي عميق تبديل شود، چرا که حفظ جان مسلمانان وظيفه اصلي و همگاني است.رييس جمهوري ضمن جويا شدن وضعيت آسيب‌ديدگان اين حادثه به ويژه رهبر شيعيان آن کشور، با بيان اينکه امروز همه مسلمانان راهي جز اتحاد و همدلي براي ساختن آينده کشورشان ندارند، گفت: دنياي اسلام امروز بيش از هر زمان ديگر نياز به آرامش و حل و فصل مسالمت‌آميز مشکلات دارد.
روحاني با تأکيد بر ضرورت تشکيل گروه حقيقت‌ياب در قبال اين حادثه، اظهار داشت: انتظار داريم دولت نيجريه در شرايط فعلي از همه آسيب‌ديدگان دلجويي کرده و با دستورات قاطع از تداوم هرگونه ناآرامي جلوگيري کند.
رييس جمهوري با بيان اينکه امروز عده‌اي به دنبال تفرقه‌افکني و اختلاف ميان مسلمانان در کشورهاي اسلامي هستند، گفت: همه بايد نسبت به حفظ آبروي اسلام و وحدت مسلمانان در جهان حساس بوده و هوشياري خود را افزايش دهيم.
روحاني بر آمادگي جمهوري اسلامي ايران براي ارايه هرگونه کمک به ويژه اعزام تيم‌هاي پزشکي، مداواي مجروحين و آسيب‌ديدگان حادثه و التيام آلام مردم تأکيد کرد. در پي بروز حوادث ناگوار نيجريه که طي آن شماري از مسلمانان اين کشور در شهر زاريا کشته و مجروح شدند، محمد جواد ظريف نيز وزير امور خارجه ايران با «جفري اوني ايما» وزير امور خارجه نيجريه گفتگوي تلفني کرد.در اين تماس تلفني ظريف ضمن تاکيد بر روابط خوب دو کشور، مراتب نگراني‌هاي عميق خود را از وقايع تاسف بار بوجود آمده براي جمعي از مسلمانان منطقه زاريا نيجريه ابراز داشته و اعلام داشت: انتظار مي رود دولت نيجريه اقدام جدي و سريعي براي اجتناب از خشونت و ايجاد آرامش و حفظ جان مسلمانان به‌عمل آورد.وزير امور خارجه نيجريه نيز ابراز اميدواري کرد که با انجام رايزني با مقامات ارشد اين کشور، هر چه زودتر آرامش به منطقه بازگشته و از تشديد درگيري‌ها و خشونت‌ها جلوگيري شود.
پيشتر نيز «حسين جابرانصاري» سخنگو و رئيس مرکز ديپلماسي عمومي و رسانه اي وزارت امور خارجه ايران حوادث اخير در نيجريه را که به شهادت و زخمي شدن دهها نفر از شيعيان اين کشور منجر شد، شديدا محکوم کرد.از سوي ديگر، «مقتدا صدر» رهبر جريان صدر عراق خواستار برگزاري تظاهرات مردمي در حمايت از «شيخ زکزاکي» رهبر شيعيان نيجريه شد .وي از مردم عراق خواست تا به منظور اعلام همبستگي خود با رهبر شيعيان نيجريه تظاهرات گسترده برپا کنند.
دلايل اصلي حمله
منابع نزديک به ارتش نيجريه مدعي شدند که علت محاصره منزل رهبر شيعيان نيجريه تلاش نافرجام يکي از اعضاي جنبش اسلامي براي ترور رئيس ستاد مشترک ارتش اين کشور بوده است، اين در حالي است که سال گذشته هم نيروهاي مسلح نيجريه با حمله به مراسم روز قدس در اين کشور پسران شيخ زکزاکي را به ضرب گلوله به شهادت رساندند.
با توجه به مطالب گفته شده و با اتکا به اظهارنظر نزديکان شيخ زکزاکي، ارتش نيجريه از گسترش تشيع در اين کشور واهمه دارد و هدف از حمله به محل سکونت شيخ زکزاکي جلوگيري از گسترش تشيع با فکر و انديشه امام خميني(ره) است.
شايعه سازي برخي رسانه ها مبني بر توطئه ترور رئيس ستاد مشترک ارتش نيجريه نيز بهانه اي است که دولت سعي دارد تا با اتکا به آن زمينه خطاکار جلوه دادن جنبش اسلامي شيعيان را فراهم کرده و مانع از محبوبيت تشيع در نزد افکار عمومي نيجريه شود.در مورد کشتار اخير ارتش نيجريه که منجر به شهادت جمع کثيري از شيعيان شده نيز لزوم پيگيري جدي اين حادثه احساس مي شود. ادامه دارد...
ش.د9405125