اصلی ضروری برای تحقق پیشرفت پایدار، و شرطی که بدون آن، هر تلاشی برای توسعه به شکست یا وابستگی منجر می‌شود. البته در این منطق، استقلال به‌معنای انزوا یا قطع رابطه با جهان نیست؛ بلکه جلوگیری از سلطه و مداخله بیگانگان در تصمیمات و منافع ملّی است. این امر زمینه‌ای برای خودباوری، خلاقیت و نوآوری داخلی فراهم می‌آورد و هسته اصلی هرگونه پیشرفت را شکل می‌دهد.
تجربه تاریخی ملّت‌ها نیز نشان داده که وابستگی و سلطه‌پذیری نه‌تنها به مقوله پیشرفت سرعت نداده، بلکه موجب عقب‌ماندگی‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی شده است. کشور‌هایی که بر اساس نسخه‌های وارداتی یا وابستگی خارجی توسعه یافته‌اند با بحران‌های مالی، ورشکستگی‌های اقتصادی و ناپایداری سیاسی روبه‌رو هستند. نمونه‌های متعدد موجود، از آمریکای لاتین گرفته تا کشور‌های آسیای جنوب‌شرقی حاکی از آن است که توسعه وابسته، پایداری نداشته و در نهایت به بحران یا سقوط می‌انجامد.
در نقطه مقابل، پیشرفت واقعی و پایدار به‌ویژه در حوزه‌های صنعتی و علمی، تنها در سایه استقلال و خودکفایی حاصل می‌شود. ایرانِ امروز نمونه بارز این واقعیت است؛ کشوری که در سایه حفظ استقلال و تکیه بر توان داخلی، در حوزه‌های هسته‌ای، هوافضا، نانو، پزشکی و صنایع دفاعی به پیشرفت‌های چشمگیر دست یافته و این پیشرفت‌ها نه به دلیل وابستگی به قدرت‌های خارجی، بلکه در نتیجه استقلال‌طلبی، خودباوری و تولید درونی قدرت بوده است.
در سوی دیگر، برخی معتقدند با وجود قدرت‌های بزرگ در جهان امروز، استقلال و پیشرفت دو مفهوم متعارض‌اند. این دیدگاه تنها با شرط وجود تعامل سازنده و متقابل پذیرفتنی است و فقط با حفظ استقلال سیاسی، اقتصادی و علمی می‌توان به تعامل با دیگر کشور‌ها پرداخت و از این روابط برای توسعه و رشد بهره برد. به تعبیر بهتر، استقلال به معنای انزوا نبوده؛ بلکه به معنای حفظ قدرت تصمیم‌گیری، اراده و رد سلطه‌پذیری است و تنها با این رویکرد است که تعامل با جهان می‌تواند منجر به پیشرفت واقعی شود، نه وابستگی و ذلت.
هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند بدون اتکا به توان و ظرفیت‌های درونی خویش، مسیر توسعه و پیشرفت حقیقی را طی کند، چرا که استقلال زیربنای پیشرفت پایدار است. از این رو هرگونه تلاش برای تضعیف روحیه استقلال‌طلبی، نه تنها در تقابل با پیشرفت، که تهدیدی مستقیم برای کرامت و عزت ملّت‌هاست.
پاسخ‌های کوبنده و پشیمان‌کننده ایران به تهاجم اخیر رژیم صهیونیستی که محصول تلاش جوانان و اتحاد و ایستادگی مردم ایران در اوج تحریم‌ها و فشار‌های بین‌المللی بود، ضرورت حفظ و تقویت استقلال در همه ابعاد زندگی را بیش از هر زمان دیگری نمایان کرده است. استقلال، کلید خودباوری، عزت و توسعه پایدار بوده و هر ملّتی که آن را پاس دارد مسیر پیشرفت حقیقی را با اقتدار و سربلندی طی خواهد کرد.