اتاقهای فکر غرب با نگرانی سیاستهای رو به شرق جمهوری اسلامی ایران را رصد میکنند. در آخرین گزارش که اندیشکده هادسون ارائه کرده، گسترش روابط ایران و چین به ویژه در حوزه صنعت دفاعی بحث و بررسی شده است. این اندیشکده با اشاره به حساب کاربری منتسب به دفتر رهبر معظم انقلاب در شبکه اجتماعی ایکس به زبان چینی نتیجه گرفته است که ایران خواهان روابط دوجانبه قویتر با چین است.
در این مطلب که به قلم «کان کاساپوغلو»، تحلیلگر دفاعی و امور نظامی در غرب آسیا نوشته شده، آمده است: «بر اساس ارزیابیهای اطلاعاتی غربی که به بیرون درز کرده، ایران و چین به زودی همکاریهای دفاعی خود را افزایش خواهند داد. این گزارشها میگویند که ایران برای دریافت تجهیزات جنگی، هواپیماهای پیشرفته و سامانههای راهبردی دفاع هوایی در حال مذاکره است.»
به نوشته این اندیشکده، چین علاقهمند است سبد صادرات دفاعی خود را که تا کنون سهم ناچیزی در بازار صادرات تجهیزات نظامی داشته، گسترش دهد. سهم پکن از کل صادرات تسلیحاتی جهانی کمتر از ۶ درصد است. فرصت چین برای گسترش صادرات تسلیحات دفاعی به دلیل تضعیف برجستهترین متحدش به وجود آمده است. از زمان آغاز حملات روسیه به اوکراین، فروش تسلیحات مسکو به شدت کاهش یافته است، به ویژه در غرب آسیا.
اندیشکده هادسون با ادعای بیاعتباری کرملین به دلیل پایبند نبودن مسکو به تعهداتش برای تحویل هواپیماهای رزمی سوخوـ ۳۵ و سامانههای راهبردی دفاع هوایی اسـ ۴۰۰، مدعی شد: «رهبران ایران چین را جایگزینی میبینند که میتواند تأثیر تحریمهای آمریکا را کاهش دهد و از دید پکن نیز، تهران تأمینکننده کلیدی انرژی است.»
کاساپوغلو درباره تجارت احتمالی صنایع دفاعی میان تهران و پکن نوشت: «محتملترین سامانه، هواپیمای جنگنده نسل جدید موسوم به جیـ۱۰سی (J-۱۰c) است. این هواپیمای چینی مجهز به رادار آرایه اسکن الکترونیکی فعال بوده و برای بهرهبرداری از موشکهای هوابههوای فراتر از برد دید پیالـ ۱۵ ساخته شده است. یک ناوگان کافی از جنگندههای جیـ۱۰سی میتواند توانایی تهران را با برخی از کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) که عمدتاً متکی به جنگندههای دیگری مانند افـ۱۶ آمریکا و رافال فرانسوی هستند، همتراز کند.»
وی افزود: «تهران همچنین ممکن است به دنبال خرید سامانههای پدافند هوایی چینی برای نوسازی توان دفاع هوایی خود باشد. این فناوریهای پیشرفتهتر، شباهتهایی به سامانههای آمریکایی و حتی اسرائیلی دارند که پکن احتمالاً از طریق اقدامات جاسوسی اطلاعات مربوط به آنها را کسب کرده است. با توجه به برتری چین در صنعت ریزالکترونیک در مقایسه با روسیه، نمونه پایهای سامانه پدافند هوایی اچکیوـ ۹ (۹ـHQ) احتمالاً از حسگرها و سامانههای تشخیصی پیشرفتهتری نسبت به نمونه روسی برخوردار است. استقرار یک شبکه پوششی و متراکم از سامانههای اچکیوـ۹ میتواند حریم هوایی ایران را برای هواپیماهای متخاصم به محیطی به مراتب خطرناکتر تبدیل کند.»
این تحلیلگر با بیان اینکه ایران ممکن است به دنبال کسب رادارهای پیشرفته چینی با قابلیت شناسایی هواپیماهای رادارگریز باشد، نوشت: «آمریکا و متحدانش باید نسبت به تلاشهای تهران برای دستیابی به این سامانهها هوشیار باشند، چرا که پکن ممکن است مناقشه بین ایران و (رژیم) اسرائیل را فرصتی برای آزمایش قابلیتهای رادارهای ضدپنهانکاری خود در برابر داراییهای هوایی غربی تلقی کند. موشکهای کروز ضد کشتی چینی وایجیـ۱۲ نیز ممکن است توان موشکی ایران را تقویت کنند. این موشکها قابلیت پرواز با سرعت بالا را دارد و اغلب به عنوان «قاتل ناوهواپیمابر» از آن یاد میشود که میتواند برای (حضور) نیروی دریایی آمریکا (در منطقه غرب آسیا) تهدیدآمیز باشد و به تهران قابلیت راهبردی و حیاتی «انکار دسترسی در عرصه دریایی» را اعطا خواهد کرد.»
این اندیشکده در پایان خاطر نشان کرد: «چین مدتهاست که به دنبال افزایش تجارت با شرکای منطقهای خود بوده در عین حال از درگیر شدن در مناقشات دیرینه اجتناب کرده است. پکن فاقد اعتبار دیپلماتیک لازم برای تضمین اصلی امنیت منطقه است. از سوی دیگر، روابط چین با (رژیم) اسرائیل از سال ۲۰۲۳ رو به وخامت رفته و گرچه این دو کشور همچنان به تجارت ادامه میدهند، به نظر میرسد دوران همکاری عمیق پکن و تلآویو به پایان رسیده باشد، زیرا ایران که از سوی کرملین مورد بیاعتنایی قرار گرفته، به دنبال ایجاد یک مشارکت دفاعی نزدیکتر با پکن است. به همین دلیل، واشنگتن و متحدانش باید روابط بین پکن و تهران را به دقت تحت نظارت قرار دهند.»