(روزنامه وطن امروز ـ 1396/03/17 ـ شماره 2177 ـ صفحه 15)
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و همچنین رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه نیز از عربستان سعودی و قطر خواسته‌اند، از طریق گفت‌وگو و مذاکره به اختلافات سیاسی موجود خاتمه دهند. آنکارا همچنین آمادگی خود را برای میانجیگری جهت حل بحران قطر اعلام کرده است. همزمان، کویت تحرکات دیپلماتیک گسترده‌ای طی 2 روز گذشته انجام داده است. امیر کویت تماس تلفنی هم با امیر قطر برقرار کرده است. امیر کویت در جریان این تماس تلفنی ابراز امیدواری کرده تلاش‌های امیر کویت بتواند بحران و تنش ایجاد شده را از بین ببرد و فرصتی برای تلاش‌های هدفمند در جهت تحقق آن باشد. صباح الاحمدالصباح، همچنین روز گذشته ابتدا عازم عربستان و سپس قطر شد. همچنین خالد بن فیصل بن عبدالعزیز آل‌سعود، امیر منطقه مکه و مشاور ملک سلمان، پادشاه عربستان عصر دوشنبه به کویت رفت. در حالی‌که عربستان سعودی تمام کانال‌های میانجیگری در رابطه با حل و فصل سیاسی این بحران را مسدود کرده است تا اینگونه وانمود کند که این تنش می‌تواند منجر به اعلام جنگ بر ضد قطر شود ولی دولت قطر آمادگی خود را برای قبول تلاش‌های میانجیگرانه اعلام کرده است.
بازی دو سر باخت تنش‌آفرینی جدید در منطقه
این تنش‌آفرینی اگرچه ضربات متعددی به دوحه وارد می‌کند اما بنا به دلایل مختلف در چارچوب منافع ریاض نیز نخواهد بود. اقدام این کشور در بستن تنها مرز زمینی با قطر، آن را عملا تبدیل به جزیره‌ای بدون ارتباط خاکی با دنیا خواهد کرد؛ قطر تنها یک مرز زمینی دارد. به این ترتیب تنها مرز قطر به مسیرهای دریایی و هوایی با ایران منحصر خواهد شد. هواپیمایی قطر سالانه 165 هزار پرواز به بیش از 150 مقصد در دنیا دارد. اکنون تنها راه پرواز هواپیماهای این کشور از فراز آسمان ایران خواهد بود. علاوه بر اینها اقدام عربستان باعث نزدیک‌تر شدن بیشتر مقامات دوحه به ایران و ترکیه می‌شود و این چیزی است که در راستای منافع عربستان نیست. از سوی دیگر کنار گذاشتن نیروهای مبارز قطری در یمن ریسک بزرگی برای ریاض به شمار می‌آورد، چرا که بیشتر این نیروها، نیروهای آموزش دیده و در سطح بالای آموزشی و تسلیحاتی هستند. خروج آنها از یمن می‌تواند طی هفته‌های آینده موازنه را به نفع انصارالله تغییر دهد.
توطئه آمریکایی در بحران جدید منطقه‌ای
تنها یک روز از پایان سفر منطقه‌ای ترامپ به عربستان گذشته بود که انتشار سخنان تمیم بن‌حمد، امیر قطر در انتقاد از عربستان و لزوم برقراری روابط خوب با ایران و حزب‌الله لبنان، جنجال بزرگی در رسانه‌های امارات و عربستان علیه قطر به‌و‌جود آورد و با وجود تکذیب رسمی مقام‌های قطری، ریاض حاضر به عقب‌نشینی از مواضع خود علیه قطر نشد و حالا پس از گذشت 2 هفته از سفر ترامپ به ریاض، عربستان با متهم کردن قطر به حمایت از تروریسم و دامن زدن به افراط‌گرایی همه روابط دیپلماتیک خود را با دوحه قطع کرد و از دیگر کشورهای هم‌پیمانش خواست به ریاض بپیوندد. در واقع، تنش در روابط 2 کشوری رخ داده است که هر دو از حامیان اصلی گروه‌های تروریستی و افراطی هستند، با این تفاوت که قطر علاوه بر این سعی کرده است با رویکرد اخوانی خود هم با حماس روابط داشته باشد. دوم اینکه هر دو کشور متحد آمریکا هستند. با توجه به این دو ویژگی این سوال مطرح است که آیا تنش در روابط دوحه و ریاض ممکن است با چراغ سبز آمریکا و طرح‌های دولت ترامپ در منطقه مرتبط باشد؟ اهمیت این سوال در این است که هر چند دوحه و ریاض در گذشته هم اختلافاتی درباره مسائل ارضی و مرزی داشته‌اند اما به نظر می‌رسد در فضایی که عربستان به دنبال تشکیل ائتلافی در پوشش مبارزه با افراط‌گرایی علیه محور مقاومت بوده و ترامپ هم برای مقابله با ایران کشورهای عربی را به تشکیل ناتوی عربی تشویق می‌کرد، بروز چنین اختلافات و شکافی تعجب‌آور باشد. ترامپ برای ایجاد اتحاد میان اعراب و اسرائیل علیه ایران نیاز به پیشبرد طرح سازش دارد، چرا که بدون حل مساله فلسطین هرگونه اتحادی بعید به نظر می‌رسد و در این میان قطر از حماس حمایت می‌کند و حالا با چنین اهرم فشاری می‌توان هم دوحه را از حماس و تهران دور کرد و هم مصر را راضی کرد که به این ائتلاف بپیوندد.
گسترش دامنه تهدیدها
به نظر می‌رسد همه چیز به ضرر قطر در حال تغییر است. کشورهای اروپایی هم رفته رفته به صف مخالفان این کشور کوچک عربی اضافه می‌شوند و شرایط برای قطر که به صراحت از سیاست‌های جنگ افروزانه عربستان در منطقه انتقاد کرده، سخت و سخت‌تر می‌شود. در این میان رئیس فدراسیون فوتبال آلمان به صراحت تاکید کرد اگر وضعیت اینگونه ادامه پیدا کند این کشور جام‌جهانی 2022 را تحریم خواهد کرد. راینهارد گریندل گفت: تا آغاز جام جهانی 2022، پنج سال دیگر باقی مانده و باید در این مدت اولویت پیدا کردن راه‌حل‌های مناسب برای بهتر کردن شرایط میزبانی باشد. یک واقعیت آشکار وجود دارد و آن اینکه نمی‌توان جام‌جهانی را در کشوری که به حمایت از تروریسم می‌پردازد برگزار کرد. باید با مسؤولان حکومتی کشور (آلمان) صحبت و نگرانی خود را از این وضعیت بیان کنیم.
آماده‌باش نیروهای مسلح قطر
در پی مخالفت مقام‌های سعودی با تلاش‌های میانجیگرانه برای حل تنش کنونی، امیر قطر ظهر سه‌شنبه با صدور بخشنامه‌ای به نیروهای مسلح این کشور دستور آماده‌باش کامل را برای مقابله با هر تجاوزی به خاک این کشور صادر کرد. در این بخشنامه که رسانه‌های قطری آن را به صورت فوری منتشر کردند، عبدالله بن ناصر بن خلیفه آل‌ثانی، نخست‌وزیر قطر اعلام کرده است پس از انجام هماهنگی‌های لازم با شیخ تمیم بن حمد، امیر این کشور به نیروهای مسلح قطری دستور داده می‌شود در آب‌های خلیج‌فارس به حالت آماده‌باش درآیند و در صورت مشاهده هرگونه تجاوز نیروهای خارجی صلاحیت مقابله با آن را خواهند داشت. نخست‌وزیر قطر همچنین دستور داده است نیروهای گارد مرزی و ساحلی به نیروهای مسلح این کشور بپیوندند تا با هر تهدید نظامی مقابله کنند. این مقام قطری افزوده است: هر گونه کشتی یا لنج نظامی و غیرنظامی که بدون هماهنگی از بخش‌های غربی و شرقی قبلی وارد آب‌های منطقه‌ای قطر شود در معرض تیراندازی قرار خواهد گرفت. نخست‌وزیر قطر لنج‌ها و کشتی‌های ورودی از سمت مرزهای مشترک با جمهوری اسلامی ایران را از این امر مستثنا کرده است.
احتمال وقوع بحران غذایی در قطر
یک روزنامه آمریکایی از احتمال وقوع بحران غذایی در قطر به دلیل قطع روابط دیپلماتیک 4 کشور عربی با دوحه خبر داد. واشنگتن‌پست با اشاره به اینکه مواد غذایی باید از تنها مرز زمینی قطر با عربستان سعودی عبور کنند تا وارد قطر شوند، نوشت سوپرمارکت‌های این کشور عربی پیش‌تر به دلیل شروع ماه رمضان شلوغ بود اما رسانه‌های محلی گزارش می‌دهند جمعیت حاضر در سوپرمارکت‌ها بیشتر از معمول شده است و مردم چرخ‌دستی‌های خود را پر از آب و مواد غذایی کرده‌اند و این در حالی است که شبکه تلویزیونی الجزیره از کامیون‌های مواد غذایی متوقف شده در مرز قطر و عربستان سعودی خبر داده است.
نقش امارات در رهبری کودتا در قطر
پایگاه‌های اینترنتی، محتوای برخی ایمیل‌ها میان سفیر امارات با لابی صهیونیستی را منتشر کردند. این پیام‌ها حکایت از این دارد که ارتباط محکمی میان امارات و «موسسه دفاع از دموکراسی» (یک نهاد حامی اسرائیل) وجود دارد و همچنین امارات دست به تلاش‌هایی برای براندازی نظام قطر زده است. به گزارش میدل‌ایست‌آی، یوسف العتیبه، سفیر امارات در آمریکا که فردی بانفوذ در پایتخت سیاسی آمریکا محسوب می‌شود، در روزهای اخیر در تماس دائم با جارد کوشنر، مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا بوده است. بر اساس مضمون این ایمیل‌ها قرار است در روزهای 11 تا 14 ژوئن دیداری میان مقامات دولت امارات و اعضای این اندیشکده برگزار شود. موضوع اصلی این دیدار نیز تحولات قطر است. بر اساس این گزارش، آنها قرار است درباره «فعالیت‌های بی‌ثبات کننده» قطر صحبت کنند. عتیبه در یکی از این ایمیل‌ها از مقامات آمریکایی خواسته است پایگاه نظامی خود را از قطر منتقل کنند.
مجازات سعودی‌ها برای سفر به قطر
دامنه درگیری سیاسی میان حاکمان 3 کشور عربی و قطر از سطح دولت‌ها به شهروندان کشیده شد. سونامی اختلاف و کشمکش در روابط عربستان و قطر همچنان رو به گسترش است. در تازه‌ترین مرحله از این پروسه خطرناک، سران ریاض تصمیم به مجازات مسافران دوحه گرفتند. اداره گذرنامه عربستان هشدار داد: کسانی که به قطر سفر کنند به ۳ سال حبس و پرداخت ۱۰ هزار ریال محکوم می‌شوند.
http://www.vatanemrooz.ir/newspaper/page/2177/15/176512/0
ش.د9600800