* آیا اصلاح‌طلبان برای انتخابات پیش‌رو در سال۹۸، بار دیگر ائتلاف سال ۹۴ را در پیش خواهند گرفت یا راهکار جدیدی خواهند داشت و حتی مستقل وارد عرصه انتخابات می‌شوند؟
** درباره این موضوع نمی‌توانم صحبت کنم؛ چراکه این بحث باید در جلسه‌ای با حضور افراد تصمیم‌گیر در جریان اصلاحات مطرح شده باشد و در آن‌جا تصمیمی گرفته شود. اما نظر شخصی خودم درباره موضوع انتخابات این است که باید در همان شرایط انتخابات وضعیت را بررسی کرد و نمی‌توان از الان اعلام کرد که ائتلافی انجام نشده یا حتما ائتلاف انجام می‌شود. با تاکید بر این‌که هرچه انسجام زیادتری بین افراد همفکر و همسو باشد، طبعا نتیجه هم بهتر به دست می‌آید.
* در سال‌های گذشته اصلاح‌طلبان با مشکلاتی روبه‌رو بوده‌اند؛ مانند این‌که نیروهای توانای آن‌ها نمی‌توانستند از سد شورای نگهبان و ردصلاحیت‌ها عبور کنند. حال به مرحله‌ای از ثبات رسیده‌اند که برای انتخابات با این مشکلات روبه‌رو نشوند و به ائتلاف با دیگر گروه‌ها نیازی نداشته باشند؟
** زمانی‌که از اصلاح‌طلبان صحبت می‌کنید؛ یعنی مجموعه‌ای از نیروها چه در قالب تشکل‌های اصلاح‌طلب و چه شخصیت‌های شناخته‌شده و بانفوذ و محبوبیت در میان مردم کشور؛ بنابراین این‌که این مجموعه به کمک جایی نیاز دارد یا نه معنی پیدا نمی‌کند؛ چون اصلاح‌طلبان چه در گذشته و چه در آینده به خودشان متکی هستند. در چارچوب فعالیت‌هایی که قانون مجاز دانسته است و امکان حضور فعال در آن‌ها را دارند مشغول هستند و از توانایی موجود در ساختار درونی خود هم بهره می‌گیرند. کسی از بیرون برای اصلاح‌طلبان کمک نبوده است و نیازی هم وجود نداشته و از درون هم خودشان هستند که کمک می‌کنند.
* ردصلاحیت‌ها چطور؟
** درباره صلاحیت‌ها هم خیلی آینده با گذشته فرقی نمی‌کند و همین روال ادامه دارد. بدیهی است برای احقاق حق و دفاع از کسی که احساس شود به ناروا صلاحیت او تایید نشده، باید از هر امکانی که قانونا وجود دارد استفاده کرد، اما این به آن معنا نیست که اصلاح‌طلبان خود را وابسته و وامدار فردی یا جایی کنند که او در مسیر تاییدصلاحیت‌ها بتواند کمکی کند. از نظر من شرایط چندان در آینده با گذشته تفاوتی ندارد و اصلاح‌طلبان هم همان‌طور که تابه‌حال با توکل به خدا و استعانت از نیروهای درونی خود کارشان را پیش برده‌اند، از این به بعد هم همین خواهد بود. زمانی برای دستیابی به یک دستاورد مشترک بین اصلاح‌طلبان و گروه دیگری از جامعه مانند اعتدالیون می‌توان همکاری و حتی ائتلاف شود یا پیوندی برای آن هدف مقطعی به وجود آید، اما این‌ها در یکدیگر هضم نخواهند شد.
* پس فکر می‌کنید باز هم ائتلاف انجام می‌شود یا در حال حاضر جریان اصلاحات در شرایطی قرار گرفته است که می‌تواند مستقلا به انتخابات وارد شوند و به همراهی گروه دیگری نیاز ندارند؟
** نفی همراهی موضوع خوبی نیست. از هر فرصت و نیرویی که می‌تواند همراهی داشته باشد باید استفاده کرد؛ البته حدود و ثغور همکاری و میزان حضور در عرصه‌های مدیریتی و تصمیم‌گیری ممکن است در آینده بحث و بررسی جدی‌تری شود؛ چیزی که در گذشته قبل از اتخاذ تصمیمات نهایی کاری درباره آن انجام نشد؛ بنابراین فکر می‌کنم هر چه بتوان به این مجموعه گسترده نیرو افزود، کار پسندیده و هرچه فاصله ایجاد شود کار ناپسندی است، باید حداکثر جذب و حداقل دفع وجود داشته باشد.
* پس معتقدید که اگر لازم باشد باز هم چنین ائتلاف‌هایی شکل خواهد گرفت؟
** بله، به نظر من، ائتلاف خوب و لازم است.
* شرایط و محدودیت‌ها به حدی برای اصلاح‌طلبان برطرف شده است تا بتوانند مستقل و جریانی در انتخابات‌ها حاضر شوند؟
** انتخابات شورای‌شهر تهران جواب این سوال را داده است؛ یعنی اصلاح‌طلبان می‌توانند به‌تنهایی اکثریت کرسی‌های موضوع انتخابات را به دست آورند، اما با علم به این قضیه فکر می‌کنم باید نیروهایی را که در آن طرف در مسیر فعالیت اجتماعی و سیاسی همراهی کرده باز هم جذب کنند و به این نیروی متشکل بیفزایند؛ البته انتظاراتی در جامعه به وجود آمده که این سوال شما شاید ناشی از همان است؛ یعنی می‌خواهند آثار و نتایج رأیی را که داده‌اند در مدیریت‌های کشور مشاهده کنند. این موضوع مطرح شده که چقدر افرادی که منصوب شده‌اند با خواسته کسانی که در انتخابات به منتخب خود رأی داده‌اند هماهنگی دارند و پاسخ آن انتظارات و وعده‌های انتخاباتی را در عملکرد منصوبان می‌توانند ببینند. برای این موضوع باید صبر کرد و فرصت داد تا خدمات اجرایی به مرحله عمل برسد تا آثار آن را بتوان سنجید الان برای قضاوت زود است.
* یکی از موضوعاتی که باعث انتقاد شده و انتظاراتی ایجاد کرده و در عرصه سیاسی هم به‌ویژه در مجلس کشمکش به‌وجود آورده، این است که عده‌ای از اصولگرایان معتدل با فهرست امید به مجلس راه پیدا کرده‌اند، اما الان مسیر خود را تغییر داده و به اهداف این فهرست بی‌توجه هستند. با وجود این همچنان اعتقاد دارید باید با چنین گروه‌هایی ائتلاف انجام شود؟
** مجلس موقعیتی است که در شرایط قانون‌گذاری و نظارت هر نماینده‌ای یک تکلیف شخصی و یک تکلیف جمعی دارد که در تکلیف شخصی، نوعی عملکرد دارد و در تکلیف جمعی هم ممکن است نظرش با نظر گروهی متفاوت باشد که با آن به مجلس راه یافته است. من این موضوع را توجیه و تقبیح نمی‌کنم، بلکه معتقدم اگر گروهی با هم در فعالیت انتخاباتی شرکت کردند و حمایت شدند، به این معنا نیست که همه مثل هم هستند و نباید این توقع را هم داشت. از کلمه ائتلاف هم همین موضوع برمی‌آید که آن‌ها مواضعی دارند و این طرف هم مواضع خاص خود را دارد و با حفظ این مواضع مشترکات خود را برجسته می‌کنند. ائتلاف روی مشترکات است، نه روی تفاوت‌ها. اگر این تفاوت‌ها نبود، دیگر ائتلاف معنا نداشت و به یک جریان تبدیل می‌شدند.
همان‌طور که گفتم، باید این موضوع را در نظر گرفت که قبل از این‌که فهرست‌هایی تشکیل شود، باید اگر شرط و شروطی هست در میان گذاشته شود و پس از آن هم انتظار وفاداری وجود داشته باشد. این تجربه‌ای است که شاید برای آینده لازم باشد از آن استفاده کنیم. مطلب دیگر این‌که وقتی اصولگرایان معتدل خود را به اصلاح‌طلبان نزدیک می‌دانند و دست همکاری به‌سمت اصلاح‌طلبان دراز می‌کنند، پس‌زدن این دست یعنی سوق‌دادن آن‌ها به‌سمت تندروها؛ چون زمانی‌که احساس کنند به‌تنهایی موقعیت رأی ندارند و گروه بزرگ‌تری که امکان دارد خواست آن‌ها را اجابت نکرده و رها‌شان کنند، مسلم است برای تقویت موضع خود به جریان تندروی اصول‌گرا نزدیک می‌شوند.
* فکر می‌کنید سال ۹۴ اصلاح‌طلبان، اصولگرایان معتدل را به‌سمت خود جذب کردند و مشی و راه جدیدی را رقم زدند؟
** بله، کار ائتلافی تعریف روشنی دارد، مواضع مشترک موجب همراهی دو گروه با هم می‌شود. مواضع مشترک اصولگرایان معتدل با اصلاح‌طلبان بیشتر است تا با مواضع اصولگرایان تندرو؛ بنابراین با این طرف تصمیم به ائتلاف گرفتند و اصلاح‌طلبان هم به‌درستی دستشان را فشردند و در انتخابات با آن‌ها همکاری کردند و آن‌ها را به کار و بازی گرفتند. دورکردن این گروه یعنی سوق‌دادن آن‌ها به‌سمت تندروها که نه به‌نفع اصلاح‌طلبان است و نه کشور و نه حتی خود این افراد.
* این انتقاد وجود دارد که این گروه از اصلاح‌طلبان به‌ویژه در مجلس سود می‌برند، فکر نمی‌کنید این گروه اصولگرایان معتدل در حال حاضر از اصلاح‌طلبان برای تحقق اهداف خود به‌عنوان پله استفاده می‌کنند؟
** ممکن است برخی از آن‌ها البته برخی، نه همه آن‌ها چنین نگاهی هم داشته باشند. بالاخره باید در نظر داشت این یک حرکت سیاسی است که ما هم تازه به آن ورود کرده‌ایم و تجربه نویی است؛ دیکته نانوشته هم که غلط ندارد نمره آن 20 است. الان دیکته‌ای نوشته شده نمره آن 20 نیست، اما نمره قابل‌قبولی دارد؛ ضعف‌هایی هم دارد که باید از آن‌ها بهره برد، برای رفع مشکلات و انسجام بیشتر در تصمیم‌گیری‌های آینده. کلا هرچه به‌سمت انسجام بیشتر پیش رویم، قدم مهم‌تری برای توسعه کشور برداشته‌ایم و هرچه این مجموعه را به هم نزدیک کنیم بهتر است.
* این ائتلاف خود را در مجلس نشان داد و انتقادهایی که در حال حاضر وجود دارد، اتفاقا درباره عملکرد نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس است که کار را آن‌گونه که باید انجام نمی‌دهند و انتظارات را برآورده نمی‌کنند. وجود این انتقادها شاید باعث می‌شود که در مواردی صبرشان تمام شود و واکنش‌هایی مانند این‌که دیگر ائتلاف نمی‌کنند، مستقل وارد می‌شوند و... را مطرح کنند. فکر می‌کنید برای این‌که پله نباشند و بتوانند اهداف این جریان را محقق کنند چه راهکاری وجود دارد؟
** من چنین استنباطی ندارم که اصلاح‌طلبان پله جریانی شده باشند و نمی‌دانم برای این‌که پله نشوند، چه کاری باید انجام شود. این موضوع به بررسی بیشتری نیاز دارد.
* به هر حال، خواسته بدنه اصلاح‌طلبان در مجلس محقق نمی‌شود و انتقادهایی وجود دارد؟
** باید وضعیت موجود را با وضعیتی که ممکن بود اتفاق بیفتد مقایسه کرد و دید آیا از این ائتلاف برد کرده‌ایم یا نه. من فکر می‌کنم اگر این مقایسه را انجام دهیم، نشان خواهد داد که مجموعه مردم از این ائتلاف برد کرده‌اند و اگر انجام نمی‌شد شاید مجلسی شکل می‌گرفت که مشکلات آن به مراتب بیشتر از این چیزی که هست بود.
https://asemandaily.ir/post/2186
ش.د9602578