(روزنامه كيهان ـ 1395/10/30 ـ شماره 21540 ـ صفحه 6)
در دوران ریاست جمهوری «باراک اوباما» به خاطر ضعیف شدن این کشور و درگیری‌هایی که واشنگتن در مناطق دیگر داشت، این امید در دل فلسطینیها ایجاد شده بود که آمریکا نتواند مثل قبل از اسرائیل پشتیبانی کند. این شرایط جدید سبب شده بود که ملت فلسطین در مقابله با رژیم صهیونیستی مصمم‌تر شود و نمونه گویای این امیدواری، تحقق انتفاضه سوم فلسطینیها موسوم به «انتفاضه قدس» است. اما آیا انتخاب ترامپ، شرایط را عوض می‌کند؟ «مخیمر ابوسعده» استاد علوم سیاسی دانشگاه «الازهر» در غزه در این باره می‌گوید: «طی 70 سال گذشته، ما فلسطینیها، دولت‌های مختلف آمریکا اعم از جمهوری خواه و دموکرات را تجربه کرده‌ایم و چیزی جز رقابت آنها بر سر جلب رضایت بیشتر اسرائیل ندیده‌ایم. هر رئیس‌جمهور جدیدی که زمام امور کاخ سفید را در دست می‌گیرد بیش از رئیس‌جمهور قبلی از رژیم صهیونیستی حمایت می‌کند و باراک اوباما مصداق بارز این مسئله است که توافقنامه کمک‌های نظامی واشنگتن به تل آویو به ارزش 38 میلیارد دلار را برای 10 سال آینده با این رژیم به امضا رساند. آمریکا در نتیجه سیاست‌های جانبدارانه خود از رژیم صهیونیستی اعتبار خود را نزد ملت فلسطین به عنوان میانجی بی‌طرف در منازعه فلسطینی، اسرائیلی از دست داده است و اقدام ترامپ در انتقال سفارت آمریکا به قدس اشغالی احساسات مسلمانان سراسر جهان را تحریک خواهد کرد و منجر به ناآرامی‌ها و درگیری‌های بیشتر در منطقه خواهد شد.»
شیخ «عکرمه صبری» امام جمعه مسجدالاقصی نیز وعده رئیس‌جمهور منتخب آمریکا مبنی بر انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت‌المقدس را به مثابه اعلام جنگ توصیف و خاطرنشان می‌کند که وعده ترامپ مبنی بر انتقال سفارت از تل‌آویو به بیت‌المقدس ظلم به فلسطینیها است و شناسایی قدس به عنوان پایتخت یهود، به معنی به رسمیت نشناختن حق فلسطینیها است. دیگر مقامات و شخصیت‌های فلسطینی نیز انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس را به منزله به رسمیت شناختن غیرقانونی این شهر به عنوان پایتخت رژیم اشغالگر قدس ارزیابی کردند. جنبش مقاومت اسلامی «حماس» نیز ضمن یادآوری این حقیقت تلخ که درد و رنج ملت فلسطین همچنان ادامه دارد و این ناشی از سیاست‌های جانبدارانه دولت‌های مختلف آمریکا به نفع رژیم صهیونیستی است، از دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا خواست که در سیاست خود بازنگری کرده و انصاف را در حق ملت فلسطین رعایت نماید. «محمود عباس» رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین که خود نیز از نگاه ملت فلسطین، سازشکار تلقی می‌شود در نامه‌ای به ترامپ نسبت به عواقب منفی انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس هشدار داد.
محمود عباس همچنین با ارسال نامه‌ای به «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه از وی خواست تا برای جلوگیری از انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس وارد عمل شود. به نظر می‌رسد که محمود عباس معتقد است پوتین می‌تواند جلوی ترامپ را بگیرد. «مجدی خلدی» یکی از مشاوران با سابقه رئیس‌تشکیلات خودگردان فلسطین نیز در باره تصمیم ترامپ اظهار داشت: «پیامدهای چنین اقدامی از طرف آمریکا بسیار گسترده خواهد بود و در پایان می‌تواند به یک سونامی منجر شود. به گفته این مقام فلسطینی، در اصل انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت المقدس نه تنها ناآرامی‌های جدید در مناطق فلسطینی را به دنبال خواهد داشت، بلکه شورش‌های ضدآمریکایی را هم در جهان عرب به راه می‌اندازد.» در واقع با این اقدام ترامپ، «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، می‌تواند سیاست‌های تجاوزکارانه‌ای مثل کشتار فلسطینیها و ادامه شهرکسازی‌های غیر قانونی را ادامه دهد. اما چنین رویکردی نه تنها در جهان عرب بلکه در سراسر دنیا نیز با مخالفت‌هایی روبه رو خواهد شد.
در حال حاضر بخش شرقی بیت‌المقدس در کنترل تشکیلات خودگردان و بخش غربی آن تحت کنترل رژیم اسرائیل است و مسجدالاقصی نیز تحت نظارت دولت اردن اداره می‌شود. ساکنان اولیه فلسطین کنعانی‌ها بودند که در نهایت مسلمان شدند، پیش از آن نیز در زمان حضرت ابراهیم(ع) و حضرت موسی(ع) سابقه ورود یهودیان به منطقه فلسطین و ساکن شدن اجباری آنها وجود داشته است. در ابتدا تنها هفت درصد زمین‌های فلسطین در دست اسرائیلی‌ها بوده، ولی اکنون این میزان به 93 درصد افزایش یافته است. نقشه غرب برای انتقال پایتخت رژیم صهیونیستی از تل آویو به بیت‌المقدس با حربه انتقال سفارت آمریکا آغاز شده است چرا که در قوانین بین‌المللی، سفارتخانه‌ها در پایتخت کشورها و کنسولگری‌ها در شهرهای دیگر واقع می‌شود.»
به این ترتیب به راحتی می‌توان دریافت که هدف آمریکا از انتقال سفارت به بیت المقدس، واگذاری تمام فلسطین به اسرائیل است و صهیونیست‌ها به اشغال 93 درصد از اراضی فلسطین راضی نمی‌شوند و همه فلسطین را می‌خواهند و این به معنای دربه دری و آوارگی ببیشتر ملت فلسطین است، ملتی که آن قدر مظلوم است که حتی در سرزمین مادری خود نمی‌تواند حضور داشته باشد و باید به اجبار به سرزمین‌های دیگر کوچانده شود.
واکنش غربی‌ها
روی کار آمدن ترامپ و سیاست‌هایی که در قالب شعار در زمان انتخایات مطرح می‌کرده هرچند موجب نگرانی بسیاری از سیاستمداران و شخصیت‌های آمریکایی به ویژه در اردوگاه دموکرات‌ها و کشورهای اروپایی شده است و همه در انتظار تحولات غیرقابل پیش‌بینی و غیرمنتظره از سوی ترامپ و تیم برگزیده وی هستند، ولی ترامپ یا اوباما، هیچ فرقی به حال فلسطینیها ندارند. مسلما ترامپ رویه‌ای جدید و متناقض با اوباما در پیش خواهد گرفت و این مسئله در اظهارات وی در‌باره چین و تایوان، فلسطین، مکزیک به خوبی مشخص است. البته آمریکایی‌ها مدعی هستند که سیاست واشنگتن نسبت به فلسطینیها نیز خصمانه می‌شود. به عبارت دیگر، آنها به طور غیرمستقیم می‌خواهند بگویند که سیاست اوباما موافق فلسطینیها بوده است. «جرج میچل»، دیپلمات ارشدآمریکایی و رهبر سابق اکثریت دموکرات در مجلس نمایندگان آمریکا که در برقراری صلح در ایرلند شمالی نقش میانجی را ایفا کرده و مدتی نیز به عنوان فرستاده ویژه اوباما، در غرب آسیا خدمت کرده است در کتاب جدید خود با عنوان «مسیری رو به سوی صلح، تاریخچه مختصری از مذاکرات اسرائیل ، فلسطین و مسیری رو به جلو در خاورمیانه» مدعی است: «فلسطینیها تمایلی به زندگی در خاک اسرائیل ندارند، آنها می‌خواهند در خاک و سرزمین خود زندگی کنند. بدون شک، دولت ترامپ حامی و طرفدار اسرائیل خواهد بود و همین مسئله باعث خواهد شد که درگیرمناقشه اسرائیل و فلسطین شود، البته ایجاد توافقی میان اسرائیل و فلسطین آن هم بر اساس راه حل دوکشوری موجب خواهد شد تا مردم اسرائیل دیگر در ترس و اضطراب زندگی نکنند و از سوی دیگر نیز ما با یک فلسطین مستقل و غیرنظامی روبه رو خواهیم شد. به همین دلیل انتقال سفارت آمریکا و راه حل دوکشور برای ما خوب خواهد بود.»
این واکنش تأییدآمیز به تنهایی نشان می‌دهد که موضع ترامپ در قبال فلسطین، حتی میان دموکرات‌ها طرفدارانی دارد و در واقع، آمریکایی‌ها (چه دموکرات و چه جمهوریخواه)، نسبت به مسئله فلسطین، اتفاق نظر دارند و جانب اسرائیل را می‌گیرند.
کنفرانس پاریس
کنفرانس بین‌المللی احیای مذاکرات سازش بین فلسطین و رژیم صهیونیستی روز یکشنبه 15 ژانویه(26 دی ماه) در شرایطی که طرفین مناقشه غایبان بزرگ این نشست بودند، در سطح نمایندگان 70 کشور جهان در پاریس پایتخت فرانسه برگزار شد و ده‌ها نفر از نمایندگان کشورهای عربی، اروپایی و اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل در این کنفرانس حضور یافتند. در بیانیه پایانی این کنفرانس، ضمن هشدار علیه اقدامات یکجانبه رژیم صهیونیستی، بر راهکار ایجاد دو دولت برای حل مناقشه میان این دو تأکید شد. در این بیانیه هیچ اشاره‌ای به قصد رئیس‌جمهور جدید آمریکا در خصوص انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت‌المقدس نشده است و «جان کری» وزیر خارجه آمریکا نیز از اینکه از موضوع بحث برانگیز انتقال سفارت به بیت المقدس در این کنفرانس صحبتی به میان نیامد استقبال کرد. این در حالی است که جنبش حماس و برخی دیگر از گروه‌های فلسطینی راه حل «دو کشور برای دو ملت» بر اساس مرزهای 1967، را کاملا مردود می‌دانند و معتقدند این راه حل خیانت به آرمان فلسطین است و موجب اشغالگری‌های بیشتر رژیم صهیونیستی خواهد شد.
در واقع فلسطینیها معتقدند که بدون پایان اشغالگری ،تحقق صلح و ثبات در منطقه ممکن نیست و راه حل دو دولت، سرپوشی فریبنده برای به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی است. لیکن تشکیلات خودگردان فلسطین به رهبری «محمود عباس» مثل همیشه ساز مخالف را با ملت فلسطین زده و از بیانیه کنفرانس پاریس استقبال کرده است. عباس بار دیگر تاکید کرده که راهکار دو دولتی تنها راه‌حل مسئله فلسطین است و خواستار احیای روند سازش نیز شده است.آنچه مسلم است این است که فلسطینیها هرگز با راه حل دو کشور مستقل در کنار یکدیگر موافقت نخواهند کرد و مبارزاتی که در قالب انتفاضه‌های متعدد فلسطین روی داده است نشان از اصرار و پافشاری بر این مسئله دارد که ملت فلسطین از خاک خود نمی‌گذرد. فلسطینیها خواستار تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی با پایتختی بیت‌المقدس شرقی هستند اما اسراییل می‌خواهد این شهر را پایتخت یکپارچه و ابدی خود قلمداد کند و این خواسته‌ای است که فلسطینیها حسرت آن را به دل صهیونیست‌ها خواهند گذاشت.
شعار تحقق‌نیافتنی
در ارتباط با اظهارات ترامپ مبنی بر انتقال سفارت از تل‌آویز به بیت‌المقدس، گمانه‌های زیادی مطرح شده است؛ برخی از کارشناسان این اظهارات را تبلیغاتی می‌خوانند و می‌گویند که رئیس‌جمهور وقتی به کاخ سفید برود، این شعارش را نیز فراموش می‌کند. برخی نیز می‌گویند ترامپ قابل پیش‌بینی نیست ولذا، ممکن است دست به چنین اقدامی بزند و به پیامدهای آن نیز توجه نکند.
اما در این میان، نکته‌ای که نسبت به آن غفلت می‌شود این است که ترامپ و خصلت‌های فردی‌اش مقهور سیاست نهادینه آمریکا در قبال فلسطین خواهد شد.
بنابراین، صدها عامل بازدارنده، ترامپ را تعدیل خواهند کرد و نهایتا، آنچه را که از وی شاهد خواهیم بود، توپ و تشر بیشتر است، نه اقداماتی مثل جابجایی سفارت، که ممکن است منطقه و جهان را به هم بریزد. البته شاید هم ترامپ خطر مواجهه‌های بزرگ را هیچ بگیرد و دیوانگی بکند.
منابع:
- خبرگزاری تسنیم
- خبرگزاری خانه ملت
- سایت دیپلماسی ایرانی
http://kayhan.ir/fa/news/95563
ش.د9503551