بريتانيايي‌ها بعد از 43 سال به خروج از اتحاديه رأي دادند. نتايج همهپرسي روز پنج‌شنبه نشان داد 51/7 درصد بريتانيايي‌ها موافق خروج و 48/3 درصد حامي ماندن در اروپا هستند. نتيجه همهپرسي بلافاصله در داخل انگليس و با فاصله كم، جهان را تحت تأثير قرار داد.
ساعاتي از اعلام نتايج نگذشته بود كه ديويد كامرون، نخست وزير انگليس از سمتش كناره‌گيري كرد. اسكاتلندي‌ها و ايرلندي‌ها هم گفته‌اند مي‌خواهند جدا شدن از بريتانيا را به همهپرسي بگذارند؛ رويدادي كه وحدت سرزميني بريتانياي متحد را به خطر مي‌اندازد. تشديد تمايلات خروج از اتحاديه اروپا، موجوديت اين اتحاديه با تهديد روبهرو كرده است.
به گزارش «جوان» بريتانيايي‌هاي انگليس، اسكاتلند، ولز، ايرلند شمالي روز پنج‌شنبه پاي صندوق‌هاي همه پرسي رفتند و درباره موضوع تاريخي چند دهه اخير كشورشان تصميم گرفتند. نتايج همهپرسي در اولين ساعات روز جمعه اعلام شد و نشان داد حاميان خروج انگليس از اتحاديه اروپا با 52 درصد مردم انگليس هستند. بيش از 46 ميليون نفر از انگليسي‌ها واجد حق رأي بودند كه 72 درصد آنها در همهپرسي شركت كردند. تعداد رأي به خروج 14 ميليون و 410 هزار و 742 نفر معادل 51/9 درصد كل آرا و تعداد رأي به ماندن 16 ميليون و 141 هزار و 241 نفر معادل 48/1 درصد كل‌آراست. آمار جامعي كه روزنامه نيويورك تايمز روز جمعه منتشر كرد، نشان مي‌دهد در خود انگليس، 53 درصد به خروج و 47 درصد به ماندن رأي داده‌اند.
در شهرهاي بزرگ و طبقات متوسط به بالا، اكثريت مردم به ماندن رأي دادند. در شهر لندن پايتخت انگليس، 60 درصد مردم به ماندن در اتحاديه رأي دادند. بر اساس اين گزارش، در شهر ساندرلند موافقان خروج انگليس از اتحاديه اروپا با اكثريت چشمگير 61 درصد به 38 درصد فاصله‌اي معنادار ثبت كردند و در شهر نيوكاسل كه پيشتر پيش‌بيني مي‌شد حاميان عضويت در اتحاديه اروپا در آن اكثريت چشمگيري داشته باشند، فاصله بين موافقان و مخالفان تنها كمتر از 2 درصد شد. نتايج شمارش آرا نشان مي‌دهد در شهرهاي كوچك‌تر در مقايسه با شهرهاي بزرگ، رأي حاميان خروج انگليس بالاتر بوده است. در اسكاتلند 62 درصد به ماندن و 38 درصد به خروج رأي داده‌اند، در ايرلند شمالي هم 64 درصد به ماندن و 44 درصد براي خروج رأي داده‌اند. اما نتيجه آرا در ولز به گونه‌اي ديگر بود و 53 درصد مردم ولز به خروج از اتحاديه اروپا رأي داده‌اند.
جوان‌هاي انگليسي حامي ماندن در اروپا و مسن‌تر‌ها به ترك اتحاديه رأي داده‌اند. به گزارش سايت پولتيكو، 75 درصد افراد زير 24 سال و 56 درصد افراد زير 49 سال به ماندن در اتحاديه اروپا رأي داده‌اند. بي‌بي‌سي هم گزارشي با عنوان كوخ‌نشينان در مقابل كاخ‌نشينان، نوشته است: اكثريت اقشار ضعيف جامعه به خروج از اتحاديه اروپا تمايل دارند. نتايج نظرسنجي‌ها تا يك هفته قبل از همهپرسي به نفع حاميان خروج بود ولي پس از قتل جنجالي خانم جو كاكس نماينده پارلمان انگليس كه از حاميان خروج بود، نتيجه نظرسنجي‌ها متعادل و در روز آخر تقريباً برابر اعلام شد. دولت انگليس و احزاب سياسي عمده اين كشور خواهان باقي ماندن اين كشور در اتحاديه اروپا بودند و در كمپين چند ماه اخير در رقابت با مخالفان عضويت در اتحاديه اروپا از مردم خواسته بودند به باقي ماندن اين كشور در اين اتحاديه رأي دهند.
انگليس سال 1973 عضو اتحاديه اروپا شد كه در آن زمان با نام اتحاديه اقتصادي اروپا بود و اولين كشوري است كه تصميم به خروج از اتحاديه اروپا گرفته و به همين دليل ابهامات زيادي در ساز و كار اجرايي خروج انگليس وجود دارد. با اين رأي فرايندي پيچيده و دست كم دو ساله براي خروج انگلستان آغاز مي‌شود. دونالد تاسك، رئيس شوراي اروپا پيشتر گفته بود فرايند خروج انگليس از اتحاديه دو سال زمان مي‌برد. او ديروز هم تأكيد كرد كه اتحاديه اروپا آمادگي لازم براي اين سناريو را دارد. به گزارش رويترز، طرفداران ماندن انگليس در اتحاديه اروپا مي‌گويند كه خروج از اين اتحاديه مي‌تواند به رفاه اين كشور لطمه وارد كند و از حوزه نفوذ لندن در مسائل جهاني بكاهد.
سازمان همكاري اقتصادي و توسعه (OECD) دو ماه قبل (27 آوريل 2015) گزارشي منتشر كرد كه نشان مي‌دهد بريتانيايي‌ها براي خروج‌شان از اتحاديه بايد «هزينه سنگيني» بپردازند. تا سال 2020، حدود 3 درصد از توليد ناخالص داخلي انگليس كاسته خواهد شد. سهم هر خانواده انگليسي از اين كاهش چيزي حدود 2 هزار و 200 دلار است. اتصال لندن به بازارهاي اتحاديه اروپا محدود‌تر مي‌شود و محدوديت‌هاي كم‌سابقه‌اي بر دسترسي انگليس بر بازار كشورهاي ثالث (غير‌اروپايي) به وجود خواهد آمد. برآوردهاي بد‌بينانه‌تر مي‌گويند در‌آمدهاي بريتانيا ممكن است سالانه تا 3/1 درصد، يعني حدود 50 ميليارد دلار نيز كاهش پيدا كند.
پس‌‌لرزه‌هاي سياسي و اقتصادي
چند ساعتي از اعلام نتيجه همهپرسي انگليس نگذشته بود كه ديويد كامرون، نخست وزير انگليس از سمت خود استعفا كرد. كامرون در كنفرانسي خبري گفت كه بايد به اراده مردم انگليس احترام گذاشت. وي تأكيد كرد: «برگزاري اين همهپرسي تصميمي نبود كه به آساني گرفته شود و بالغ بر 33 ميليون نفر در سراسر بريتانيا حرفشان را در اين همهپرسي زدند و ما بايد مفتخر باشيم به اينكه به مردم در يك چنين تصميم‌هاي بزرگي اعتماد مي‌كنيم. گاهي اوقات كار درست اين است كه از خود مردم بخواهيم تصميم‌گيري كنند.» كامرون كه در سال 2011 برگزاري رفراندوم خروج از اتحاديه اروپا را مطرح كرده بود پس از نشست با مقامات اروپايي در سال گذشته و گرفتن برخي امتيازات ويژه سعي داشت با هشدارهاي منفي مردم را به ماندن در اتحاديه اروپا ترغيب كند ولي در نهايت سياست‌هاي حزب كارگر جواب نداد و مردم راه دوم يعني خروج از اتحاديه را برگزيدند.
نتيجه همهپرسي بازار داخلي انگليس را نيز تحت تأثير قرار داد. ارزش پوند، پول رايج انگليس به پايين‌ترين سطح خود از سال 1985 رسيده است. شاخص‌هاي بانكي اين كشور نيز با روندي كاهشي روبهرو شد. شاخص بانك دويچه ۱۶ درصد و لويدز بانك ۲۸ درصد افت داشته است. به گزارش بي‌بي‌سي، ارزش سهام در بازار بورس لندن هم بيش از 8 درصد سقوط كرد و در دقايق ابتدايي باز شدن بازار، شاخص بورس لندن (فوتسي) بيش از ۵۰۰ واحد كاهش يافت. شاخص بورس لندن شاهد بيشترين سقوط يك روزه از زمان اوج بحران مالي جهاني در پاييز سال ۲۰۰۸ بود. سهام بانك‌هاي بريتانيا مانند آربي‌اس و باركليز حدود ۳۰ درصد سقوط كرد. بانك مركزي بريتانيا گفته است تحولات را از نزديك دنبال خواهد كرد و هر گونه اقدام لازم براي ثبات بازار پولي را انجام خواهد داد.
كارشناسان مي‌گويند اين تصميم جمعي انگليسي‌ها بر اقتصاد اين كشور تأثير چشمگيري خواهد داشت. به گزارش خبرگزاري فرانسه، به گفته كارشناسان صندوق بين‌المللي پول، رشد توليد ناخالص داخلي انگليس كاهش خواهد يافت و در سال جاري به 1/7 درصد و در سال ۲۰۱۷ به 1/4 درصد خواهد رسيد و اين در حالي است كه با ادامه يافتن شرايط كنوني، رشد توليد ناخالص داخلي انگليس براي امسال 1/9 درصد و براي سال آينده 2/2 درصد پيش‌بيني شده است. نرخ بيكاري كه براي سال ۲۰۱۶ حدود۵ درصد پيش‌بيني شده است طبق سناريوي اول به 8/3 درصد در سال ۲۰۱۷ و طبق سناريوي دوم به 6/5 درصد در سال ۲۰۱۷ خواهد رسيد.
شناي ايرلند و اسكاتلند خلاف جريان آب
برخلاف مردم انگليس، اسكاتلندي‌ها و ايرلندي‌ها به ماندن در اتحاديه رأي دادند؛ تصميمي كه فروپاشي اتحاد آنها با انگليس در چارچوب بريتانيا را بيش از هر موقع ديگري در افق قرار مي‌دهد. اسكاتلند سپتامبر 2014 اولين همهپرسي استقلال از انگليس را برگزار كرد كه در نهايت 55 درصد مردم به ادامه اتحاد با انگليس رأي دادند ولي باتوجه به رأي خروج انگليس و تمايل اسكاتلندي‌ها به ماندن، درخواست‌ها براي برگزاري مجدد همهپرسي جدايي تشديد شده است. نيكلا استروجن وزير اول اسكاتلندگفته همهپرسي خروج از اتحاديه اروپا نشان مي‌دهد مردم اسكاتلند آينده خود را در چارچوب اتحاديه اروپا مي‌بينند. همهپرسي روز پنج‌شنبه جريان جدايي‌طلبانه ايرلند شمالي را هم تشديد كرده است. حزب شين فن كه شاخه سياسي ارتش جمهوريخواه ايرلند محسوب مي‌شود به دنبال رأي مردم انگليس به خروج از اتحاديه اروپا، خواستار برگزاري همهپرسي وحدت ايرلندشمالي و جنوبي شد.
تبعات منفي بر اروپا
باتوجه به تنيدگي اقتصاد بين انگليس و اتحاديه اروپا، بازارهاي اروپايي از تبعات منفي همهپرسي انگليس در‌امان نماندند. نتيجه همهپرسي خروج انگليس از اتحاديه اروپا باعث ابهام در مورد آينده اتحاديه اروپا و توانمندي اقتصادي آن نيز شده است. نرخ برابري يورو در برابر دلار امريكا 3/1 درصد كاهش يافته و به 1/1021 يورو در برابر يك دلار رسيده است. ارزش سهام در بازارهاي اروپايي هم بعد از اعلام نتيجه همهپرسي بريتانيا به شدت افت كرد. شاخص سهام در بازارهاي پاريس و فرانكفورت هم حدود 8 درصد سقوط كرد و بانك مركزي سوئيس براي ثابت نگه داشتن نرخ مبادله فرانك سوئيس در بازار مالي مداخله كرد. باتوجه به هشدارهايي كه مقامات اروپايي در ماه‌هاي اخير نسبت به خروج انگليس از اروپا مي‌دادند به نظر مي‌رسد، در آينده شاهد تحولات گسترده‌اي در بازارهاي اروپايي باشيم.
موج درخواست خروج در اروپا
با خروج انگليس از اتحاديه اروپا رهبران راستگراي برخي كشورهاي اروپايي نيز خواستار برگزاري همهپرسي خروج از اتحاديه اروپا شدند. خرت فيلدرز، رهبر ملي‌گرايان راست افراطي در هلند با استقبال از نتيجه رفراندوم بريتانيا گفت كه هلند هم بايد رفراندوم خروج از اتحاديه اروپا برگزار كند. فيلدرز گفت: «مي‌خواهيم اداره امور كشورمان، دارايي‌هايمان، مرزها، سياست‌ها و مهاجرت‌مان را خودمان به عهده بگيريم.» ماري لوپن، رهبر حزب ملي‌گراي راست افراطي در فرانسه نيز تأكيد كرد در فرانسه و ساير كشورهاي عضو اتحاديه اروپا هم بايد رفراندوم خروج از اتحاديه برگزار شود.
موجي كه با تلاش اسكاتلندي‌ها در انگلستان و پس از آن اهالي كاتالونيا در اسپانيا براي استقلال آغاز شد، در ماه‌هاي اخير با تشديد بحران پناهجويان و بالا گرفتن اختلاف بين اعضاي اتحاديه اروپا، با تقويت احزاب راستگرا و ضد‌اتحاديه اروپا ادامه يافته است و مقامات اروپايي از اين واهمه دارند كه روندي كه در انگليس شكل گرفته به ساير كشورهاي اروپايي هم سرايت كند.
تأثير بر اقتصاد جهاني
خبر خروج انگليس از اتحاديه اروپا بازارهاي مالي جهان را تكان داد. ارزش پوند اين كشور در برابر دلار بيش از ۱۰ درصد كاهش يافت و نفت با سقوط سه دلاري و طلا با رشد قيمت ۶۸ دلاري مواجه شد. شاخص‌هاي سهام در بازار هنگ كنگ نيز با افت حدوداً 5 درصدي مواجه شد. پس از اعلام جدايي انگليس از اتحاديه اروپا قيمت نفت در اوايل روز جمعه با بيش از 6 درصد كاهش مواجه شد. قيمت هر بشكه نفت خام امريكا با 52 سنت كاهش به 48 دلار و 85 سنت رسيد. قيمت نفت برنت نيز با سه دلار و 9 سنت كاهش به 47 دلار و 82 سنت رسيد.
واكنش‌هاي جهاني
آنگلا مركل، صدر اعظم آلمان از رأي مثبت مردم انگليس به خروج اين كشور از اتحاديه اروپا با عنوان تحولي در روند اتحاد كشورهاي اروپايي ياد كرد. فرانك والتر اشتاين ماير، وزير خارجه آلمان روز جمعه رأي مردم انگليس براي خروج از اتحاديه اروپا را روزي غمگين براي اروپا خواند. مارتين شولتز، رئيس پارلمان اروپا گفت: «انگليس تصميم گرفته است تا راه خود را برود. فكر مي‌كنم داده‌هاي اقتصادي امروز نشان مي‌دهد اين مسيري دشوار است. انتظار دارم مذاكرات درباره خروج به سرعت آغاز شود. نمي‌خواهم اروپا تجربه مشابهي را تكرار كند.» به گزارش رويترز، ژان مارك آيرو، وزير امور خارجه فرانسه اظهار كرد: «فرانسه از بابت تصميم انگليس براي ترك اتحاديه اروپا متأسف بوده و خواهان حفظ اتحاديه اروپا ضمن احترام به انتخاب مردم انگليس است.»
لامبرتو زاني‌ير، دبيركل سازمان امنيت و همكاري اروپا نيز گفت: «پيروزي كمپين خروج از اتحاديه در انگليس نشان داد رهبران سياسي واكنش مردم به جهان به سرعت در حال تغيير را دست كم مي‌گيرند.» به گزارش روزنامه تلگراف، امريكا به خروج انگليس از اتحاديه اروپا محتاطانه واكنش نشان داده است. يكي از مقامات كاخ سفيد اعلام كرد باراك اوباما، رئيس‌جمهور امريكا مرتب در جريان اخبار اين تحولات قرار دارد و طي روزهاي آينده با نخست‌وزير انگليس تماس خواهد گرفت. امريكا، انگليس را به ماندن در اتحاديه اروپا تشويق مي‌كرد اما اعلام كرده بود تصميم نهايي را بايد خود انگليس بگيرد اما برخلاف اوباما، دونالد ترامپ، نامزد محرز حزب جمهوريخواه در انتخابات آتي رياست جمهوري امريكا در واكنش به خروج بريتانيا از اتحاديه اروپا گفته است: «اين اقدامي بزرگ است كه مردم بريتانيا كشورشان را پس گرفته‌اند.»
دفتر رياست جمهوري روسيه با بيان اينكه خروج انگليس از اتحاديه اروپا يك مسئله داخلي است اعلام كرد، مسكو اميدوار است روابط با انگليس در سايه اوضاع جديد بهبود يابد. رجب طيب اردوغان، رئيس‌جمهور تركيه نيز خواستار برگزاري همهپرسي براي ادامه يا قطع گفت‌وگوها در ارتباط با عضويت تركيه در اتحاديه اروپا شد.
http://javanonline.ir/fa/news/793693
ش.د9501233