انتخابات ریاست جمهوری و “تکانه های دموکراتیک”

هوشمند سفیدی

ایام انتخابات در ایران ، فرصتی استثنایی در اختیار سیاستمداران قرار می دهد تا بتوانند با استفاده از فضای بازی که در اختیارآنان قرار داده می‌شود، دامنه و عمق سیاست ورزی خود را گسترش دهند و برخی از نقد ها ، مواضع و حرف هایی را که در سایر ایام نمی توان گفت و یا باید با نگرانی و احتیاط گفت ، بر زبان آورند و مطرح کنند . این فرصت ، وضعیتی را رقم می زند که می توان در آن ، تا حدودی دموکراسی و مردم سالاری را پیش راند .
در این یادداشت، آثار این وضعیت را “تکانه های دموکراتیک” می نامم و بر این باورم که در ایام انتخابات در ایران ، به ویژه انتخابات ریاست جمهوری ، تکانه های دموکراتیک ، نقش اثربخشی را در پیشبرد دموکراتیزاسیون برجای می گذارند و بازی می کنند و به رشد سیاسی و ارتقای آگاهی سیاسی جامعه کمک می کنند . تکانه را می توان در این یادداشت فشار و اتمسفر سیاسی دانست که بر تنگناها ، انسداد ها ، محرومیت ها و ملاحظات وارد می شود و بازیگران اصلی انتخابات که همان نامزد ها و نخبگان و اطرافیان آنها هستند در این ایام با استفاده از فضای بازی که در اختیار آنها قرار می گیرد ، مرزها را درنوردیده و دیدگاه های انتقادی و بی پروای خود را مطرح می کنند ؛ حاصل جمع چنین رویکرد و تکانه هایی ، پیشروی دموکراسی است ، پیشروی هایی که قابل عقب نشاندن نیستند و همیشه رو به جلو حرکت می کنند . این وضعیت ، بی‌تردید از لحاظ سیاسی ، حائز اهمیت است ، بنابراین ،با هر انتخابات ریاست جمهوری ، گامی بلند به سمت دموکراسی و مردم سالاری برداشته می‌شود .

اینک که در آستانه معرفی نامزد های انتخابات توسط شورای نگهبان هستیم، و نامزد ها این فرصت را می یابند تا دیدگاه های خود را صریح تر و بعضا بی پروا مطرح کنند ، آن هم در حالی که میلیون ها ایرانی آنها را به نظاره و تماشا می‌نشینند و پس از آن دیدگاه ها را بیان و تحلیل می کنند ، در استانه تکانه های مهمی قرار داریم ، این تکانه ها از نطق پس از ثبت نام شروع می‌شود و هر نامزدی،نقد های خودرا مطرح می‌کند و اوج این تکانه ها، در مناظره تلویزیونی رخ می‌دهد ؛ به ویژه زمانی که جریان های سیاسی مختلف ، رو در روی هم قرار می‌گیرند .

نا گفته پیداست که عامل عمده تاثیرگذاری بیش از حد و غیر طبیعی تکانه ها بر اوضاع و احوال سیاسی کشور، فقدان احزاب سیاسی به معنای واقعی و علمی آنهاست و از طرف دیگر ، عدم اعطای فرصت مشابه ایام انتخابات به افراد و جریان‌های منتقد.

بی تردید، اگر سیاست گذاران جامعه ما تحت تاثیر مثبت تکانه‌های سیاسی و به واقع  شور و شعف سیاسی و اجتماعی ناشی از تکانه ها را لمس کنند و فایده آن را به درستی  بتوانند تحلیل کنند آن گاه تنگناهای سیاسی را کاهش می دهند.در این صورت فضای سیاسی کشور به وضعیت ایام انتخابات نیاز نخواهد داشت، وضیعیتی که می‌تواند شورانگیز و امید آفرین باشد . این دستاوردی است که می تواند در مقابل سیاه نمایی ها قد علم کند و امید های واقعی را شکل دهد . در غیاب احزاب سیاسی و فضای همیشه باز ، باید فرصت انتخابات را ارج نهاد و ناگزیر به تکانه‌ها دل بست؛زیرا هرتکانه ای به ارتقای سطح دموکراسی و مردمسالاری منجر می شود.

یار شاطر نه بار خاطر...