(روزنامه جمهوري اسلامي ـ 1396/06/22 ـ شماره 10969 ـ صفحه 6)
«هیچ ملتی تاکنون این گونه در میان این همه خونسردی و سکوت بین‌المللی و بی‌خیالی دولت داخلی سرکوب نشده بود». این‌ها سخنان «شیخ عبدالله المعروف» روحانی مبارز اهل میانمار است. بر اساس اطلاعات دریافتی،گروههای تندرو بودایی با حمایت دولت اتحادیه جمهوری میانمار، دسته دسته مسلمانان را قتل عام کرده، آتش می‌زنند و به دریا می‌اندازند.
به گزارش تابناک، حوادث و نسل کشی اخیر در میانمار ادامه ظلم و ستم‌هایی است که اقلیت مسلمان میانمار در سکوت جامعه جهانی متحمل می‌شوند. سازمان ملل در جدید‌ترین گزارش خود اعلام کرد که با افزایش خشونت‌ها و کشته‌ها از روز 20 آگوست(29 مرداد) تاکنون 200 هزار مسلمان از روهینگیا به بنگلادش فرار کردند.
میانمار کجاست؟
میانمار (Myanmar) کشوری است در آسیای جنوب شرقی. میانمار از شمال شرقی با چین، از شرق با لائوس، از جنوب شرقی با تایلند، از غرب با بنگلادش و از شمال غربی با هند مرز مشترک دارد و از جنوب غربی با خلیج بنگال و از جنوب با دریای آندامان محصور است.
میانمار با مساحت 678500 کیلومتر مربع دومین کشور بزرگ آسیای جنوب شرقی است. این کشور 1900 کیلومتر مرز آبی دارد. در سال 1824 برمه (Burma) توسط انگلیس اشغال و ضمیمه حکومت هند، مستعمره بریتانیا شد. در سال 1937 انگلیس برمه را به همراه منطقه «آراکان» (Arakan) که اکنون به آن راخین (Rakhine) نیز می‌گویند، مستعمره‌ای جدا از حکومت هند خواند و آن را برمه بریتانیا نام نهاد. تا اینکه در سال 1948 (1327 ش) انگلیس اجازه داد تا برمه استقلال یابد و از آن زمان به «میانمار» تغییر نام یافت.
میانمار طبق آخرین آمار بدست آمده از جمعیتی بالغ بر 55 میلیون نفر برخوردار است. 70درصد میانمار بودایى هستند. در سال 1982(61ش) قانون حقوق شهروندی به تصویب رسید که به واسطه این قانون از میان 144 اقلیت موجود در میانمار 135 اقلیت حق شهروندی دریافت کردند و 9 دسته از اقوام اقلیت از حق شهروندی محروم شدند که بزرگ‌ترین این اقلیت‌ها، قوم روهینگیا (Rohingya) است. روهینگیا 4 درصد جمعیت میانمار را تشکیل می‌دهند و بیشتر در ایالت راخین در سواحل غربی میانمار ساکن هستند. آمار رسمی جمعیت روهینگیا 6 میلیون نفر است اما طبق آمار غیر رسمی جمعیت این قوم که صد در صد آنها مسلمان هستند به 8 میلیون نفر می‌رسد.
روهینگیایی‌ها کیستند؟
تقریبا تمام مردم روهینگیا در استان راخین واقع در ساحل غربی میانمار ساکنند. استان راخین یکی از محروم‌ترین استان‌های میانمار است و اغلب مسلمانان روهینگیا در اردوگاه‌ها زندگی می‌کنند و بدون اجازه دولت مرکزی اجازه خروج از استان راخین و سفر را ندارند.
به باور تاریخ دانان و گروههای فعال روهینگیا، آنان از قرن 12 میلادی در مناطق فعلی اشان در میانمار ساکن شده‌اند.
اغلب مسلمانان روهینگیا اما حدود یکصد سال پیش بین سالهای 1824 تا 1948 در زمان حاکمیت بریتانیا بر منطقه از هند و بنگلادش به کشوری که اکنون میانمار شناخته می‌شود برای کار مهاجرت کردند. در آن زمان میانمار استانی از هندوستانی محسوب می‌شد که تحت سیطره انگلیس بود و مهاجرت روهینگیا هم مهاجرتی داخلی محسوب می‌شد.
روهینگیایی‌ها شهروند میانمار نیستند
در سال 1962(41ش) نظامیان از طریق یک کودتا قدرت را در میانمار به دست گرفتند. همه شهروندان ملزم به داشتن کارت شناسایی ملی شدند اما به روهینگیایی‌ها فقط کارد هویتی داده شد که آنان را «خارجی» معرفی می‌کرد و در نتیجه امکان تحصیل و کار آنان را محدود می‌کرد.
قانون شهروندی جدیدی در سال 1982(61ش) این وضعیت را اسف بار‌تر کرد و روهینگیایی‌ها حتی جزو 135 گروه قومی میانمار به رسمیت شناخته نشدند. قانون جدید، تسلط به یکی از چند زبان رسمی را همراه با ارائه مدارکی که نشان بدهد آنان قبل از 1948(27ش) در میانمار اقامت داشته‌اند شرط شهروندی قلمداد کرد. خیلی از روهینگیایی‌ها چنین مدارکی نداشتند چون در مراحل قبلی موفق به گرفتن آن نشده بودند. نتیجه اینکه مسلمانان روهینگیا از حق تحصیل، کار، مسافرت، ازدواج، دسترسی به خدمات درمانی، وهمچنین انجام مراسم و مناسک دینی محروم شدند. حتی روهینگیایی‌هایی که توانستند امتحان شهروندی را بگذرانند و تابعیت میانمار را کسب کنند هنوز شهروند درجه دوم تلقی شده و از برخی حقوق شهروندی محروم بودند. برای مثال نمی‌توانند پزشک یا حقوقدان بشوند و یا اینکه به عضویت قوای سه گانه در آیند.
تقریبا هیچگاه همزیستی صلح آمیزی بین مسلمانان و غیر مسلمانان در راخین وجود نداشت. از دهه 1970 در چندین مرحله خشونت‌ها علیه روهینگیایی‌ها فزونی گرفت و سبب شد گروههایی از آنان از میانمار فرار کرده و به کشورهای همسایه مانند بنگلادش، مالزی، تایلند، و سایر کشورهای جنوب شرقی آسیا پناهنده شوند. بسیاری از آنان در حال فرار از میانمار مورد اذیت و آزار، تجاوز، و شکنجه ماموران امنیتی میانمارقرار گرفته و یا کشته شدند.
پاکسازی قومی
در سال 2016(95ش) در یک درگیری بین نیروهای پلیس مرزی و روهینگیایی‌ها 9 نفر پلیس مرزی کشته شدند و متعاقب آن بود که مردان مسلح به روستاهای محل اقامت روهینگیایی‌ها حمله کردند. در نوامبر 2016 برای اولین بار رئیس سازمان پناهندگان سازمان ملل متحد دولت میانمار را به «پاکسازی قومی» مسلمانان روهینگیایی متهم و کمیساریای عالی حقوق بشر از دولت میانمار به رهبری خانم «آن سان سوچی» به دلیل شیوه رفتار با اقلیت مسلمان روهینگیا به شدت انتقاد کرد.
قبلاً و بخصوص از سال 2013(92ش) فعالان سازمان دیده بان حقوق بشر میانمار را متهم به پاکسازی قومی کرده بودند وکشتار‌ها را جنایت علیه بشریت نامیده بودند ولی تاکید سازمان ملل بر پاکسازی قومی نشان دهنده اوج گرفتن کشتار دسته جمعی بود. گروههای حقوق بشر دهها مورد از به آتش کشیدن نقاط مختلفی ازایالت راخین و یا تیر اندازی مستقیم به سمت مردم غیرمسلح را بصورت مستند ثبت و گزارش کرده‌اند.
مهاجرت اجباری
کشتار مردم مسلمان روهینگیا چاره‌ای جز مهاجرت برای آنها باقی نگذاشته است. به طوری که، از سال 2012(91ش) دست کم 168 هزار روهینگیایی از میانمار فرار کردند. به دنبال خشونتی که سال گذشته در گرفت، بنا بر گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت، 87 هزار نفر از آنان بین اکتبر 2016 تا ماه ژوئیه 2017 به بنگلادش پناهنده شده‌اند.
اکنون موج جدیدی از کشت و کشتارها آغاز شده که موجب فرار دسته جمعی روهینگیایی گردیده است. یکی از پر مخاطره‌ترین مسیرها برای روهینگیایی‌ها عبور با قایق و کشتی از خلیج بنگال و دریای آندامان برای رسیدن به مالزی است. بین 2012 و 2015 بیش از 112000 نفر این مسیر خطرناک را طی کرده‌اند. علاوه بر آن گزارش‌های سازمان ملل حاکی از آن است که 420 هزار پناهنده روهینگیایی در آسیای جنوب شرقی و بیش از 120 هزار نفر در داخل میانمار مجبور به ترک خانه و زندگی خود شده‌اند. در آخرین موج فرار بیش از 10 هزار نفر در یک قطعه زمین به صاحب مرزی که تحت هیچ حاکمیتی نیست گیر کرده‌اند.
همانند رویداد 2016، در آخرین هفته ماه اوت در یک درگیری جدید بین روهینگیایی‌ها که در حال فرار از مرز بودند 12 نفر از نیروهای امنیتی میانمار کشته شدند. واکنش فوری پلیس موجب کشته شدن 77 نفر روهینگیایی شد و این واقعه موج جدیدی از نسل کشی همراه با فرار دسته جمعه روهینگیایی را دامن زد. در همان زمان سخنگوی وزارت خارجه آمریکا از میانمار خواسته بود از هرگونه انتقامجویی خودداری کند. تا اول ماه سپتامبر تعداد کشته شدگان به چهارصد نفر رسید.
کوتاهی و سکوت «آن سان سوچی»
آن سان سوچی که 15 سال از عمرش را در زندان نظامیان حاکم بر میانمار گذرانده بود در سال 2010 (89ش) از زندان آزاد شد. وی که برنده جایزه صلح نوبل است 5 سال پس از آزادی در انتخابات 2015 توانست 80 درصد کل آرا را به دست آورد و 348 کرسی در دو مجلس میانمار را از آن حزب خود -لیگ ملی برای دموکراسی- کند. اما نظامیان هنوز 25 درصد کرسی‌های پارلمان را در دست دارند.
نقش خانم سان سو چی با رئیس جمهوری برابری می‌کند اما طبق قانون، وی نمی‌تواند رئیس‌جمهور شود و نظامیان هنوز بسیاری از اهرم‌های قدرت را در اختیار دارند.
اکنون با اوج گرفتن درگیری‌ها، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد میانمار خانم آن سان سوچی برنده جایزه صلح نوبل را مورد انتقاد قرار داده و گفته است او در مورد روهینگیایی‌ها کوتاهی کرده و وقت آن رسیده است که پا پیش بگذارد و قضیه را حل کند.با این حال، سان سو چی، رهبر «دو فاکتوی» میانمار، چهار ماه پیش در گفتگویی با خبرنگار بی‌بی سی اتهام تصفیه قومی را مردود شمرده و ادعا کرده بود که میانمار با آغوش باز روهینگیایی را که بر گردند خواهد پذیرفت!. خانم سان سوچی ادعا کرده بود که «فکر نمی‌کنم تصفیه قومی در حال انجام شدن باشد. به نظر من کار برد اصطلاح تصفیه قومی برای آنچه در حال وقوع است بسیار شدید است.»
به عقیده بسیاری، خانم سو چی جدا از وظیفه اخلاقی انسانی برای حمایت از مظلومان، باید به عنوان یک شخصیت حقوقی که خود ظلم دیده و با حمایت مردم موفق به کسب جایزه نوبل صلح شده، نسبت به وقایع میانمار سکوت نکند.
وی برنده جوایزی همچون جایزه صلح نوبل (1991)، لژیون دونور (فرمانده)، جایزه ساخاروف، نشان افتخار آزادی رئیس جمهوری، جایزه بین‌المللی سیمون بولیوار (از دولت ونزوئلا)، جایزه جواهر لعل نهرو را به منظور تفاهم بین‌المللی از دولت هند (1992) و جایزه اولاف پالمه شده است.
سال گذشته «ملاله یوسف زای»، دختر جوان پاکستانی که همانند خانم سان سوچی برنده جایزه صلح نوبل است به همراه 11 نفر دیگر از برندگان جایزه صلح نوبل به خانم سان سو چی هشدار داده بودند که یک نسل کشی در راه است. در مقابل این نامه انبوهی از کابران رسانه‌های اجتماعی خواهان این شده بودند که جایزه صلح نوبل از خانم سان سوچی پس گرفته شود. البته کمیته صلح نوبل نروژ نمی‌تواند و در هیچ موردی هم سابقه ندارد که جایزه صلح را از کسی پس بگیرد. توجیه کمیته این است که جایزه صلح نوبل یک تصمیم است و با اعلام آن و اعطای جایزه مسئولیت کمیته خاتمه می‌پذیرد. بنا بر این کمیته اختیار پس گرفتن جایزه را ندارد.
نقش بن لادن بودایی
تحرکات بر ضد مسلمانان را راهبان بودایی رهبری می‌کنند، که می‌گویند اعمالشان مطابق با دستورات آیین‌شان است. جنبش 969 که اصلی‌ترین سازمان در مخالفت روهینگیا است، نام خود را از نه ویژگی بودا، شش ویژگی آموزه‌های او و نه ویژگی راهبان اخذ کرده است. رهبر این جنبش که راهبی به نام «آشین ویراثو» است، ظاهرا خود را «بن لادن برمه ای» خوانده است. او در یک مصاحبه گفته است که مسلمانان بسیار سریع افزایش نسل می‌دهند و بسیار خشن هستند. به اعتقاد او به این دلیل که «مردم برمه و بودایی‌ها هر روز به زحمت می‌افتند، از دین ملی باید محافظت کرد.»
این راهب افراط گرا یک «قانون ملی حفاظت نژادی» پیشنهاد داده است که طبق آن یک مرد غیر بودایی که خواهان ازدواج با یک زن بودایی است بایستی به آیین بودیسم درآید و از حکومت کسب اجازه کند.
واکنش‌های جهانی
دیده‌بان حقوق بشر در بیانیه‌ای از دولت میانمار خواسته تا به ناظران بین‌المللی اجازه داده شود درباره علت این آتش‌سوزی‌ها و نقض حقوق بشر تحقیق کند. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد نیز نگرانی عمیق خود را از گزارش‌های مربوط به کشته شدن غیرنظامیان در میانمار ابراز داشته است. گوترش از بنگلادش خواسته تا کمک و پشتیبانی خود را از غیرنظامیانی که از خشونت‌های میانمار گریخته‌اند افزایش دهد. سازمان ملل می‌گوید ادامه برخورد نظامیان میانمار با مسلمانان می‌تواند به پاکسازی قومی منجر شود.
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان نیز از خشونت‌هایی که مسلمانان روهینگیا را هدف قرار داده انتقاد کرده است. این در حالی است که واتیکان در بیانیه‌ای از دعوت مقام‌های میانمار از پاپ برای دیدار از این کشور در ماه نوامبر خبر داد. واتیکان ادعا می‌کند پاپ با سفر به میانمار بتواند بر نحوه رفتار دولت این کشور با مسلمانان تاثیر بگذارد.
بوریس جانسون وزیر خارجه انگلیس خواستار پایان خشونت‌ها شده و گفته است که رفتار با روهینگیا لکه ننگی برای میانمار محسوب می‌شود. وی از دولت این کشور و همچنین آنگ سان سوچی برنده جایزه صلح نوبل خواسته که در این زمینه وارد عمل شوند.
کریستیا فریلند وزیر امور خارجه و مری کلاد بیبو وزیر توسعه بین الملل کانادا نیز طی بیانیه مشترکی اعلام کردند: اقدامات خشونت آمیز علیه مسلمانان منطقه آراکان میانمار و نقض حقوق بشر در این منطقه را به شدت محکوم می‌کنیم.
کمیسیون حقوق بشر اسلامی انگلیس نیز با انتشار بیانیه ای، خواستار واکنش جامعه جهانی در حمایت از مسلمانان روهینگیا در میانمار شد.
هیئتی به سرپرستی کوفی عنان، دبیر کل اسبق سازمان ملل متحد نیز به تشدید خشونت‌ها در میانمار و بحران مسلمانان روهینگیا واکنش نشان داد. هیئت مذکور با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «میانمار باید به بحران جامعه مسلمانان روهینگیا بدون استفاده از خشونت و زور، واکنش نشان دهد».
کمیسیون کوفی عنان که سال گذشته از سوی آنگ سان سوچی، رهبر میانمار، انتخاب شد تا راهکارهایی برای پایان دادن به بحران روهینگیا پیدا کند، اعلام کرده است که عاملان اصلی نقض حقوق بشر علیه مسلمانان روهینگیا باید به مجازات برسند و پاسخگوی اعمال خود باشند.
همچنین، اتحادیه اروپا امروز ضمن درخواست برای دسترسی کامل به اقلیت مسلمان روهینگیا به منطور ارسال کمکهای بشردوستانه به آنها از دولت میانمار خواست تا به بدرفتاری و خشونت بر ضد مسلمانان پایان دهد.
دکتر حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان نیز در واکنش به کشتار مسلمانان در میانمار گفت: دولت میانمار به جنایات وحشیانه علیه مسلمانان پایان دهد. این درحالیست که پخش تصاویر کشتار مسلمانان میانمار به دست بودائیان طی روزهای اخیر که به طرز مشکوکی از جانب رسانه‌های جریان اصلی جهان نادیده گرفته شده است لزوم توجه جدی و همت کشورها و سازمان‌های اسلامی برای حمایت از مسلمانان فراموش شده میانماری را می‌طلبد.
http://jomhourieslami.net/?newsid=148127
ش.د9603393