- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
یکی از محورهای نقض حقوق بشر از سوی دولت آمریکا که اخیرا توسط سازمان‌های غیردولتی جهان تدوین شده، مربوط به وضعیت زندان‌ها و نحوه رفتار با زندانیان است که در موارد فراوانی به مرگ آنها انجامیده است.
گزارش زیر دربردارنده چکیده‌ای از دیدگاه‌ها و اطلاعات ارائه شده از سوی 103 سازمان غیردولتی و نهاد ملی و یک نهاد منطقه‌ای (کمیسیون آمریکایی حقوق بشر) است که منبع مناسبی برای پی‌بردن به وضعیت حقوق بشر در ایالات متحده آمریکا می‌باشد.
از نکات قابل توجه آن است که از بین این 103سازمان، بیش از 77 مورد آمریکایی هستند و مقر آنها در آن کشور است که به صورت انفرادی یا جمعی گزارش‌های خود را ارسال داشته‌اند. در بین سازمان‌های مشارکت کننده، 10سازمان از عراق، 6 سازمان از کوبا، 5 سازمان از سوئیس، 2 سازمان از انگلستان و یک سازمان از بلژیک نیز دیده می‌شوند. از جمهوری اسلامی ایران نیز دو گزارش از سوی سازمان دفاع از قربانیان خشونت و مؤسسه حمایت از آسیب دیدگان اجتماعی ارسال شده که در متن تهیه شده از سوی کمیساریا 5 بار به آنها اشاره شده است.
محورهای مورد اشاره سازمان‌های غیر دولتی در زمینه وضعیت حقوق بشر در آمریکا
1- بخش مهمی از انتقادهای سازمان‌های غیر دولتی جهان به عدم عضویت آمریکا در کنوانسیون‌ها و سازوکارهای حقوق بین‌الملل بشر اشاره دارد. عدم عضویت این کشور در کنوانسیون‌هایی که جزو مهم‌ترین اسناد حقوق بشری به شمار می‌آیند، همواره و از جمله در این گزارش
مورد انتقاد قرار داشته و دارد، که برخی از آنها عبارتند: از میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی کنوانسیون حقوق کودک (که فقط دو کشور آمریکا و سومالی به آن ملحق نشده‌اند)، کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان (دولت آمریکا این کنوانسیون را امضا کرده اما تصویب نشده است) و معاهده منع استفاده، ذخیره سازی، تولید و فروش مین‌های ضد نفر.
سوء استفاده از موضوع مبارزه با تروریسم و تفسیر دلخواه آن
2- دوم نقض حقوق بشر از سوی دولت آمریکا، تصویب قوانین و اعمال مقررات مغایر با موازین حقوق بشر بعد از 11 سپتامبر به بهانه مبارزه با تروریسم. که مشخصاً می‌توان به چهار قانون Patriot Act،Military commission Act،Clear Act،Real ID Act اشاره کرد. در این قوانین علاوه بر اینکه تعریف تروریسم بسیار سیال و قابل تفسیر و سوء استفاده است، به مقامات امنیتی دولت آمریکا اجازه می‌دهد که به صورت گسترده حقوق و آزادی‌های اساسی شهروندان را نقض کنند. مصادره اموال یا توقیف نامحدود برخی بنگاه‌های خیریه که مظنون به فعالیت‌های تروریستی تشخیص داده شده‌اند، اعمال افراطی نظارتی، بازداشت‌های نامحدود و بدون تفهیم اتهام، وجود شبکه گسترده بازداشتگاه‌های مخفی در داخل و خارج از خاک آمریکا، برگزاری دادگاه‌های نظامی برای رسیدگی به اتهامات غیرنظامیان از جمله سوء استفاده‌های سیاسیون و مقامات امنیتی از این مصوبه است.
اعدام بیماران مجرم روانی از مصادیق نقض حقوق بشر توسط آمریکا
3- تخلفات آمریکا از استانداردهای بین‌المللی در زمینه مجازات اعدام است که هم در گذشته و هم در گزارش‌های فعلی از سوی سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشری مورد انتقاد قرارداشته است. مواردی همچون اعدام بیماران مجرم روانی، اعدام مجرمان زیر 18 سال، اعمال تبعیض‌آمیز و خودسرانه مجازات اعدام براساس نژاد و سطح اقتصادی افراد و طولانی بودن مدت نگهداری در سلول‌های اعدام در شرایط ایزوله بسیار سخت از نکات مطروحه در این زمینه است که در این گزارش‌ها به آن اشاره شده.
4- موارد فراوان نقض کنوانسیون‌های ژنو 1949 (1328ش) و پروتکل‌های مربوط به ویژه در عراق و افغانستان و همچنین درجریان اقدامات نظامی در پاکستان. گزارش‌های متعدد صلیب سرخ جهانی، عفو بین‌الملل، دیده‌بان حقوق بشر، کمیته منع شکنجه و سایر نهادهای حقوق بشری جهانی سرشار از موارد مستند در زمینه نقض حقوق مخاصمات مسلحانه از سوی آن دولت است.
نگهداری زندانیان در شرایط موسوم به "بسیار خطرناک"
5- محور دیگر نقض حقوق بشر از سوی دولت آمریکا مربوط به وضعیت زندان‌ها و نحوه رفتار با زندانیان و بازداشت شدگان است که در موارد فراوانی به مرگ آنها انجامیده. استفاده وسیع از زور توسط افسران زندان‌ها مانند ایزوله کردن زندانی، کاربرد سگ در آزار زندانیان، محرومیت از خواب، تهدیدهای مرگبار، اعمال تکنیک‌های ممنوعه در بازجویی‌ها، سوء استفاده از زنان، شرایط نامناسب نگهداری زندانیان موسوم به بسیار خطرناک و موارد دیگری از این قبیل در گزارش‌های متعدد عفو بین‌الملل و دیده‌بان حقوق بشر و سایر نهادهای حقوق بشری به طور مستند ذکر شده است.
6- موارد مختلف حقوق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی از جمله مسئله بسیار مهم و جدی افزایش بی‌سابقه بی‌خانمان‌ها در جامعه آمریکا، نحوه رفتار با مهاجران، عدم امنیت شهروندان، عدم رعایت موازین بهداشت همگانی، سست شدن پایه‌های نظام خانواده، محرومیت مردم ساکن در نواحی آسیب دیده در سوانح طبیعی، عدم دسترسی بخشی از جامعه آمریکا به غذای کافی و مشکل افزایش شدید تعداد بیکاران است که به ویژه بعد از بحران اقتصادی اخیر ابعاد گسترده‌ای به خود گرفته است. در گزارش‌های سازمان‌های غیر دولتی انتقادهای متعددی به دولت آمریکا در این زمینه صورت گرفته است.
7- این بخش به انتقادهای مطرح شده علیه وضعیت حقوق بشر آمریکا در خصوص وضعیت نامطلوب بخشی از پناهندگان و مهاجران اختصاص دارد. گزارش‌های متعددی از کشته شدن مهاجرانی که به طور زمینی یا دریایی قصد ورود به خاک آمریکا را داشته‌اند و همینطور شرایط غیر انسانی و نامناسب کارگران مهاجر و علاوه بر این پدیده نامطلوب قاچاق انسان و در کنار این‌ها تبعیض و محرومیت مهاجران از دسترسی به رسیدگی عادلانه قضایی و موارد فراوان از این قبیل از دغدغه‌های سازمان‌های غیر دولتی در گزارش‌های ارائه شده از سوی آنهاست.
نادیده گرفتن حقوق اقلیت‌ها در مشارکت سیاسی
8- محور بعدی مربوط به کاستی‌های نظام انتخاباتی ایالات متحده آمریکاست که در گذشته نیز بارها مورد انتقاد قرار داشته است. این کاستی‌ها به وضوح در انتخابات ریاست جمهوری سال 79 خود را نشان داد و همواره نیز زمینه نادیده انگاشتن حقوق اقلیت‌ها و کاهش مشارکت سیاسی را فراهم می‌سازد.
9- رفتار تبعیض آمیز با اقلیت‌ها و بومیان. تعداد زیادی از سازمان‌های غیردولتی به وضعیت نامطلوب و نابرابری آشکار در حوزه‌هایی مانند مسکن، اشتغال، آموزش، بهداشت و درمان و حتی تبعیض‌های نظام قضایی علیه اقلیت‌های نژادی و بومیان آمریکایی انتقادها فراوان مطرح کرده‌اند.
10- انتقادهای فراوان نسبت به نظام قضایی و آیین دادرسی آمریکا هم در خود قوانین و هم در زمینه چگونگی اجرای قوانین است. بسیاری از سازمان‌های غیردولتی در گزارش‌های خود با استناد به شواهد و مدارک نظام دادرسی در آمریکا را ناعادلانه و تبعیض‌آمیز معرفی کرده‌اند. به ویژه وجود قوانین متفاوت و گاه معارض در ایالات مختلف که برای جرم واحد، مجازات‌های مختلفی در هر ایالت اعمال می‌شود، به شدت مورد انتقاد سازمان‌های غیر دولتی و حقوقدانان قرار گرفته است. همینطور نظامات دادرسی متفاوت در هر ایالات که موجب بروز تبعیض و بی‌عدالتی می‌شود، به کرات در گزارش‌ها مورد اشاره واقع شده‌اند.
ارزیابی و راهبردها
از آنجا که بزرگ‌ترین فراخوان مربوط به گردآوری شکایات و ادعاها علیه دولت آمریکا از سوی سازمان‌های غیر دولتی خود آمریکا صورت گرفته می‌توان پیش‌بینی کرد که گزارش نهادهای غیر دولتی در خصوص وضعیت حقوق بشر آن کشور رویکرد شدیداً انتقادی خواهد داشت و جلسه بررسی مربوط نیز جلسه‌ای احتمالاً پر تنش خواهد بود و فضا و فرصت مناسب برای افشای موارد نقض حقوق بشر آمریکا فراهم خواهد شد. نمایندگان جمهوری اسلامی ایران می‌توانند از هم اکنون با برنامه‌ریزی دقیق و گردآوری موارد متعدد و مستند، زمینه‌های حضور فعال کشورمان را فراهم کنند و حتی محوریت افشا تبعیض گسترده و فاحش حقوق بشر توسط دولت آمریکا را به دست گیرند. در این بین همکاری با نمایندگان کشورهایی که نسبت به آمریکا رویکرد انتقادی دارند از جمله چین، کوبا، ونزوئلا و کره شمالی مورد پیشنهاد است. به ویژه در این بین کشور چین که به طور مستمر با انتشار کتب و جزوات و از جمله کتاب سفید خود موارد نقض حقوق بشر را به طور سالانه در آمریکا زیر ذره بین برده و علنی می‌سازد، می‌تواند در اجلاس شورای حقوق بشر شریک هماهنگی برای مواضع جمهوری اسلامی ایران باشد.
به طوریکه از این گزارش برمی‌آید و به استناد بسیاری شواهد و روندهای موجود در سطح جهان، به وضوح نهادها یا سازمان‌های NGO می‌توان دریافت که نقش و جایگاه غیر دولتی و نهادهای مدنی به سرعت در سطح سازمان‌های بین‌المللی و به طور کلی در پهنه تحولات جهانی رو به افزایش است، لذا عدم توجه به چگونگی تعامل با نادیده گرفتن آنها در عرصه دیپلماسی دربردارنده خسران و آسیب به منافع ملی و جایگاه جهانی کشور ما است. به نظر می‌رسد که لازم است جمهوری اسلامی ایران که سیاستگذاری و برنامه‌ریزی مدون و مشخصی برای چگونگی رفتار و تعامل با اینگونه سازمان‌ها و نهادها چه در داخل و چه در سطح جهانی داشته باشد. عدم برخورداری از استراتژی مشخص در این زمینه و نادیده گرفتن این پدیده نوظهور و در حال رشد بین‌المللی هیچگونه سودی برای کشور نخواهد داشت، مشاهده می‌کنیم در خصوص وضعیت حقوق بشر در آمریکا، 10 سازمان غیر دولتی از عراق تحت اشغال آمریکا گزارش به کمیساریا ارائه شده در حالیکه از ایران فقط 2 سازمان مبادرت به این امر کرده‌اند. همین امر نشانه‌ای بر آن است که در کشور همسایه به تازگی رها شده از دیکتاتوری بعثی، نهادهای غیر دولتی به صورت روزافزون به مشارکت در عرصه‌های مختلف می‌پردازند که آثار آن به تدریج در آینده آثار منطقه‌ای در برخواهد داشت.
