قطعنامه شتابزده و غیرسازنده سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان در حالی به تائید شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رسید که ۱۴ کشور از این سند حمایت نکردند. چین و روسیه به این قطعنامه رای مخالف داده و کشور‌های هند، اندونزی، کنیا، نامیبیا، قطر، ترکیه، الجزایر، ارمنستان، بورکینافاسو، بنگلادش، آفریقای جنوبی رای ممتنع دادند. هیات پاراگوئه نیز فاقد حق رای بود.
علاوه بر سه کشور اروپایی پیشنهاد دهنده قطعنامه، دانمارک، اکوادور، فنلاند، ژاپن، کره جنوبی، هلند، سنگاپور، اسپانیا، اوکراین، آمریکا، اوروگوئه، آرژانتین، استرالیا، برزیل، بلغارستان، کانادا و کاستاریکا نیز به این قطعنامه رای موافق دادند.
نمایندگی ایران در سازمان ملل به این قطعنامه ضدایرانی شورای حکام واکنش نشان داده و تصمیم کشور‌های غربی عجولانه و غیرعاقلانه خوانده که بدون شک تأثیر مخربی بر روند تعامل دیپلماتیک و همکاری سازنده (ایران با طرف‌های مقابل) خواهد داشت.
در تحلیل و ارزیابی این قطعنامه و شرایط حاکم بر آن بصیرت با دکتر مهدی خورسند، تحلیلگر مسائل بین‌المللی گفتگویی داشته که در ادامه می‌خوانید.
این کارشناس دیپلماسی با اشاره به قطعنامه اخیر شورای حکام علیه ایران و اتهام وارده در خصوص عدم پایبندی ایران به تعهدات برجامی ابراز کرد: یک اتفاقی رخ داد و این کشور‌های اروپایی در تلاشند از فضای اتفاقات داخلی ایران و وقفه به وجود آمده در پی آن که بعد از حادثه دردناک شهادت رئیس جمهور و وزیر امور خارجه ایجاد شده و کشور درگیر یک انتخابات زودهنگام داخلی و به زعم غربی‌ها از یک عدم ثباتی در داخل رنج میبرد، بهره‌برداری کنند.
وی ادامه داد: غربی‌ها به دنبال ایجاد خلل در همکاری ایران و آژانس که بیشتر هم در فضای اعتمادسازی تا مسائل فنی است و مربوط به ایراداتی می‌شود که جمهوری اسلامی ایران به نوع بازرسانی که بعضا نقش بسیار پررنگی را سابقا در جاسوسی اطلاعات جمهوری اسلامی در کشور‌های غربی و دشمنان ایران داشتند، دارد.
این کارشناس مسائل بین‌المللی با اشاره به نکته مهمی در خصوص تحرکات دیپلماتیک ایران گفت: قاعدتاً تحرکات دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران پیش از رای‌گیری درخصوص این قطعنامه باعث شد که این قطعنامه آنطور که باید و شاید به نفع غربی‌ها تمام نشود و عملا ۱۴ رای در مقابل ۲۰ رای بود؛ یعنی خیلی قطعنامه قاطعی نبود و فقط توانست ۲۰ رای موافق بگیرد و دو رای مخالف هم داشت.
وی ادامه داد: این قطعنامه دو رای مخالف دو عضو دارای حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل یعنی چین و روسیه داشت و ۱۲ کشور هم به آن رای ممتنع دادند و این نشان می‌دهد که عملا اگر ما سوابق قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران را نگاه کنیم، می‌بینیم که چه اتحادی قبلاً وجود داشت که امروز ساختار آن اتحاد شکسته است.
خورسند ابراز کرد: نکته‌ای که وجود دارد بحث پادمان‌ها و تعهدات فراتر از ان‌پی‌تی و یا تعهدات پادمانی ناشی از ان‌پی‌تی که جمهوری اسلامی ایران برای اعتمادسازی با غربی‌ها پذیرفته فراتر از آن چیزی است که می‌بایست در اصل تعهدات نظارت بر تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران باشد.
این تحلیلگر ادامه داد: به نظر می‌رسد دو مقوله یکی سواستفاده کردن از این وقفه موقتی که در رابطه ایران و آژانس رخ داده و دوم تصور غلطی که این کشور‌ها از بی ثباتی ناشی از شهادت وزیر امور خارجه ایران در فضای سیاسی و حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی دارند، سبب شده چنین برداشت کنند که می‌توانند از این فضا نهایت سواستفاده را ببرند.
این کارشناس مسائل بین‌المللی با طرح این سوال که این قطعنامه چه پیامی می‌تواند داشت باشد؟ گفت: عملا استفاده ابزاری کردن از نهاد‌ها و ارگان‌های بین‌المللی یک امر رایجی بوده که از سوی قدرت‌های غربی صورت می‌گرفته است و حالا شاید آمریکا در این بیانیه صراحتا اسمش به عنوان پیشنهاد دهنده قطعنامه نیامده است، اما به روشنی معلوم است که نوع بیانیه و سواستفاده کردن از این فضا که پیشتر به دلایل آن اشاره شد کاملا تاکتیک آمریکایی است یعنی قطعنامه اخیر آژانس تاکتیک آمریکایی است که با تکنیک اروپایی اجرا شد.
وی عنوان کرد: اینکه آمریکایی‌ها می‌گویند ما در ادامه به آن می‌پیوندیم و به عبارتی نقشی در آن نداشته‌ایم، فریبی بیش نیست و دست آمریکا کاملا در این قضیه مشهود است. خورسند گفت: آمریکایی که خود از برجام خارج شده است و به قول ولادیمیر پوتین یک امر کاملا مضحک است که بقیه از برجام خارج شدند و ایران متعهد است.
این تحلیلگر سیاست خارجه در ادامه با اشاره به اینکه رفتار ایران نسبت به کاهش سطح تعهدات کاملا براساس متن برجام است، افزود: اگر مفاد ۲۶ و ۳۶ برجام را بازخوانی کنید به این قضیه می‌رسیم که در مقابل بدعهدی و بی عهدی و شاید کاهش سطح تعهدات هر یک از طرفین، طرف مقابل این اختیار و حق را برای کاهش سطح تعهدات دارد.
وی ابراز کرد: فضای سیاسی داخل ایران شاید باعث سبب سواستفاده غربی‌ها شد که البته معتقدم این استفاده ابزاری هم باز به نتیجه‌ای نخواهد رسید.
وی با اشاره به واکنش ایران به قطعنامه شورای حکام و عجولانه و غیر عاقلانه خواندن آن که می‌تواند آثار مخربی در روابط دیپلماتیک با طرفین مقابل داشته باشد، گفت: دلیل عجولانه بودن این قطعنامه همانطور که پیشتر بدان اشاره شد، دو مورد است یکی سواستفاده از فضای داخلی ایران به زعم خودشان که ایران اکنون شرایط استیبلی ندارد و ثبات داخلی به دلیل اتفاق دردناک اخیر ندارد و به دلیل مسئله انتخابات هم بی دولتی وجود دارد و آن‌ها می‌توانند از این فضا سواستفاده کنند و دوم اینکه می‌خواهند از وقفه موقت ایران و آژانس بهره‌برداری کنند.