رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیاناتشان در دیدار اخیر بسیجیان با ایشان از هویت‌زدایی به عنوان یکی از مهم‌ترین حربه‌های استعمارگران و سلطه‌گران برای نابودی ملت‌ها و تسلط بر آنها نام بردند و فرمودند: «نقشه استعمار این است؛ تاریخ شما را انکار کنند، هویت شما را انکار کنند، توانایی‌های شما را انکار کنند؛ وقتی شما می‌خواهید نفت کشور خودتان را که در اختیار انگلیس است ملی کنید، عواملشان در داخل کشور بیایند سخنرانی کنند، بنویسند که چه حرف‌ها! ایرانی مگر می‌تواند پالایشگاه آبادان را اداره کند؟ ایرانی آفتابه گلی هم نمی‌تواند بسازد! این‌جوری تحقیر کنند ملت‌ها را. بسیج، نقطه مقابل این است؛ بسیج، نقطه مقابل این تحقیر ملی است. سلطه‌گران برای اینکه بتوانند تسلط پیدا کنند، دست‌کاری می‌کنند باور‌های ملی را. یک ملتی یک تاریخی دارد، یک اعتقادی دارد، یک بزرگانی دارد، یک باوری دارد؛ این را دستکاری می‌کنند، خراب می‌کنند، تحقیر می‌کنند.»
این تبیین شیوه تاریخی استعمارگران و سلطه‌گران در قبال ملت‌ها، اشاره به خطرناک‌ترین و مؤثرترین حربه‌های سلطه‌گران برای به انقیاد کشاندن ملت‌ها و جوامع است. مطالعات مختلف نشان داده که هرگاه مستکبران توانستند ملتی را از هویت خود بیگانه و حتی دشمن هویت تاریخی خود کنند، موفق به استیلا و در اختیار گرفتن تمام امور آن ملت شده‌اند. هویت هر جامعه‌ای ارتباط وثیقی با موجودیت و هستی آن جامعه دارد. اگر هویت یک جامعه انکار شده و افراد جامعه بپذیرند که فاقد یک هویت تاریخی متشکل از روایت‌های کلان هستند، در برابر روایت دشمن مغلوب شده و دست دشمنان را برای روایت‌سازی از هویت خود باز خواهند گذاشت و به مرور دچار اضمحلال هویتی و فرهنگی شده و بیگانگان را بر خود مسلط خواهند کرد. برخی خیال می‌کنند که تهاجم فرهنگی دشمن، یک امر طبیعی و فرایندی عادی ناشی از توسعه است که بعضی را دچار سوءتفاهم کرده و توسط آنان بزرگنمایی شده است، در حالی‌که این واقعیت کاملاً به صورتی هدفمند هویت ملی ایرانیان را نشانه گرفته است. هویت در واقع از یک جنبه مهم، یک فرایند معناسازی بر اساس یک ویژگی فرهنگی یا مجموعه به هم پیوسته‌ای از ویژگی‌های فرهنگی است. اگر ما معنایی که خودمان به هستی و چیستی خودمان می‌دهیم را کنار بگذاریم لاجرم معنایی را که دشمن به آن می‌دهد می‌پذیریم. امروزه با مطالعات گسترده‌ای که در زمینه استعمار صورت گرفته مشخص شده که هویت‌زدایی به عنوان یک ابزار اساسی و زیربنایی برای سرکوب انسان‌ها و جوامع از سوی سلطه‌گران مورد استفاده قرار گرفته و می‌گیرد. هویت یک جامعه با آرمان‌ها، ارزش‌ها، تاریخ، نماد‌ها و آداب و سنن آن جامعه و به طور کلی‌تر به فرهنگ آن جامعه ارتباط وثیق دارد. از این رو، هرگونه تضعیف یا نابودی هر یک از این عناصر به معنای کمک به دشمن برای استیلای بیشتر است. 
نابودی هویت با نابودی زبان، سبک‌ها و سنت‌های فرهنگی و حتی تغییر در شیوه اندیشیدن پیوند دارد. در مورد ایران، با توجه به گستردگی سرزمینی و فرهنگی ایران و اهمیت تاریخی آن، در دوران متأخر و به ویژه در ۲۰۰ سال اخیر، دشمنان ملت ایران به موازات تغییر مرز‌ها و کوچک کردن ایران به کوچک کردن جغرافیای فرهنگی این ملت نیز پرداختند. تنها در یک نمونه انگلیسی‌ها، زبان رسمی هندوستان و زبان اداری- سیاسی این کشور را که تا ۱۲۰ سال قبل فارسی بود تغییر دادند. کشوری که گفته می‌شود فقط ۲۰ هزار دیوان فارسی در آن وجود داشته است!
در گذشته سلطه‌گران و استعمارگران بیشتر از ابزار‌های سخت مانند حمله نظامی و نفوذ سیاسی استفاده می‌کردند و البته نفوذ و سلطه فرهنگی خود را به موازات آن چیره می‌کردند ولی امروز با توسعه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، نفوذ فرهنگی و هویت‌زدایی مهم‌ترین ابزار سلطه به شمار می‌رود. این هویت‌زدایی به قدری با مسلط کردن گفتمان‌های مطلوب دشمن به صورت عمیق رخ می‌دهد که به عمق روان انسان‌های یک جامعه نفوذ می‌کند و حتی باعث می‌شود که افراد جامعه سلب هویت شده و مورد سلطه قرار گرفته، این وضعیت را یک امر طبیعی و ناشی از برتری ذاتی سلطه‌گر و حقارت ذاتی خود بدانند. مطالعات پسااستعماری به خصوص تلاش‌های فرانتس فانون به خوبی این وجه روانی هویت‌زدایی و سلطه‌گری را آشکار کرده است. 
برای نمونه امروز، تلاش برای گسترش بی‌حجابی و مبارزه با حجاب به عنوان ویژگی فرهنگی و تمدنی ایرانیان و حوزه فرهنگی ایران چه پیش و چه پس از اسلام و تلاش برای جا انداختن اباحه‌گرایی و بی‌عفتی به جای آن، تلاش برای نابودی خانواده، از بین بردن سنت‌های پسندیده اجتماعی، رشد فردگرایی و لذت‌گرایی و مواردی از این دست، با هدف گسست افراد از جامعه، توسعه فردگرایی و جامعه‌ستیزی و از بین بردن هویت اجتماعی و همبستگی اجتماعی در حال پیگیری است. اثرات این هویت‌زدایی و تعلیق هویت ملی، باعث می‌شود که افراد به جای ارج نهادن و ارزش قائل شدن به جامعه خود، با بحران معنا مواجه شده و به سمت دشمنی با جامعه خود و تقدیس جامعه و ارزش‌های دشمن به پیش روند. دیدن معدود افرادی که از حمله چندی پیش رژیم صهیونیستی به ایران خوشحال بودند یا در شبکه‌های اجتماعی با ارتش سایبری دشمن در پروپاگاندای تشویق به نابودی ایران به دست دشمن همسو می‌شدند، ناشی از همین فرایند است. 
امروز بالاترین جنگ‌ها در جهان، «جنگ معنا» و «جنگ هویت» است و نظام سلطه کوشیده با ایجاد گفتمان‌های مسلط، حوزه‌هایی از دانش را پدید آورد که تثبیت کننده روابط قدرت مدنظر خود باشد. ایران اسلامی به خاطر خیزش مردم آن علیه استکبار و آغاز راهی جدید در تاریخ بشری، یکی از مهم‌ترین اهداف حملات هویتی بوده که در همه عرصه‌های ممکن در حال رخ دادن است و به قدری شدت دارد که از آن باید به عنوان «تروریسم فرهنگی» نام برد که فتنه زن، زندگی، آزادی یکی از نقاط عطف آن است. 
علت تمرکز ویژه دشمن بر مسئله حجاب و حیای زنان ایرانی، برخلاف نظراتی که آن را به معنای مخالفت با جمهوری اسلامی تعبیر می‌کنند، تلاش برای از بین بردن هویت ملی ایرانیان است. ملتی که از هویت چندهزارساله خود عقب‌نشینی کند به مرور از خیلی چیز‌ها عبور خواهد کرد. این ملت، جانفشانی‌ها و خون دادن‌های نیاکان خود را برای حفظ ارزش‌های جامعه خود و حفظ سرزمینش نخواهد دید، به تمدن خود نخواهد بالید و تاریخ کشور خود را نخواهد شناخت. دشمن خود را تقدیس خواهد کرد و بزرگ‌ترین آرزویش تشبه به دشمن و جلب توجه دشمنان خواهد بود. راه مقاومت هر ملتی در برابر سلطه و استعمار، پاسداشت ارزش‌های تمدنی و ملی و افتخار به هویت خود است، به خصوص که هویتش بر مبنای توحید و ضدیت با هر نوع سلطه‌ای شکل گرفته باشد.

بسیج؛ الگوی موفق جهانی

محمدکاظم انبارلویی

بسیج یک تفکر، مکتب و گفتمان است. امامین انقلاب از آغاز پیدایش و تشکیل بسیج همواره بر این نکات تاکید کردند که بسیج را باید از نگاه یک‌مکتب و گفتمان و تفکر نگریست. بسیج طی سال‌های بعد از انقلاب مشکل‌گشای بسیاری از مسائل کشور در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، عمرانی، سیاسی، نظامی و... بوده است.

از این نگاه، بسیج را می‌توان یک ضرورت تام و تمام برای تداوم انقلاب و حیات جمهوری اسلامی تلقی کرد.
در حوزه‌های نظامی پیش از شروع دفاع‌مقدس، بسیج در جنگ داخلی نقش تعیین‌کننده‌ای داشت و در زمان جنگ تحمیلی و پس از آن در سه نبرد نرم آمریکا علیه حیات و موجودیت جمهوری اسلامی، بسیج همیشه در صف اول مقابله قرار داشت.
در حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله‌ها بسیجیان به‌عنوان صف‌شکنان وارد عمل می‌شدند و طلایه‌داران کمک‌رسانی به مردم بودند. همچنین در موضوع کرونا هم شاهد حضور به‌موقع و بهنگام بسیج برای مقابله با این ویروس خطرناک بودیم.
در حوزه اقتصادی و اجتماعی همواره این گروه‌های جهادی در شهر‌ها و روستا‌های محروم حضور پیدا می‌کردند و با تلاش‌های بی‌دریغ خود پیگیر رفاه و آسایش و کمک به ملت ایران بودند. این عملکرد جزو کارنامه درخشان بسیج به‌شمار می‌رود و در ذهن همه ایران این مکتب و تفکر به‌عنوان یک چهره به‌یادماندنی ثبت و ضبط شده است.
تجربه بسیج البته منحصر به فعالیت‌های بسیجی‌گونه در داخل مرز‌های جمهوری اسلامی ایران نیست، بلکه از این ساختار می‌توان به‌عنوان الگویی برای بهره‌گیری سایر کشور‌ها هم استفاده کرد.
کشور‌هایی که با ایران در منطقه و دیگر نقاط دنیا همگرایی سیاسی دارند از تجربه بسیج در کشورمان عبرت‌ها گرفتند و این تجارب را در کشور خود نیز به کار بردند.
درعراق و سوریه هنگام پدیداری داعش و جنایات بی‌شماری که در این دو کشور توسط این گروه تروریستی انجام شد دولت‌های سوریه و عراق با استفاده از تجربه ایران توانستند یک سازمان رزم فوق‌العاده کارآمد تشکیل دهند و در نهایت در نبرد با داعش به پیروزی برسند.
حشدالشعبی درعراق توانست در شرایطی که داعش درچند کیلومتری بغدادبود این گروه آشوبگررا به عقب بنشاند و یک ساختار نظامی پرقدرتی را به‌وجود آورد و داعش را به شکست وادار کند.
همین تجربه در سوریه هم اتفاق افتاد. علاوه بر ارتش سوریه، نیرو‌های مردمی این کشور تحت فرماندهی سپاه قدس و شهید حاج‌قاسم سلیمانی به‌سرعت در سراسر کشور شکل‌گرفت و سازمان رزم داعش را زمین‌گیر کرد.
در آمریکای‌لاتین هم کشور‌هایی مثل کوبا و ونزوئلا که با ایران همگرایی دارند به‌نوعی با تشکیل یک بسیج مردمی در ساختار سیاسی توانستند بخش زیادی از توطئه‌های آمریکا را خنثی کنند؛ بنابراین الگوی بسیج به‌عنوان یک تجربه موفق و بن‌بست‌شکن در همه عرصه‌ها حضوری درخشان داشته و دارد.

چشم انـداز آتـش‌بـس لبـنان

صلاح الدین هرسنی

بالاخره بعد از گذران و سپری شدن یک دوره صبر و انتظار، ابتکار دیپلماتیک جو بایدن در کاخ سفید مبنی بر برقراری آتش بس میان اسرائیل و حزب الله نتیجه داد و هم اینک، همه نشانه ها و قراین حاکی از آن است که طرفین رضایت به چنین توافقی داده اند. بر اساس این توافق، حزب‌الله و اسرائیل ۶۰ روز فرصت دارند تا نیروها و تسلیحات خود را از منطقه و خط آبی (مرز غیررسمی بین لبنان و اسرائیل) و رودخانه لیتانی در حدود ۳۰ کیلومتری عمق خاک لبنان خارج کنند.
از منظر نشانه شناسی، اگر چه  قراین و شواهد امر نشان می دهند که چنین توافقی با توجه به راهبرد های اعلامی و اعمالی طرفین شکننده و ناپایدار باشد، اما اگر چنین توافقی دائمی باشد، هر یک از طرفین اهداف و منویاتی را از پس چنین توافقی دنبال می کنند. در این ارتباط، اهدافی را که اسرائیل از پس این توافق دنبال می کند، بیش از همه متوجه آزادی گروگان ها در غزه است. به واقع یک رابطه معنا داری میان برقراری آتش بس اسرائیل با حزب الله با آزادی گروگان های اسرائیلی در غزه وجود دارد. واقعیت آن است که سمت و سو های مواضع اعلامی افکار عمومی در اسرائیل با توجه به طولانی شدن جنگ به نفع نتانیاهو و کابینه جنگ طلبش نیست. تحت این شرایط همه مشروعیت و مقبولیت عمر سیاسی نتانیاهو در گرو آزادی گروگان هایی است که جنبش حماس توانسته از آن به عنوان یک اهرم فشار از همان ابتدای اجرای طوفان الاقصی در هفتم اکتبر علیه اسرائیل استفاده کند. از منظر علت شناسی، عمده دلایل اصرار نتانیاهو در ادامه جنگ چه در جنوب و چه در شمال غزه بیش از همه تلاشی برای آزادی گروگان های اسرائیلی در بند حماس بوده است. البته آزادی گروگان های اسرائیلی از بند حماس همه اسباب و علل تداوم و اصرار به جنگ از سوی نتانیاهو نیست. نتانیاهو درگیر بحران و معضل بزرگتری چون ایمن و آزادی سازی شمال اسرائیل نیز برای بازگشت ۱۵۰هزار اسرائیلی نیز است. چرا که  بازگشایی جبهه جدیدی از شمال به صورت موازی از طرف حزب الله آنهم از هشتم اکتبر ۲۰۲۳ موجب آواره شدن ۱۵۰ هزار اسرائیلی شده است که نتانیاهو نتوانست زمینه بازگشت این تعداد آواره اسرائیلی را به همراه آزادی گروگان ها به رغم اجرای دکترین ضاحیه در جنوب و چه در شمال فراهم کند.

بنابراین نتانیاهو را باید در این ناکامی، بازنده بزرگ این جنگ دانست، به ویژه  آنکه او در این ناکامی با بزرگترین اپوزیسیون خود مواجه خواهد شد و هیچ شانسی برای تداوم بی چالش صدارت خود ندارد. ضمن آنکه دیوان کیفری بین المللی حکم جلب نتانیاهو و وزیر دفاع برکنار شده او یعنی یوآو گالانت را صادر کرده است که هیچ خبر و نشان خوبی برای آینده حیات سیاسی نتانیاهو و ارتدوکس های اسرائیل نیست.  اما آن سوی ماجرا، محققا تداوم آتش بس و پایداری آن مطلوبیت های راهبردی فراوانی را هم برای حزب الله خواهد داشت..به واقع تداوم و پایداری این آتش بس موجب باز سازی و  سازماندهی مجدد جنبش حزب الله خواهد شد و در حکم تزریق خون جدیدی برای حیات سیاسی جنبش حزب الله خواهد شد. با این همه آنچه بیش همه تضمینی برای تداوم و پایداری این آتش بس خواهد شد آن است که نتانیاهو بخواهد سودای خلع سلاح حزب الله را از رهگذر چنین آتش بسی از سر بیرون کند. به واقع یک اشتباه مرگبار برای نتانیاهو آن خواهد بود که چنین آتش بسی را مقدمه خلع سلاح حزب الله بداند. چراکه جنگ میان اسرائیل با حزب نه لزوما آرمانی و ایدئولوژیکی بلکه چنین جنگی ماهیت تاکتیکی و ژئوپلیتیکی دارد و محققا رویکرد تاکتیکی و ژئوپلیتیکی چنین آتش بسی برای جنبش حزب الله رحجان و اولویت دارد. این رویکرد ها به داینامیک شدن حیات حزب الله در ترسیم معادلات آینده طرفین می انجامد.

ما و ترامپ؛ ما و ایران