حافظ دستاوردهای نظام در همه عرصه‌ها

امروز 2 اردیبهشت سالروز تاسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فرمان بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران است.حضرت امام خمینی(ره) در تأثیر و نقش سپاه فرمودند: «اگر سپاه نبود کشور هم نبود.»
این توصیف، نه از باب تعارف و مبالغه – که حضرت امام(ره) از این شائبه‌ها مبرا بودند ـ بلکه با عنایت به نقشی است که از اولین روزهای ولادت این نهاد، در سخت‌ترین شرایط و روزهای بحرانی اوایل انقلاب، به عهده پاسدارانش قرار گرفت و از این آزمون‌ها، موفق و سربلند بیرون آمدند. این نقش‌آفرینی تا امروز هم ادامه یافت.
حضرت امام(ره)، در دوم اردیبهشت 1358 طی فرمانی به شورای انقلاب اسلامی، تأسیس نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را رسماً اعلام نمودند و فعالیت‌های پاسداران که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی آغاز شده بود، با این فرمان در تشکیلات سپاه منسجم و همآهنگ گردید. شورای انقلاب نیز با تأسیس شورای فرماندهی سپاه پاسداران، گام اساسی را در جهت سازماندهی این نهاد برداشت.
شورای انقلاب با تصویب اساسنامه‌ای در 9 ماده و 9 تبصره در تاریخ 2 اردیبهشت 1358، وظایف این نهاد را در 11 بند مشخص نمود و تشکیلات آن را معین کرد.
مجلس خبرگان بررسی نهایی قانون اساسی، در تاریخ 30 مهر 1358، با توجه و تأکید برنقش سپاه پاسداران، بر تداوم این نقش در اصل یکصدوپنجاهم، صحه گذارد و سپاه پاسداران را در میثاق ملی ـ قانون اساسی ـ جایگاه ویژه بخشید.
«سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در نخستین روزهای پیروزی این انقلاب تشکیل شد، برای ادامه نقش خود در نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای آن پابرجا می‌ماند. حدود وظایف و قلمرو مسؤولیت این سپاه در رابطه با وظایف و قلمرو مسؤولیت نیروهای مسلح دیگر با تأکید بر همکاری برادرانه میان آن‌ها به وسیله قانون تعیین می شود.»
مجلس شورای اسلامی، پس از بررسی‌های کارشناسانه و اعمال نظرات شورای نگهبان، در تاریخ 15 شهریور 1361، اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب را تصومیب نمود که در تاریخ 18 مهر 1361 عدم مغایرت آن با موازین شرع و قانون اساسی از طرف شورای نگهبان اعلام گردید. متعافب آن، ریاست اولین دوره مجلس شورای اسلامی، حجت الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی، آن را به دولت ابلاغ و از سوی آقای میرحسین موسوی، نخست‌وزیر به سپاه پاسداران ابلاغ شد.
در 26 شهریور سال 1364، حضرت امام خمینی(ره)، فرماندهی معظم کل قوا، در فرمان تاریخی خود، تجهیز سپاه پاسداران به سه نیروی زمینی، دریایی و هوایی را تصریح نمودند که این امر نقطه عطفی در سازمان و مأموریت‌های سپاه بود.
تا پایان سال 1369 نیروی مقاومت بسیج در تحقق بخشیدن به ارتش بیست میلیونی و نیروی قدس جهت حمایت از نهضت‌های اسلامی، با تصویب مقام معظم رهبری به سازمان سپاه افزوده شده و پنج نیروی زمینی، هوایی، دریایی، مقاوت و قدس، ساز و کار اصلی تشکیلات سپاه شدند.
قانون سپاه نیز با توجه به تدابیر و رهنمودهای فرماندهی معظم کل قوا، توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مورد بررسی قرار گرفت و در تاریخ 21 مهر 1370 تصویب و با تأیید شورای نگهبان در تاریخ 24 مهر 1370 توسط ستاد فرماندهی کل قوا به سپاه ابلاغ گردید. این قانون مشتمل بر دویست و سی و پنج ماده و دویست و شصت تبصره می‌باشد. براساس این قانون مأموریت و وظایف کلی سپاه به شرح ذیل می‌باشد:
مأموریت:
الف. دفاع مسلحانه از انقلاب و دستاوردهای آن و حفاظت و دفاع از کشور در مقابل هرگونه تهدید و تعرض مسلحانه از داخل.
ب. آمادگی لازم برای مصاف با دشمن مهاجم از مرزها، برای تهاجم و ضربه‌زدن متمرکز (عملیات آفندی) در مواقع لازم.
ج. جذب، آموزش، سازماندهی، تجهیز و به کارگیری آحاد مردم به منظور تشکیل ارتش 20 میلیونی.
وظایف:
1. سازماندهی، آموزش، تجهیز، ایجاد و حفظ آمادگی نیروهای سپاه متناسب با تهدیدها، برای انجام مأموریت‌های سپاه.
2. سازماندهی، آموزش و آماده به رزم نگهداشتن پرسنل وظیفه سپاه در دوران خدمت ضرورت و احتیاط.
3. حفاظت سرزمینی بعضی از مناطق کشور.
4. دفاع و حفاظت از تأسیسات، اماکن، منابع و مراکز حیاتی و حساس کشور. تبصره موارد موضوع بندهای 3 و 4 بنا به تشخیص فرماندهی کل قوا ابلاغ خواهد شد.
5. حفاظت از هواپیماهای کشوری و مقابله با هواپیماربایی و برقراری امنیت پرواز آن‌ها.
6. حفاظت از شخصیت‌ها.
7. جمع‌آوری و برآورد اطلاعاتی، کسب آمادگی و مقابله با بحران‌های منطقه‌ای در داخل به منظور برقراری امنیت در چهارچوب مأموریت سپاه.
8. مقابله نظامی و سرکوب گروه‌هایی که انگیزه براندازی نظام جمهوری اسلامی یا نفی حاکمیت آن و یا خرابکاری و عملیات ضدامنیتی با توسل به قوه قهریه دست می‌زنند و تثبیت مواضع و آن‌گاه واگذاری موقعیت به ارتش جمهوری اسلامی ایران.
9. شرکت در دفاع از مرزهای زمینی کشور در برابر تهاجم دشمن و بر عهده گرفتن نقش آفند. تبصره: زمان و چگونگی شرکت سپاه در نبردهای مرزی در هر مورد به وسیله فرماندهی کل نیروهای مسلح تعیین می‌شود.
10. جذب، آموزش، سازماندهی، تجهیز و به کارگیری آحاد مردم به منظور تشکیل ارتش 20 میلیونی.
11. انجام اقدامات لازم در زمینه کسب و جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز از اوضاع، رویدادها و تحولات سیاسی، نظامی آشکار و پنهان و ارزیابی مستمر تهدیدها و توان رزمی دشمنان بالفعل و بالقوه در چهارچوب مأموریت‌های محوله.
12. همکاری با نیورهای انتظامی در مقابله با اشرار، قاچاقچیان و برقراری امنیت انتظامی در کشور بنا به نیاز و دستور.
13. تلاش در جهت استقرار کامل فرهنگ و ضوابط اسلامی در سپاه و بسیج زیر نظر نمایندگی رهبری.
14. تلاش در جهت حفظ و صیانت سپاه در زمینه‌های امنیتی.
15. انجام فعالیت‌های تحقیقاتی و تلاش در جهت نیل به خودکفایی در زمینه‌های خاص نظامی و موارد سازمان، سیستم‌ا و روش‌ها، آموزش، تجهیزات، تعمیرات و نگهداری.
16. همکاری با دولت در زمان صلح در عمران و آبادانی کشور با رعایت حفظ آمادگی رزم بنا به دستور.
17. تهیه طرح نیازمندی‌های لجستیکی و اقدام در جهت تهیه و خرید اقلام و خدمات و اقلم مشترک داخلی که به نیروهای سپاه واگذار می‌گردد.
18. تأمین نیازهای پزشکی پرسنل سپاه و اداره بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های مربوط.
19. تأمین دفاع هوایی کلیه یگان‌ها، تأسیسات و نقاط حساس سپاه در حد برد سلاح‌های ضدهوایی سازمان نیروهای مربوط.
نقش سپاه در امنیت ملی و مقابله با جریان‌های برانداز
یکی از نقش‌های مهم سپاه پاسداران، براساس قانون، مبارزة قانونی با عوامل و جریان‌های خرابکار و برانداز است. این نقش بویژه در سال‌های اولیه پیروزی انقلاب اسلامی به خوبی ایفا شد. تاریخ انقلاب اسلامی، در دهه اول استقرار خود، بحران‌ها، تحریکات خرابکارانه و براندازانه متعددی را تجربه کرده است. گروه‌ها و جمعیت‌های محارب همچون سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، چریک‌های فدایی اکثریت و اقلیت، حزب دمکرات، کومله، حزب خلق مسلمان، احزاب خلق بلوچ و ترکمن و عرب، گروه‌های مائوئیست، حزب توده، هر یک در مقطعی و همه در یک راستا، شورش‌ها و تحرکات براندازانه‌ای را علیه نظام نوپای اسلامی سازمان دادند. در تمامی این حرکات، چه در مرحلة شناسایی و چه در مرحله خنثی‌سازی و مقابله، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی‌، نقش اصلی را به عهده داشت و پاسداران در عین گمنامی، به ایثار و حماسه‌سازی بزرگ دست زدند؛ شهدای بزرگواری را تقدیم انقلاب اسلامی و ملت بزرگوار ایران نمودند تا امنیت و آرامش و آسایش و تداوم برکات انقلاب اسلامی و یکپارچگی کشور ایران اسلام را برقرار سازند. کردستان روزهای سختی را پشت سر گذاشت. مهاباد، پاوه، سردشت، نقده، پیرانشهر، سنندج روزها و ماه‌ها در دست گروه‌های محارب و معاند کرد با سردمداری برخی عناصر باقیمانده رژیم پهلوی و عواملی از سازمان‌های جاسوسی آمریکا و موصاد اسراییل، بود. سپاه پاسداران در آزادسازی و حفظ خطه کردستان در حلقة میهن اسلامی، فداکاری بسیار کرد و با فرمان و حمایت حضرت امام خمینی(ره) و همآهنگی ارتش جمهوری اسلامی، نقشة دشمنان ملت را خنثی نمود.
گروه فرقان، با انجام ترور شخصیت‌های بزرگ و مؤثری چون شهید استاد مطهری، و شهید مفتح، سایه ناامنی را در کشور می‌گستراند که با جانفشانی برادران پاسدار، شناسایی و نابود شدند.
سازمان منافقین ـ که در پوشش انقلابی‌گری، موفق به جذب جوانان بسیاری شده بودـ با اعلام فاز نظامی در برخورد با جمهوری اسلامی و ترور شخصیت‌های بزرگی چون شهید بهشتی و 72 تن شهدای هفتم تیر و شهید رجایی و باهنر، به معضلی بزرگ برای نظام تبدیل شده بود. با همت پاسداران و همکاری اطلاعاتی مردم، خانه‌های تیمی آنان شناسایی و با شجاعت کم‌نظیر پاسداران، متلاشی شدند و فتنه بزرگ منافقین از فضای جامعه اسلامی برداشته شد.
سران حزب توده، با سابقه بیش از سی سال فعالیت تشکیلاتی و اطلاعاتی و تربیت توسط عناصر اطلاعاتی شوروی سابق و وابستگی کامل و پشتیبانی از سوی آن کشور، منافقانه با انقلاب اسلامی همراهی کردند و در اردیبهشت سال 1362 با افشای طرح جاسوسی و نقشه پیچیده براندازی آنان، در حالی که سران آن چون نورالدین کیانوری در حال خروج از کشور بودند، با واکنش به موقع پاسداران سپاه و کمیته‌ها و بسیج و دادستانی، دستگیر و توطئه آنان خنثی گردید. حضرت امام در ستایش از این فداکاری، به نقش آنان در امنیت ملی اشاره کرده و در پیام به ملت ایران فرمودند:
«جوانان ارجمند و عزیز ما در جبهه‌های داخلی از عمق جنگل‌های وسیع تا بیغوله و پناهگاه‌های بزرگ منحرفان غافل از خدا، از دمکرات و کومله تا منافقین و فدایی خلق و حزب خلق به اصطلاح مسلمان تا حزب توده و سایر گروهک‌های کوچک و بزرگ را با فداکاری‌ها و خداطلبی‌ها، آن چنان قلع و قمع کردند که دنیا را با همه دشمنی‌ها که دارند به اعجاب و تحیر درآوردند. توجه به کارآمدی امنیتی و اطلاعاتی این جوانان گمنام پاسدار و بسیج و کمیته و دادستانی و دیگر دلباختگان در راه خدا در به دام انداختن سران خیانتکار حزب توده که چون مار پر خط و خال در براندازی اسلام فعالیت منافقانه داشتند و هر یک سابقه‌های طولانی بیست ـ سی ساله در جهات تشکیلاتی و اطلاعاتی و جاسوسی داشته‌اند و از تخصص در این امور بهره وافی داشتند، موجب سرافرازی امت اسلامی است که چنین فداکارانی دارد.»
حفاظت از شخصیت‌ها، بعد از ترورهای سال‌های 62-58
شخصیت‌های گرانقدر و مؤثر انقلاب اسلامی، به عهده سپاه پاسداران واگذار گردید و از آن زمان تاکنون، پاسداران با موفقیت این وظیفه سنگین و خطیر را انجام داده و نظام اسلامی را از تداوم خدمات و مسؤولین دلسوز و متعهد و کارآمد، برخوردار ساخته است. حضرت امام این وظیفه را به عهده سپاه نهادند:
«پاسداران انقلاب و رؤسای آنان موظفند از این شخصیت‌های ارزنده انقلابی حفاظت کنند و رفت و آمدهای مشکوک را تحت نظر بگیرند. »
انجام چند فقره هواپیماربایی در موقعیت‌های حساس با هدف ضربه‌زدن به حیثیت نظام و زیر سؤال‌بردن امنیت در جمهوری اسلامی و نیز باج‌خواهی، سبب شد تا حضرت امام(ره) با تیزبینی و شناخت دقیق از سپاه، مسؤولیت امنیت پرواز را به عهده این نهاد قرار دهد و انصافاً تاکنون سپاه موفق به ایجاد قویترین و بهترین امنیت پروازی در سطح جهان شده است و از این رهگذر ملت ایران در کمال آرامش قرار گرفته است. حضرت امام در نامه خود به فرماندهی کل سپاه به این امر اشاره و تداوم آن را خواستار شده‌اند.
«... با تشکر از زحمات ارزشمند سپاه پاسداران در حراست از هواپیماها و برخورد با هواپیماربایان و با ابلاغ سلام به آنان، سپاه چون گذشته مسؤول حفاظت هواپیماها می‌باشد، و در صورت ربوده‌شدن هواپیمایی، سپاه مسؤول می‌باشد. »
نقش سپاه در جنگ تحمیلی و دفع تجاوز
ارتش بعث عراق، پس از تجاوزات مکرر مرزی، در تاریخ 31 شهریور 1359، با هماهنگی و چراغ سبز قدرت‌های جهانی و منطقه، تجاوز گسترده خود را با هدف سرنگونی نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد. ارتش عراق بدون پیش رو داشتن مقاومت عمده‌ای توانست بخش بزرگی از سرزمین اسلامی ایران از مرز شلمچه در جنوب تا مرز سلیمانیه و نوسود در شمال غرب را به تصرف خود درآورد. نیروهای مسلح و پاسداران جمهوری اسلامی که درگیر شرارت‌ها و آشوب‌های داخلی بودند، با فرمان فرماندهی کل قوا متوجه دشمن شدند و با شجاعت و ایمان خود، دشمن را زمین‌گیر نمودند. از آن پس عملیات متعدد نامنظم چریکی، منظم محدود و نیز عملیات گسترده توسط رزمندگان اسلام انجام گرفت و رشادت‌ها و حماسه آفرینی‌های آنان، سرانجام دشمن را وادار به پذیرش شکست و ترک کلیه مناطق تصرف شده نمود. اگرچه حامیان صدام و ارتش بعث تلاش گسترده‌ای در زمینه‌های روانی، پشتیبانی، اطلاعاتی، تسلیحاتی و حتی درگیری نظامی با رزمندگان اسلام را به عمل آوردند تا از سقوط صدام و حزب بعث عراق و پیروزی مطلق ایران جلوگیری کنند، لیکن تدبیر، شجاعت و فداکاری رزمندگان و فرماندهی مدبرانه و حکیمانه و قاطع حضرت امام خمینی(ره) و حضور روحانیت معظم، چه در مسؤولیت‌های مختلف نظام و چه به صورت مبلغان، این حمایت‌ها را بی‌اثر ساخت و جمهوری اسلامی توانست اقتدار ملی، ارضی و انقلابی خود را در صحنه بین‌الملل به طور چشمگیری گسترش دهد و توان بالای خود را در دفاع از آرمان‌ها و ارزش‌ای مقدس خود به نمایش بگذارد.
سپاه پاسداران در عرصة دفاع مقدس با توجه به در اختیار داشتن نیروهای مردمی به ویژه در قالب «بسیج» توانست نقش ویژه‌ای را به عهده بگیرد و به اعتراف دشمنان، از لحاظ روحی و عملیات گسترده و غافلگیرانه، پشت دشمن را بلرزاند و نامش، هزیمت روحی و روانی در دشمنان ایجاد بکند.
بنا به آمار ارائه شده، در مدت هشت سال دفاع مقدس، بیش از 96 عملیات از سوی رزمندگان اسلام بر روی دشمن بعثی و عفلقی صورت گرفت. رزمندگان سپاهی و بسیجی در 27 عملیات مشترک با ارتش جمهوری اسلامی و 55 عملیات مستقل شرکت نموده و ضربات مهلکی را بر نیروی انسانی و ماشین جنگی عراق وارد آورده و بخش‌های بزرگی از میهن اسلامی را از اشغال آزاد نمودند. عملیات بزرگ فتح‌المبین و بیت‌المقدس که به آزادسازی بخش عمده‌ای از سرزمین‌های اشغال شده و آزادی خرمشهر انجامید و عملیات والفجر 8 که به فتح فاو منتهی شد و عبور از اروندرود را در برابر حیرت جهانیان به نام سپاه ثبت نمود؛ از جمله عملیات بزرگی است که سپاه پاسداران توانمندی طراحی، هماهنگی، بسیج عمومی، تسلیحاتی، هدایت عملیاتی و فرماندهی خود را آشکار ساخت. نیروی دریایی سپاه نیز از اسفندماه 1365 تا پایان جنگ نزدیک به یکصد عملیات مقابله به مثل علیه آمریکا انجام داد. نیروی دریایی عراق را متوقف و ناتوان ساخت و توانست با عملیات بازدارنده، مانع از عملیات و تحرک دریایی عراق و آمریکا شود.
مقام معظم رهبری در تبیین نقش سپاه در دفاع مقدس می‌فرمایند:
«سپاه پاسداران در سایه‌ی روحیه‌ی انقلابی و معنویتی که از سرچشمة جوشان دل منور و روح مصفای آن امام عارفان و قدوة صالحان پیوسته می‌جوشید و بیش از همه، جوانان رزمنده و خالص سپاه و بسیج را سیراب می‌کرد، توانست نقش تعیین‌کننده‌ای را در دفع حمله ایادی استکبار به جمهوری اسلامی ایفا کند و در کنار ارتش و با به کارگیری بسیج مردمی، درس تلخی به دشمنان اسلام بدهد و حفظ و استمرار نظام جمهوری اسلامی را تضمین کند.»
نقش سپاه در فناوری‌های نظامی و توانمندی‌های دفاعی
سپاه پاسداران با توجه به نیاز گسترده نیروی نظامی به تجهیزات و امکانات بازدارنده دفاعی و ضرورت تنوع و عدم وابستگی این تجهیزات به بیگانگان، اقدام به پژوهش و فن‌آوری در زمینه‌های مختلف تجهیزات موردنیاز نمود و موفق به ابداع و ساخت تسلیحات پیشرفته و دقیق شد. از جمله می‌توان به فن‌آوری موشکی و ساخت موشک شهاب 3 با برد و دقت بسیار بالا اشاره داشت. برخی از این فن‌آوری‌ها و توانمندی‌های دفاعی را می‌توان به شرح ذیل ارائه نمود:
- ساخت ناوچه.
- ساخت اسکله‌ها و بنادر و سایر سازه‌های دریایی موردنیاز ناوگان دریایی.
- ساخت و تعمیر شناورهای سبک و نیمه‌سنگین تهاجمهی و تدافعی.
- طراحی و ساخت و تولید خودروی نظامی.
- طراحی و ساخت نمونه بالگرد شاهد.
- طراحی و ساخت انواع قایق‌های سبک تهاجمی.
- طراحی و ساخت موشک‌های با برد کوتاه و متوسط که مهم‌ترین آن موشک شهاب 3 است که با موفقیت آزمایش شدند.
- طراحی و ساخت قطعات اصلی بسیاری از بالگردها از جمله بالگردهای هیوز، بالگردهای 206، 209، 214، 205.
- طراحی و ساخت دستگاه تله‌متری تست موشک‌ها و قطعات موشکی.
- طراحی ماسوره‌های مجاورتی توپ‌های 57 (مهمات هوشمند).
- طراحی و ساخت سکوهای پرتاب موشک.
- طراحی و ساخت (نرم‌افزار و سخت‌افزار) سیستم‌های هدایت و کنترل انواع موشک.
- طراحی و ساخت پرنده‌های بدون سرنشین.
- طراحی و ساخت بدنه و قطعات کامپوزیتی.
- بازسازی کلی سایت‌های پیشرفته موشکی.
- طراحی و تولید بلیت کامبوزیت با مواد غیرفلزی برای سبکترشدن و عمر بیشتر پره‌های بالگرد. بازسازی قطعات پیشرفته در صنایع هوایی.
- تولید قطعه نرم‌افزای IBM که قلب حساس موشک بوده و تمام حرکات موشک توسط آن کنترل و مرحله‌یابی می‌شود.
- افزایش بُرد و دقت و تحرک‌پذیری سامانه‌های موشکی.
- ساخت سامانه‌های رادار.
- بهینه‌سازی توپ‌های 57 م‌م.
- طراحی سامانه‌های نوین نبرد نامتقارن در پدافند هوایی.
- طراحی و ساخت 2296 قطعه.
- طراحی و ساخت افزون بر 60 نوع تستر هواپیما.
- انجام پروژه بازسازی تعدادی هواپیمای جنگی سوخوی 25.
نقش سپاه در بازسازی و سازندگی کشور
پس از پایان پیروزمندانة دفاع مقدس، رهبر معظم انقلاب اسلامی، سپاه را به شرکت در بازسازی و سازندگی کشور و استفاده از تجربیات هشت سال دفاع مقدس و قراردادن توانمندی‌های مهندسی خود به ملت ایران، فرمان دادند.
«ارتش و سپاه و نیروهای مشمول، ضمن آن که آمادگی‌های رزمی را حفظ می‌کنند، در شرایط صلح کامل، باید در خدمت آبادانی و بازسازی کشور باشند.
نیروهای مسلح، ارتش و سپاه می‌توانند سهم خود را در بازسازی عمومی کشور هم ایفا کنند، همچنان که امروز هر دو سازمان و به خصوص سپاه، طرح‌های بزرگی را از سازندگی عمومی کشور بر عهده گرفته و شریک شده‌اند. ملت ما باید حس کند که نیروهای مسلح نه فقط در دوران جنگ، بلکه در دوران بازسازی هم می‌توانند پیشگام و پیشقدم باشند.»
در همین راستا، سپاه طرح‌های کلانی را در سطح کشور به عهده گرفت که بعضاً جزء طرح‌های ملی محسوب شده و در منطقه بی‌نظیر یا کم‌نظیر می‌باشد. سپاه پاسداران تا سال 1382 بیش از 1300 طرح بزرگ را در کشور اجرا نموده است.