وحدت کلمه در اندیشه آزادیخواه امام‌خمینی(ره) (بخش نخست)

و امروز به پشتوانه نسلی آگاه و روشن بین- که در مطالبات جوانان انقلابی به خوبی نمود دارد- فرصت تداوم راه امام(ره) از مسیر اندیشه های ناب ایشان به بهترین نحو ممکن فراهم است.
امام(ره) حقیقت همیشه زنده ای است که در نگاه حقیقت جویان تا دنیا دنیاست به حیات طیبه خویش ادامه می دهد و از شجره افکار این بزرگ مرد، اندیشه های کفرستیز زاده خواهد شد. امام(ره) متعلق به همه نسل هاست. اشتیاق پیرمردی را بنگرید که به عشق روح الله پای پیاده به سمت حرم یار حرکت کرده و در راه جان به حقیقت تسلیم می کند. این خبر را سال گذشته روی سایت های خبری دیدیم و از اشتیاق این رزمنده سال های دفاع مقدس اشک بر کویر گونه هایمان باریدن گرفت. پیشانی بند «لبیک یا روح الله» آخرین نماد عاشقی پیرمردی است که سر بر آستان ارادت دوست سرانجام به اقیانوس روح الله پیوست.
این موج های خروشان هرگز خاموش نمی شوند و تا انقلاب مهدی موعود(عج) فریاد حقیقت گویی شان در حنجره تاریخ خواهد پیچید.
بگذارید شیاطین زمانه حقیقت را در آتش خشم و نادانی شان بسوزانند. حقیقت حیاتی ققنوس وار دارد. از خاکسترش پرنده ای سربر می آورد و در آسمان انقلاب به پرواز درمی آید. «لبیک یا روح الله».
مسابقه برای رفاه در برابر مبارزه با مستکبرین
بیانات امام(ره) را که مورد تحقیق و بررسی قرار دهیم، چند اصل اساسی استخراج می شود که یکی از این اصول وحدت کلمه است. حیات و یکپارچگی حکومت اسلامی به این اصل مهم بستگی دارد. مقام معظم رهبری به عنوان تداوم بخش اندیشه های امام(ره) همواره بر این اصل اساسی تأکید و سفارش داشته اند.
عبدالله گنجی، دانشجوی رشته دکترای علوم سیاسی دانشگاه علامه و جانشین سازمان بسیج دانشجویی کشور این جمله معروف امام(ره) را یادآور می شود که فرمودند: چه شیرینی از این بالاتر که ملت ما توانست شیشه حیات آمریکا را خرد کند و ریشه ملی گرایی را بخشکاند.
این کارشناس علوم سیاسی می گوید: «در وحدت کلمه از نگاه امام(ره) مؤلفه انسجام بخش اسلام بود. اما با گذشت زمان بعضی ها به دلایل مختلف از دایره وحدت کلمه امام(ره) خارج شدند. یکی از دلایل بریدگی این افراد این بود که برای آنها رفاه و مبارزه سازگاری نداشت. این عده علاقه مند بودند اول از همه خودشان به رفاه برسند، بنابراین مسابقه رفاه را به راه انداختند.»
وی ادامه می دهد: «البته هدف حضرت امام(ره) از به ثمر رساندن انقلاب این بود که الگویی برای همه کشورها به خصوص کشورهای جهان اسلام ارائه دهد. ما به صورت ویترینی انقلاب اسلامی را پیش چشم دنیا به نمایش گذاشتیم و هرگز همچون سایر انقلاب های دنیا نظیر انقلاب کمونیستی بر این نشدیم که به زور سرنیزه انقلاب اسلامی را به دنیا عرضه کنیم. مردمی که درپی آزادی بودند به تدریج به این حقیقت دست یافتند که می توان بر مبنای اسلام علیه استکبار قیام کرد. امروز حضور ده ها هزار زن محجبه در صفوف تظاهرات ضداستکباری، طنین شعار لا شیعه لا سنی در کشوری چون بحرین، برپایی نمازهای جماعت چند هزار نفری در اقصی نقاط پهنه جهان اسلام همه و همه گویای تجلی وحدت کلمه ای است که امام راحل پایه هایش را بنا نهادند.»
گنجی به چهره عوام فریبانه آمریکا و مستکبرین اشاره کرده و می گوید: «چطور می توان باور کرد که بیگانگان مدافع وحدت ملت ها در جهان اسلام باشند و دلشان برای مردم بحرین می سوزد که خواسته شان سرنگونی دیکتاتور زمانه و نیز دفع مستکبرین است؟!»
این کارشناس علوم سیاسی افرادی را که در طول زمان از اندیشه های وحدت آفرین امام راحل فاصله گرفته اند را به سه دسته تقسیم می کند؛ وی می گوید: «یک عده در لاک زندگی شخصی شان فرورفتند، عده ای روبه روی انقلاب ایستادند و عده ای هم منفعل شدند. در این بین خیلی ها هم پایبند به اندیشه های امام(ره) باقی ماندند و مبارزه علیه استکبار را انتخاب کردند. هدف آنها این بود که انقلاب اسلامی را به عنوان یک مؤلفه الهام بخش به ملت های آزادیخواه معرفی کنند.»
وی معتقد است که امام(ره) نگاه بین المللی داشته و برای گسترش اندیشه های خود مرز جغرافیایی قائل نبوده اند. کشور ایران در واقع پایگاه به اهتزاز در آوردن پرچم اسلام قرار گرفت. وی می گوید: «بنیانگذار انقلاب اسلامی هیچ وقت بحث شیعه و سنی را پیش نکشیدند، بلکه اسلام را اسلام پابرهنگان و مستضعفان عالم معرفی کردند. امام(ره) برای مبارزه سه حلقه در اختیار داشتند: ایران، جهان اسلام و فراتر از این ها جهان مستضعفین. این گونه بود که گستره اندیشه امام(ره) به آمریکای لاتین نیز کشیده شد. رسالت عظیم ما پاسداری از راهبردهایی است که از اندیشه بنیانگذار انقلاب استخراج کرده ایم.»
انتقال اندیشه رهایی بخش امام(ره) به بیرون از جغرافیای اسلام
در پایان قرن بیستم امام(ره) با ارائه اندیشه جدید و نو که از اندیشه غربی و شرقی مجزا بود، موجی علیه مستکبرین ایجاد کرد. اوایل که ابراز اندیشه به صورت تئوری بود، شنوندگان خاصی داشت، اما کم کم با اتکا به وحدت کلمه مردم به صحنه آمدند و در سایه اندیشه امام(ره) بزرگ ترین معجزه تاریخ یعنی تولد انقلاب اسلامی رخ داد.
محمد کوثری، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی می گوید: «وقتی ابر قدرت های شرق و غرب به خود آمدند و دیدند با ظهور اندیشه اسلامی مواضعشان درخطر است، جنگ تحمیلی را تدارک دیدند. آنها به خیال خودشان در صدد این بودند که نه تنها انقلاب ایران بلکه اسلام را به چالش بکشند، اما جنگ تحمیلی نه تنها برای ملت ایران پیروزی به ارمغان آورد، بلکه پشت ابرقدرت ها را به خاک ذلت نشاند.»
وی این پیروزی را مقدمه تفکر سایر ملت ها در پایداری ملت ایران می داند و می گوید: «این پیروزی ها سبب شد اندیشه دفاعی و سیاسی امام راحل به سایر کشورهای اسلامی حتی کشورهای شمال آفریقا و نیز کشورهای غیراسلامی اما آزادیخواه نظیر ملل آمریکای جنوبی منتقل شود. جنگ سی و سه روزه لبنان در دوره اخیر جدیدترین دستاورد بالندگی جوانان در مکتب خمینی کبیر است. به دنبال پیروزی در جنگ سی و سه روزه که مسلمانان لبنان توانستند چهارمین ارتش بزرگ دنیا را شکست دهند، این روحیه خودباوری همچون آتش زیرخاکستر به ناگاه شعله ور شد و هم اکنون شاهد موج بیداری دراکثر کشورهای خاورمیانه هستیم.»
کوثری به خوارج از اندیشه امام(ره) اشاره کرد و می گوید: «اگرچه در طول زمان عده ای از اندیشه امام راحل خارج شدند و هیچ کس جز خودشان ضررش را متحمل نشد، اما رویش جوانان از اندیشه امام(ره) بی نظیر و غیرقابل توصیف است. کسانی که قصدشان این است که حامی انقلاب اسلامی باشند، مطمئنا صادقانه در مکتب و اندیشه امام راحل باقی می مانند.»
تقویت خط مقاومت در برابر خط سازش
این که بخواهیم خوب درک کنیم نقش حضرت امام(ره) در انسجام مردم منطقه و مسلمانان چه بوده، نیازمند این هستیم که جهت گیری های حضرت را با جهت گیری های سایر رهبران جهان اسلام مقایسه کنیم.
محمدمهدی میرزایی پور، دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی تهران بزرگ با ورق زدن خاطرات انقلاب می گوید: «برخورد امام راحل در موضع تسخیر لانه جاسوسی درحالی که رهبران دنیای عرب پیمان کمپ دیوید امضاء می کردند و افرادی چون نامبارک پای میز مذاکره بودند، حقیقتا شجاعانه و مدبرانه بود. امام فرمودند: بیرون کردن آمریکا از کشورهای مسلمان یک فریضه است.
امام(ره) در خط مقاومت روبه روی خط سازش ایستاد و به اندیشه مبارزه مسلمانان برای آزادی جانی تازه بخشید. بعدها در دوران جنگ تحمیلی نیز تقویت خط مقاومت توسط اندیشه های امام(ره) پیروزی هایی معجزه گونه آفرید.»
وی ادامه می دهد: «خط سازش از ابتدای انقلاب تاکنون چه در داخل و چه در خارج کشور طرفدارانی دارد. این عده در داخل تکه کلامشان این است که حالا جنگ تمام شده و باید نگاه ها تمام و کمال معطوف به رفاه جامعه باشد. به عبارتی می گویند دوران انقلاب اسلامی تمام شده و اگر خوشبینانه ترین جملات را اززبان این عده بشنویم این است که وارد دوران جمهوری اسلامی شده ایم. غافل از این که همیشه آن چیزی که ملت ها را پایدار نگه می دارد، رفاه مالی نیست، بلکه ایمان به خدا باید در پیکره ملت متجلی باشد. پیروان خط سازش در خارج کشور عمدتا دولت های اردن، مصر، عربستان و سایر دول عربی بوده اند.»
میرزایی پور به حوادث فتنه 88 اشاره کرده و می گوید: «در انتخابات خیلی از کاندیداها مسائل رفاهی و مادی را در ردیف مرجح ترین برنامه های خود عنوان کردند. باید شائبه این را داشت که چنین افرادی تقویت جبهه سازش را به جبهه مقاومت در برابر استکبار ترجیح می دهند. سازش با مستکبرین در اندیشه رهایی بخش امام راحل جایی ندارد.»
اتحاد حول حبل‌الله
تاریخ فراموش نمی کند که مردی خداخواه با دست هایی به ظاهر خالی از همه سلاح های مادی، ندای وحدت سرداد، انسان های مومن اجابت گفتند، دنیای پیشرفته با تمام وجود در مقابلش قد علم کرد، صاحبان بزرگترین زرادخانه های جهان در حمایت از دشمنانش رسما و علنا متحد شدند، اما وحدت کلمه ملت در مقابل اتحادیه نیرومند مبتنی بر منافع مادی اصحاب قدرت پیروز شد. روزگاری که انقلاب اسلامی بر دشمن رودرروی خود غلبه کرد و ارکان نظام سلطنت را درهم کوبید، تعداد گروه هایی که به مقابله با نظام نوپا برخاستند و از ناحیه قدرت های بزرگ حمایت شدند آنچنان گسترده بود که حتی ذکر نام آنها نیازمند تدوین یک کتاب است.
وی در مکتب عرفانی خویش که برگرفته از قرآن کریم و آموخته های عارف اکمل، حضرت ختمی مرتبت محمدبن عبدالله(ص) و ائمه طاهرین بود، وحدت حقیقی عالم خلق و امر را برخویش حل کرده بود و در مشرب فلسفی خود نه تنها از وحدت وجود بلکه حتی در مجامع خصوصی که اهلش حضور داشتند از وحدت حقیقت موجودات سخن می گفت.
حضرت امام در کتاب شرح چهل حدیث که برای استفاده عموم نوشته شده دربیان تاریخی و اخلاقی معنا و ماهیت وحدت کلمه می فرماید: «یکی از مقاصد بزرگ شرایع و انبیاء(ع) تشکیل مدینه فاضله است، که با وحدت کلمه محقق می شود.»
حضرت امام در مواضع خویش در باب وحدت به همان اندازه که به ضرورت و اهمیت آن سفارش کرده است بر توجه به لوازم آن تاکید داشت و معتقد بود که اتحاد بدون تحقق زمینه ها و راهبری جامعه بدان سمت شکل نمی گیرد و یا آن که پایدار نمی ماند.
حضرت امام در جوامع اسلامی وحدتی را پایدار و مقدس می دانست که به محورهای خدشه ناپذیر استوار باشد و می فرمود: «با وحدت اسلامی تحت تعالیم قرآن مجید با هم مجتمع باشیم. مهم این نیست که همه با هم در یک امری مجتمع باشید و متفرق نباشید، امر خدا به این است که همه با هم اعتصام به حبل الله کنید. انبیاء نیامده اند که مردم را در امور با هم مجتمع کنند، انبیاء آمده اند که همه را در راه حق مجتمع کنند.»