۲۳آذر سال ۱۳۶۸ بنا به تدبیر دولت وقت و موافقت فرمانده کل قوا، سپاه ملزم گردید در راستای رسالت اصلی خود یعنی حفاظت از دستاورد‌های انقلاب اسلامی و همچنین اصل ۱۴۷ قانون اساسی مبنی بر استفاده از توان نیرو‌های نظامی برای توسعه کشور، بخش مهندسی خود را وارد عرصه سازندگی کشور نماید؛ لذا این روز به نام قرارگاه خاتم الانبیاء نام گذاری شده است.
حیات قرارگاه خاتم از زمان شکل گیری رسمی تاکنون را می‌تواند به چهار دوره تقسیم کرد:
دوره بازسازی شامل توسعه زیرساخت‌ها در مناطق جنگ زده، دوره سازندگی متشکل از ورود به پروژه‌های کلان که شرکت‌های خارجی بعد از جنگ آن‌ها را رها کردند، دوره انحصار شکنی در راستای اقتصاد مقاومتی و در نهایت مقطع چهارم دوره الگو آفرینی است که قرارگاه با استفاده از نیرو‌های توانمند داخلی در حال ورود به خط مقدم علم و فناوری آوری می‌باشد.
در هر چهار دوره قرار گاه خاتم خود را سرباز دولت می‌داند و بدون کمترین چشم داشت، صرفا به پروژه‌هایی ورود کرده است که بخش خصوصی و خارجی متقبل آن نگردیده اند.
کانون و نصب العین قرارگاه خاتم استفاده از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی برای بن بست شکنی و انحصار شکنی بوده به گونه‌ای که هم اکنون بالغ بر ۵۰۰۰ پیمانکار بخش خصوص به همراه بیش از ۱۵۰هزار نیروی داخلی در حال همکاری با قرارگاه خاتم هستند. این آمار به خوبی بیان می‌دارد که قرارگاه در اجرای پروژه‌ها بیشتر به عنوان واسطه‌ای است که وظیفه خود را انگیزه بخشی و حمایت از کارگر و بنگاه داخلی می‌داند.
راز موفقیت قرارگاه خاتم علاوه بر خداباوری، خودباوری بوده است. ضمن اینکه توانسته خود را در ارتباط مستمر با بخش علمی و فن‌آوری کشور در قالب دانشگاه‌ها و مراکز دانش‌بنیان قرار دهد.
قرارگاه خاتم الانبیا با ۶ هلدینگ در زمینه نفت و گاز، راه و شهرسازی، دریایی، صنعت و معدن، ارتباطات_فن‌آوری_اطلاعات و هلدینگ نیرو، ۶۱ درصد از توزیع نیرویی و عملکردی خود را در مناطق محروم متمرکز کرده است. به گونه‌ای که توسعه مناطق محروم به عنوان راهبرد اساسی در سیاست گذاری‌های اقتصادی این مجموعه عظیم می‌باشد. ضمن اینکه در زمینه‌های کلان کشور تولید ۴۵میلیون لیتر بنزین روزانه، ۱۶۸میلیون مکعب گاز روزانه،۱۴سکو نفتی، تولید دو نفتکش افراماکس، ۴۰۰۰کیلومتر راه آهن راهبردی، ۹۰۰کیلومتر آزادراه، ۶۲سد، ۲۰۴۸مگاوات تولید برق و ... تنها ذره‌ای از اقدامات و عملکردی این قرار گاه می‌باشد.
رهبر انقلاب در مهر سال۱۳۹۸ در تشریح محرومیت زدایی سپاه فرمودند: یک قلم قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا است که یک بازوی اجرائی قوی برای دولت‌های مختلف در طول این سال‌ها بوده؛ یک قلم دیگر محرومیّت‌زدایی است، این محرومیّت‌زدایی‌هایی که سپاه، نیروی زمینی و بخش‌های مختلف سپاه، دارند انجام میدهند -که به نظرم میرسد صدی نود این‌ها را هم انسان در تبلیغات مشاهده نمیکند؛ یعنی تبلیغاتی هم نمیشود، غالباً نمیدانند... "
ابن سخنان رهبری نشان می‌داد که متولیان امر در سپاه و بالاخص در قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا باید توجه بیشتری به ارتباط با رسانه‌ها و مردم برای نمایان ساختن دستاورد‌ها و اقدامات داشته باشند. بدیهی است که این مهم با تقویت بخش رسانه‌ای قرارگاه امکان پذیر است. اهمیت این مهم نیز در امیدآفرینی در جامعه می‌باشد.