بهزعم نظریهپردازان حاکمیت پهلوی دوم، اسرائیل متحد استراتژیک ایران در رویارویی با اعراب به شمار میآمد. اما نظام پهلوی با توجه به باورها و ایمان دینی مردم، جرئت ابراز آشکار و افشای علنی روابط خود با صهیونیستها را نداشت. دیدار و گفتوگو میان زمامداران رژیم اسرائیل با محمدرضا پهلوی و کارگزاران حکومتیاش همواره با رعایت پنهانکاری انجام میگرفت.
اسدالله اعلم در خاطرات محرمانه خود به موارد متعددی از این پیوندهای سرّی اشاره میکند و از جمله: به ملاقات دو ساعت و نیمۀ گلدامایر با شاه در تهران (ص 338).
حضور ژنرال داوید الحازار، رئیس ستاد و ارتش اسرائیل در تهران (ص 369).
اعطای نشان تاج به عزری، نماینده اسرائیل در تهران (ص 480).
ملاقات اعلم با نماینده جدید اسرائیل در تهران (ص 517).
درخواست دولتهای عرب مبنی بر بسته شدن دفتر تجاری اسرائیل در تهران (ص 534).
ملاقات اعلم با نماینده اسرائیل در تهران (صص 580 ـ 581).
فروش 400 هزار تن نفت با تخفیف به اسرائیل (صص 601 ـ 602).
ملاقات اسحاق رابین، نخستوزیر اسرائیل در کاخ شاه (ص 639).
ملاقات و گفتوگوی علم با نمایندۀ اسرائیل در تهران در خصوص پروژههای مشترک (ص 679).
تبریک شاه به اسحاق رابین به مناسبت توافق با مصر (ص 694).
قول شاه برای دادن نفت به اسرائیل(ص 706).
ملاقات اعلم با اوری لوبرانی، نماینده اسرائیل و تشکر وی به خاطر تلگراف تبریک شاه به اسحاق رابین و ابراز تاءسف از همکاری محدود دو کشور به خاطر «ملاحظات سیاسی» و اینکه از این به بعد بنابه دستور نخستوزیر اسرائیل، ایران مساعدترین پوشش خبری را در مطبوعات آمریکا خواهد داشت (صص 707 ـ 708).
پیشنهاد اعلم به شاه مبنی بر اینکه م.گ به ریاست پروژه مشترک ایران با اسرائیل برای اعمال نفوذ در آراء عمومی آمریکا برگزیده شود (ص 713)
دیدار و گفتوگوی بامدادی یک ساعت و نیمۀ نمایندۀ اسرائیل و معاون وزارت اطلاعات آن کشور همراه با یک یهودی آمریکایی به نام دانیل یانکوویچ ـ تحلیلگر افکار عمومی در دفتر نیویورک ـ با اسدالله اعلم در خانهاش در تهران (ص 738).
درخواست اسرائیلیها از چزنوف، سردبیر نیوزویک به منظور تهیه مقاله خوب دربارۀ ایران و شاه و ملاقات او با شاه (ص 749).
ملاقات اعلم با نماینده اسرائیل (صص 750 ـ 752 و 814)
دستور شاه مبنی بر برقراری روابط نزدیک میان اردشیر زاهدی با سفارت اسرائیل در واشنگتن (ص 816).
ملاقات اعلم با نیکلوویچ و معاون اطلاعاتی و مطبوعاتی وزارت خارجه اسرائیل (صص 839 و 844).
موضوع ملاقات موشه دایان ایران و دوستی بیست ساله وی با اعلم (ص 883)
دیدار از صبح تا بعدازظهر موشه دایان با شاه (ص888)(1)
اما به زعم پنهانکاری به عمل آمده، روابط ایران با اسرائیل در عمل بسیار گسترده بوده است و در مجموع همکاریهای سیاسی، امنیتی، نظامی و اقتصادی را شامل میشده است. نامۀ سری عباسعلی خلعتبری(2)، وزیر امور خارجه به امیراصلان افشار، رئیس کل تشریفات شاهنشاهی به تاریخ 28/3/1357 دربارۀ پیام تبریک محمدرضا پهلوی به مناسبت انتخاب اسحاق ناون به ریاست جمهوری رژیم صهیونیستی که توسط مرتضی مرتضایی ابلاغ گردیده است، نشانگر عمق و گستردگی این پویندهاست. در این نامه به بیجواب ماندن تبریک و عذرخواهی ناون از این موضوع و تلگراف جواب تبریک به شاه اشاره شده است. متن پاسخ نیز ذیل نامه آمده است و رونوشت نیز به امیرعباس هویدا، وزیر دربار شاهنشاهی داده شده است. متن سند چنین است:
سری، نشان شیر و خورشید و تاج، ش 159/د پ
دبیرخانه وزیر امور خارجه، تاریخ 28/3/2537
جناب آقای امیراصلان افشار
رئیس کل تشریفات شاهنشاهی
از جانب اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر به مناسبت انتخاب حضرت اسحاق ناون، رئیسجمهوری منتخب اسرائیل پیام تبریکی شرف صدور یافته بود که در تاریخ 5/2/2537 به نحو مقتضی توسط آقای مرتضی مرتضایی به مقصد عالی آن تبلیغ گردید.
اینک به قرار تلگراف آقای مرتضایی، رئیس اداره خاورمیانه وزارت خارجه اسرائیل در مذاکره تلفنی با ایشان اظهار داشته است از کاخ ریاست جمهوری به وی اطلاع دادهاند که در نتیجه تغییر منشیها و گماردن یکی دو منشی تازهکار، اشتباه بسیار تأسفآوری روی داده و چند پیام از جمله پیام شاهنشاه ایران به رئیسجمهوری منتخب تاکنون بیجواب مانده است. نامبرده سپس با چند بار عذرخواهی تقاضا کرده است پاسخ پیام به شرح زیر فوراً به مقصد عالی آن تقدیم شود.
«اعلیحضرت همایون محمدرضا پهلوی، شاهنشاه آریامهر، تهران، ایران
از پیام محبتآمیز تبریک آن اعلیحضرت به مناسبت انتخاب اینجانب به عنوان رئیس دولت اسرائیل سپاسگزارم. همچنین مایلم صمیمانهترین آرزوهای خود را برای سلامتی وجود آن جناب و سعادت و پیشرفت کشورتان تقدیم کنم.
اسحاق ناون، رئیسجمهور اسرائیل
با کاوش در یادداشتهای خصوصی برخی عناصر نظامی حاکمیت پهلویستی، پی به سفرهای متعدد آنان به اسرائیل میبریم. از جمله این افراد ارتشبد حسن طوفانیان، محرم اسرار نظامی شاه است. در برگه روز یکشنبه 29 آبان 1345 آمده است که «با هواپیمای اسرائیل حرکت به اسرائیل»، در روز دوشنبه 24 مهر 1346 با ایرفرانس به تلآویو عزیمت میکند و همان روز با اسحاق رابین ملاقات مینماید. روز جمعه 28 مهر با ژنرال عزروایزمن(3) دیدار میکند و روز 29 مهر به حیفا میآید: وی در برگههای سالنامه 1348 در خلال روزهای 31 خرداد تا 3 تیر بر اقتصاد یادداشتهایی را آورده است.
شنبه 31 خرداد: امروز صبح در ویزبادن (آلمان) قدری خرید کردم و بعدازظهر حرکت به تلآویو
یکشنبه 1 تیر: امروز صبح ملاقات با کشتی با ژنرال... معاون وزارت دفاع. برای بازدید SPIS و تسلیحات اسرائیل.
دوشنبه 2 تیر: امروز ملاقات با ژنرال دایان(4)، بازدید صنایع هوایی اسرائیل و مهماتسازی.
سهشنبه 3 تیر: صبح زود حرکت به حیفا، بازدید مهماتسازی، مراجعت به تلآویو یا در یادداشتهای سالنامه 1351 وی آمده است:
شنبه 7 مرداد: امروز صبح با هواپیمای خصوصی رفتم پاریس، ناهار خوردم، پرواز کردم به آتن و تلآویو.
یکشنبه 8 مرداد: صبح معاون وزیر دفاع، بازدید صنایع نظامی، ناهار با رئیس سازمان، بعدازظهر وزیر دفاع.
دوشنبه 9 مرداد: صبح صنایع هواپیماسازی، ناهار با آنها. عصر صنایع نظامی. شام در بیتالمقدس.
سهشنبه 10 مرداد: صبح بازدید از مرکز بررسیها و میدان تیراندازی و وسایل دید شب.
مقامات بالای ارتش ایران دائماً در رفت و آمد بین تهران و اسرائیل بودند تا با مقامات بالای دفاعی اسرائیل دربارۀ مطالب تسلیحاتی و تکنولوژی نظامی به گفتوگو بپردازند. به عنوان مثال در ژوئیه 1978 (تیر 1357) ارتشبد حسن طوفانیان، معاون وزارت جنگ شاه از تلآویو دیدار نمود و با یک سری از افراد، در مقامات حساس، نظیر موشه دایان، وزیر خارجه، و عزروایزمن، وزیر دفاع، ملاقات داشت. در این ملاقاتها گفتوگوهای فراوان و صریحی در مورد همکاریهای سیاسی و نظامی بین ایران و اسرائیل انجام میگرفت. در میان آنچه میگذشت، طوفانیان اصرار داشت که با اسرائیل یک طرح موشکی مشترک برقرار کنند. وی سناتورهای آمریکایی را مورد انتقاد قرار میداد که با جغرافیا آشنایی ندارند و در مورد مسائل جهان، ناآگاه هستند و پیشنهاد میکرد که ایران و اسرائیل متفقاً برای نجات انورسادات، رئیسجمهوری مصر و ملک حسین، پادشاه اردن کوشش کنند.(5)
در بخشی از صورت جلسات تدوین شده دیدارهای طوفانیان با موشه دایان آمده است:
طوفانیان اعلام داشت که ایران بسیار علاقهمند به اتکای متقابل با اسرائیل است...
ژنرال دایان ادامه داده گفت که ما خوشوقتیم از این که دوستی مانند اعلیحضرت شاهنشاه داریم و ما به او اتکا داریم و هیچ اطلاعاتی را از وی دریغ نخواهیم داشت. ژنرال طوفانیان سپاسگزاری خود را از ژنرال دایان بیان داشته گفت که پس از استماع سخنان ژنرال دایان وی مجاز است که بگوید که با توجه به سیاست حکومت اسرائیل که توصیف شد، نه تنها ممکن است همکاری بین دو کشور ادامه یابد بلکه این همکاری به نحو قابل ملاحظهای توسعه یابد.(6)
موضوع احداث کارخانه ساخت خمپارهانداز 155 میلیمتری ساگاد از دیگر موضوعات مورد بحث دایان ـ طوفانیان بوده است. بر مبنای اظهارات طوفانیان مقرر شده بود خمپارهاندازههای اسرائیلی با پروانۀ اسرائیل در این کارخانه در خط تولید انبوه قرار گیرد. موضوع ساخت موشک زمین به زمین با توانایی استقرار کلاهک هستهای نیز از دیگر موضوعات مورد بحث طرفین بوده است.
ژنرال ارتش شاهنشاهی در سفر تیرماه 1357 خود به اسرائیل، نشستی را با ژنرال عزروایزمن، وزیر دفاع این رژیم منعقد نمود. رهیافت به آنچه که در این دیدار میان وایزمن ـ طوفانیان گذشت در شفاف کردن مواضع طرفین کمک شایانی مینماید. در این دیدار، عزر وایزمن تصریح میکند که نخستین ملاقات وی با محمدرضا پهلوی به یازده سال پیش (مارس 1969م/فروردین 1345 ش) باز میگردد. طوفانیان در این دیدار به وایزمن اظهار میدارد:
ما تنها دو کشور ایران و اسرائیل در منطقه هستیم که میتوانیم به یکدیگر متکی باشیم.
پیوندهای نهان و آشکار طوفانیان با عناصر رژیم اسرائیل تا آستانه پیروزی انقلاب اسلامی برقرار بوده نمونۀ برجستۀ آن نامۀ وایزمن، 38 روز پیش از پیروزی انقلاب اسلامی است. در نامۀ وایزمن به این موارد اشاره شده است.
1. سپاسگزاری از طوفانیان به خاطر کمکهای بیدریغ طی سالها همکاری متقابل که تا به امروز ادامه دارد. از تاریخ فرستادن نامه پی میبریم که این همکاریها تا واپسین روزهای سقوط سلطنت پهلوی ادامه داشته است.
2. اظهار امیدواری عمیق سران رژیم اسرائیل به پایان یافتن آنچه بهزعم آنان شورش و بلوا در ایران بود.
3. توجه به این موضوع که میان وایزمن و طوفانیان دوست و رابط مشترک ویژهای وجود داشت که پیامها را میان این دو رد و بدل میکرد.
متن این سند که از تلآویو در 4 ژانویه 1979/14 دی 1357 خطاب به معاون وزارت جنگ رژیم پهلوی فرستاده شده است، چنین میباشد:
با استفاده از فرصت دیدار دوستانمان با شما، سلام گرم و صمیمانه خود را خدمت شما ارسال میدارم و شخصاً از کمکهای بیدریغ شما طی سالها همکاری متقابل که تا به امروز ادامه دارد، تشکر میکنم.
ما در اینجا جریان پرتلاطم حوادث ایران را با دقت و با تردید و نگرانی دنبال میکنیم. ما همگی عمیقاً امیدواریم که شورش و بلوا پایان یابد و اوضاع به حالت عادی بازگردد.
من اکنون مشتاقانه چشم انتظار بازگشت دوستمان هستم تا گزارش گفتگوهایش با شما را دریافت کنم. در آرزوی سلامتی و شادمانی شما و خانوادهتان هستیم.(7)
ارادتمند، عزر وایزمن، وزیر دفاع
از مجموع آنچه بیان شد میتوان به ارتباط نزدیک و با اهمیت طوفانیان با عوامل صهیونیستی پیبرد ارتباطی که سالها قبل برقرار شده بود و تا واپسین روزهای حاکمیت نظام شاهنشاهی ادامه داشت. پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی برای همیشه رشته این ارتباطات را گسست و بارقۀ امید در دل مسلمانان جهان به منظور مقابله با این رژیم نامشروع پدید آورد.