(روزنامه شرق - 1396/02/31 - شماره 2869 - صفحه 12)
* دولت ترامپ سعی می‌کند با دولت‌های مغرب عربی به‌ویژه الجزایر ارتباط برقرار کند. به نظر شما آیا واشنگتن در این زمینه به توافقات مابین متعهد خواهد ماند و آیا همکاری‌های بین الجزایر و آمریکا در سطوحی عالی جریان پیدا خواهد کرد؟ چون تصمیم ترامپ مبنی بر منع ورود اتباع برخی کشورهای اسلامی تردیدهایی را به وجود آورد؟
** بهتر است از همین بخش آخر شروع کنیم. من فکر نمی‌کنم بحث ممنوعیت ورود اتباع کشورهای مسلمان به جایی برسد. البته ما دیدیم اسم الجزایر در این بین نبود. فقط به یک دلیل مهم و آن اینکه این کشور ثبات داشته و توانسته ارتباط خوبی با واشنگتن داشته باشد. طبعا این رابطه در دوران ترامپ تقویت خواهد شد. او مردی تاجرمسلک است و می‌کوشد از هر فرصتی استفاده کند تا بتواند تبادل تکنولوژی کرده و رونق سرمایه‌گذاری‌ها را تشویق کند. به لحاظ امنیتی هم الجزایر تا حدودی امن است و هنوز واشنگتن به این کشور به‌عنوان یک شریک قابل اتکا نگاه می‌کند. الجزایر در مبارزه با تروریسم، در سطح شورای امنیت و سایر محافل بین‌المللی نقش خوبی داشته است. همه نقش مثبت الجزایر را در قاره آفریقا و در بین اتحادیه عرب می‌شناسند. آمریکا از زمان بوش تاکنون به این مسئله پی برده است.
* درباره گزارش‌های دولت آمریکا درباره پرونده حقوق بشر الجزایر چه می‌گویید؟ آیا شاهد تغییری در آینده خواهیم بود؟
** فراموش نکنیم این گزارش‌ها از سوی آژانس‌های خاصی تهیه می‌شود و بیشتر به نقاط منفی توجه دارند تا مثبت. فراموش نکنیم همین گزارش‌های آمریکایی گفته بودند الجزایر دولتی باثبات است و تنها دولتی محسوب می‌شود که از جنبش‌های بهار عربی تأثیر نگرفت. اینها همه اعتراف به ثبات الجزایر و تصدیق‌کننده آن است که در این کشور زمینه‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد. این الجزایر بود که در سال ١٩٧٦ در سازمان ملل خواستار بررسی نظام اقتصادی جدید جهان شد. مواضع الجزایر همیشه برای کشورهای غربی پذیرفتنی بوده است. ما می‌توانیم به گزارش‌های دیگری توجه کنیم که دستاوردهای الجزایر را مورد ارزیابی مثبت قرار می‌دهد.
* دیدگاه انزوا‌طلبانه‌ای که ترامپ درباره اقتصاد دارد، بر روند کار شرکت‌های آمریکایی در الجزایر اثر نمی‌گذارد؟
** ما چند هفته پیش دیدیم ترامپ طوری رفتار می‌کند که گویی هنوز در دوران نامزدی انتخابات است. مواضع او همچنان شتاب‌زده و نشئت‌گرفته از وعده‌هایی است که قبلا داده و حالا می‌خواهد اجرائی‌شان کند. اما در همین حال او مدام دارد نظراتش را تغییر می‌دهد. مثلا دیدگاه او درباره چین، تغییر کرد. تماس او با رئیس‌جمهور تایوان و اعلام هم‌بستگی با او خشم چینی‌ها را برانگیخته بود. اما دیدیم در نهایت مجبور شد مسئله چین واحد را بپذیرد. به نظر می‌رسد سیاست خارجی آمریکا دارد به‌مرور نرم‌تر می‌شود. پس رابطه با الجزایر هم دچار مشکل نخواهد شد.
* سفیر واشنگتن قرار است در سفری به شهرهای مختلف با رهبران احزاب گوناگون سیاسی دیدار و گفت‌وگو کند؛ چرا واشنگتن نگران آینده الجزایر است؟
** واشنگتن دائما به الجزایر از روزنه منافع خاص خودش می‌نگرد و سعی می‌کند با احزاب الجزایر و تشکل‌های سیاسی این کشور ارتباط برقرار کند. کاری که سفارت آمریکا می‌کند مسئله عجیبی نیست. اما این مسئله در درجه‌اول با قانون خود آمریکا انطباق ندارد چون سفارتخانه‌ها حق دخالت در امور داخلی هیچ کشوری را ندارند. دیگر اینکه این رفتار با قوانین بین‌المللی نیز سازگار نیست. آمریکا خودش نمی‌پذیرد کشوری در امور داخلی‌اش دخالت کند. بنابراین در مورد کشور دیگری نیز نباید دست به چنین کاری بزند. یادم هست دائم در آمریکا وقتی حرف انقلاب‌های عربی می‌شد، می‌گفتند: الجزایر؛ به‌زودی این اتفاق در الجزایر هم می‌افتد. اما دیدیم چنین اتفاقی نیفتاد. حالا واشنگتن می‌گوید ممکن است نتایج انتخابات پارلمانی اوضاع را بی‌ثبات کند چون به نفع آمریکاست که الجزایر ثبات خودش را داشته باشد؛ زیرا منافع درازمدتی به‌ویژه در زمینه همکاری و مبارزه با تروریسم یا توافقات اقتصادی دارد.
طرح آشتی برای لیبی
* الجزایر تلاش زیادی کرد تا گروه‌های اسلام‌گرا در لیبی را به هم نزدیک کند. این کشور سعی کرد دولت «فایز السراج» را با «خلیفه حفتر» آشتی دهد. آیا این تلاش‌ها نتیجه‌ای مثبت داشت؟
** آمریکا به طرح آشتی الجزایر به‌عنوان الگویی می‌نگرد که شاید بشود آن را در لیبی پیاده کرد. برخی از سیاست‌مداران آمریکایی بر این باورند باید حاکمیت دولت‌ها به رسمیت شناخته شده و در امور داخلی‌شان دخالتی نکرد. به‌هر‌حال ترامپ یکی از افرادی است که به‌عنوان یک سرمایه‌دار بیشتر به ثبات اعتقاد دارد و ترجیح می‌دهد لیبی ثبات داشته باشد و این کشور تحت یک نظام حکومتی واحد اداره شود.
* چندی پیش ژنرال حفتر به روسیه رفت و با مقامات این کشور دیدار داشت. دخالت روسیه در مسائل منطقه چه دلایلی دارد و این مسئله تا چه حد بر الجزایر هم اثر خواهد گذاشت. روسیه قرار است یک پایگاه نظامی در لیبی تأسیس کند؟
** نگرانی‌هایی نسبت به تأسیس این پایگاه وجود دارد. پیش از آن هم نسبت به پایگاه‌های نظامی آمریکا در تونس و نیجر ابراز نگرانی شده بود. به نفع الجزایر است که مشکلات منطقه را از طریق خود ساکنانش حل کند. الجزایر همیشه با تأسیس پایگاه‌های نظامی مخالف بوده است. یکی از کارهایی که مردم الجزایر بلافاصله بعد از انقلاب‌شان کردند این بود که پایگاه‌های نظامی خارجی را بستند. به هرحال چنین کاری با اصول سیاست خارجی الجزایر تناسبی ندارد اما فراموش نکنیم روسیه از تنش‌های موجود در جهان عرب و نحوه حل آنها سود می‌برد.
دخالت این کشور در سوریه موجب حل این بحران می‌شود. اما فکر نمی‌کنم دخالت یک کشور خارجی در لیبی چنین نتایج مثبتی داشته باشد. به هرحال نباید نقش روسیه را نادیده گرفت. روسیه در گذشته روابط زیادی با منطقه و از جمله با سرهنگ قذافی و حتی با الجزایر داشت. مهم این است که ما چگونه با این قدرت‌های خارجی برخورد کنیم. باید رابطه‌ای متقابل و برابر وجود داشته باشد و الجزایر سعی می‌کند چنین باشد.
* ایتالیایی‌ها هم از روسیه خواستند نقشی در لیبی داشته باشد. لیبی مستعمره قدیم ایتالیا بوده است. هدف‌شان این است که روسیه روند مهاجرت آفریقایی‌ها را به اروپا مهار کند. آیا این مسئله در الجزایر هم بازتابی داشته است؟
** الجزایر معتقد است نباید پرونده آوارگان و مهاجرت‌های غیرقانونی را یکی کرد. نباید حل مسائل داخلی لیبی را به خارجی‌هایی واگذار شود که به دنبال منافع خودشان هستند. اگر مسئله آوارگان برای ایتالیا مهم است باید آن را در چارچوب آشتی لیبی حل کند. امروزه غرب از این می‌ترسد که درگیری‌ها از سوریه به لیبی منتقل شود. به‌ویژه با برگشتن ستیزه‌جویان منطقه شمال آفریقا به کشورهایشان. سازمان‌های اطلاعاتی می‌گویند در سال ٢٠٢٥ تعداد نیروی جویای کار به ٧٥ درصد می‌رسد. آیا نظام‌های حکومتی منطقه قادر هستند برای این تعداد زیاد از جوانان بی‌کار شغل ایجاد کنند تا نگذارند به گروه‌های تروریستی ملحق شوند؟ ما هم باید به پیامدهای بحران سوریه توجه داشته باشیم.
* درباره صحرای غربی، شما فکر می‌کنید دولت ترامپ با آن چگونه برخورد خواهد کرد؟
** هنوز روشن نیست. احتمالا بر سر مسئله صحرای غربی در چارچوب طرح «جیمز بیکر» مناقشاتی در بین باشد. هدف از آن طرح فرصت‌دادن به مردم صحرا برای تعیین سرنوشت‌شان بود. اما مسئله به این آسانی نیست. یک طرف نمایندگان مراکش هستند که می‌گویند مسئله صحرا یک مسئله داخلی است و «پولیساریو» یک سازمان تروریستی به شمار می‌رود. آنها سعی می‌کنند درخواست تروریستی‌بودن این گروه را به آمریکا دهند. در کنگره آمریکا، نزاع دیگری بین اعضای آن وجود دارد. چون عده‌ای می‌گویند ملت صحرا باید خود تعیین‌کننده سرنوشت خود باشد. اما گروه‌های دیگری فشار می‌آورند و سیاست خارجی آمریکا را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند؛ از جمله سازمان‌های خاص، دانشگاه‌ها و اقلیت‌ها که روی نمایندگان آمریکا تأثیر می‌گذارند. در این میان ترامپ به بعضی از حرف‌ها گوش می‌دهد. مثل موضوع انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس که بعد از تماس تلفنی پادشاه اردن و تماس کوشنر، دامادش، با بعضی از سران عرب از آن منصرف شد.
بحران نفت و ایران
* همه می‌دانند بحران نفت ابعادی سیاسی دارد. آیا با آمدن جمهوری‌خواهان ما شاهد تغییراتی خواهیم بود؟
** مظاهر سیاست خارجی آمریکا تقریبا دارد روشن می‌شود. در هفته‌های اخیر دیدیم افکار ترامپ قابل تغییر است و بعضی از نهادها تأثیری سازنده در سیاست خارجی آمریکا دارند. وزیر نفت آمریکا هم تأثیر و وزن خودش را دارد. بعضی پیش‌بینی‌ها این است که بهای نفت اندکی افزایش پیدا خواهد کرد. آمریکا ابزارهایی را به کار می‌برد تا واردات نفت خود را بازهم کاهش دهد. آمریکا دارد از نفت کشورهای عرب و به‌ویژه عربستان فاصله می‌گیرد. نقش نفت عربستان در اقتصاد آمریکا به حداقل خود رسیده است. همچنین انرژی‌های جایگزین دارد رشد می‌کند. ازهمین‌رو قیمت نفت هرگز به بهای سابق باز نخواهد گشت.
* قرار است حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، به الجزایر سفر کند. نظر شما دراین‌باره چیست؟
** از روحانی استقبال خواهد شد. الجزایر با ایران روابط زیادی دارد. فراموش نکنیم در بحران ١٩٧٩ این الجزایر بود که نقش میانجی را بین آمریکا و ایران بازی کرد. ولی ما نباید در نزاع بین ایران و عربستان وارد شویم. چون هر دوی آنها دوست ما هستند و ما باید در این رابطه به صورتی غیرجانب‌دارانه سود ببریم. ایران مواضع بهتری نسبت به همه دولت‌های عرب دارد. برای مثال در مسئله فلسطین می‌بینیم اکثر کشورهای عرب با حماس هستند اما ایران موضع خود را با سازمان آزادی‌بخش فلسطین تنظیم می‌کند و بیش از هر دولت عرب دیگری به حل مسئله فلسطین کمک می‌کند. همچنین به‌نسبت سایر کشورهای عرب، موضع ایران درباره نفت و در سطح اوپک به الجزایر نزدیک‌تر است. بعضی مسائل حاشیه‌ای در خاورمیانه هست که الجزایر باید از آنها فاصله بگیرد.
يادداشت: این سفر قرار بود پیش از عید انجام شود که به دلایلی به تعویق افتاد. مترجم
منبع: المحور الیومی
http://www.sharghdaily.ir/News/131741
ش.د9600361