گزارشگر حقوق بشر یا مأمور آمریکا و انگلیس؟!

محمد خورشیدی
قرار است احمد شهید، وزیر امور خارجه سابق مالدیو، به عنوان گزارشگر ویژه حقوق بشر به ایران بیاید. این سومین بار است که سازمان ملل با رویکردی کاملا سیاسی و با درخواست امریکا و انگلیس، به نام حقوق بشر نماینده به ایران اعزام می کند.
به گزارش «جوان»، فروردین ماه سال جاری، شرکت کنندگان در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو با صدور قطعنامه ای به تعیین گزارشگر ویژه‌ای برای بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران رأی دادند که با ۲۲ رای موافق در مقابل هفت رای مخالف و ۱۴ رأی ممتنع به تصویب رسید.
این نخستین بار است که شورای حقوق بشر سازمان ملل، که در سال ۲۰۰۶ تأسیس شد، برای کشوری گزارشگر ویژه تعیین می کند. پیش نویس این قطعنامه توسط آمریکا و سوئد ارائه شده بود.
بریتانیا، فرانسه و برزیل جزء کشورهایی بودند که از این قطعنامه حمایت کردند، اما روسیه و چین به آن رای منفی دادند.
پیشینه اعزام گزارشگر حقوق بشر به ایران
در گذشته رینالدو گالیندوپل (از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۳) و موریس کاپیتورن (از سال ۱۳۷۴ تا ۱۳۸۰) به عنوان نمایندگان ویژه حقوق بشر سازمان ملل چند بار به ایران رفتند و گزارش های متعددی در مورد وضعیت حقوق بشر در این کشور تهیه کردند.
احمد شهید کیست؟
احمد شهید، از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ وزیر امور خارجه مالدیو بوده است که مروج دیدگاه های سیاسی غرب به ویژه در حوزه دموکراسی غربی است.
در میان کاندیداهای احراز پست گزارشگری ویژه سازمان ملل، نام نسرین مصفا، رئیس مرکز حقوق بشر دانشگاه تهران و حسن ضیایی‌فر، رئیس مرکز حقوق بشر اسلامی نیز که هر دو از سوی جمهوری اسلامی نامزد شده بودند به چشم می‌خورد.
اواخر اردیبهشت ماه، محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه ایران گفت: «ایران همچنان بر موضع سابق خود، یعنی دعوت عام از همه گزارشگران، باقی است و مشکلی با آمدن آن‌ها به ایران ندارد.»
نماینده اوباما و لندن!
هر چند، احمد شهید با عنوان «گزارشگر حقوق بشر و نماینده شورای حقوق بشر» به ایران می آید اما در حقیقت، از آن جا که در ورای این اعزام، اهداف کاملا سیاسی نهفته است و با در نظر گرفتن رویکرد همیشه تبعیض آمیز این شورا در خصوص حقوق بشر و نیز با توجه به شادمانی کاخ سفید و لندن از این اقدام، به جرات می توان او را نماینده اوباما و لندن دانست نه مدافع حقوق بشر!
فروردین ماه امسال، «آلن ایر» یکی از سخنگویان وزارت امور خارجه آمریکا، در گفت‌وگو با رادیوفردا (رادیو سازمان سیا) رسما اعلام کرد:«پرزیدنت اوباما با سایر همکارانش وارد عمل شده است تا این گزارشگر ویژه حقوق بشر در ایران انتصاب شود.»
ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه انگلیس هم بلافاصله پس از رسانه ای شدن خبر تصمیم شورای حقوق بشر برای اعزام نماینده به ایران گفت که انگلیس از اعزام گزارشگر ویژه به ایران استقبال می‌کند.
کارشناس: تصمیم شورا فنی و حقوقی نیست
بنا به گفته امیر خادمی کارشناس حقوق بین الملل، قطعنامه‌هایی که از سوی شورای حقوق بشر تصویب می‌شوند صرفاً توصیه‏ایی هستند؛ یعنی به طرفین و مخاطبین خود پیشنهاد و توصیه می‌دهند و فاقد هر گونه ضمانت اجرایی هستند مگر آن که این شورا، نتیجه گزارش را به نهادهای بالاتری همچون نهادهای شورای امنیت یا دیوان دادگستری بین المللی ارائه دهد.
این کارشناس حقوق بین الملل در ارزیابی این اقدام می گوید: به طور کلی، زمانی که ارکان اصلی و یا حتی فرعی سازمان ملل متحد تصمیم به صدور قطعنامه دارند؛ طبق ساز و کار بین‌المللی نیاز است تا کارشناسان فنی و حقوقی آن را مطالعه و مورد ارزیابی قرار دهند. اما متأسفانه امروزه بسیاری از قطعنامه‏هایی که تصویب می‌شوند، از لحاظ فنی و حقوقی چندان قوی نیست.
طبق نظر وی، اگر کشوری با قطعنامه‌های مصوب شورای حقوق بشر همراهی نکند؛ گرچه در وهله اول مسؤولیت بین‌المللی متوجه آن نیست؛ اما افزایش تعداد این مصوبات و عدم همکاری کشور مذکور حساسیت جامعه جهانی را بر می‌انگیزد و اجماعی علیه آن کشور صورت خواهد گرفت، تا فضا به سمت امنیتی شدن پیش رفته و شورای امنیت وارد مکانیزمی شود که «الزام» داشته باشد.
شورا مدافع سیاست است نه حقوق بشر
اعزام گزارشگر حقوق بشر به ایران از سوی شورای حقوق بشر در حالی است که این شورا از بدو تاسیس(سال 2006) تا به امروز که پنج سال از عمر آن می گذرد با وجود مشاهده حوادث تکان دهنده نقض حقوق بشر در فلسطین، افغانستان، عراق، لبنان و اخیرا هم در بحرین، هیچ نماینده ای را برای بررسی وضعیت وخیم حقوق مردم این کشورها توسط رژیم صهیونیستی، سربازان امریکایی و دولت های دست نشانده کاخ سفید و لندن اعزام نکرده است. به گفته امیر خادمی، این شورا می‌تواند در شکل‌گیری اجماعی علیه یک کشور مثمرثمر باشد، چنان‌که در ماجرای لیبی که جامعه‏ جهانی علناً شاهد نقض حقیقی حقوق بشر است، تصمیمی را اتخاذ کرد اما همین شورا در قبال بحرین اقدامی را انجام نداده است زیرا برخورد شورا گزینشی و سیاسی است.
ایران دست به افشاگری بزند
طبق نظر خادمی، با توجه به فقدان ضمانت اجرایی این تصمیم، ایران می تواند با تبلیغات گسترده رسانه ای علیه این تصمیم و افشای ابعاد سیاسی آن، زیر بار پذیرش این نماینده نرود.
به اعتقاد حمید قنبری نژاد کارشناس حقوق بین الملل نیز از آنجا که ما همواره تحت بمباران تبلیغاتی رسانه‌های بیگانه قرار داشته‏ایم،برای مقابله با این جو مسموم بهترین روش، اتخاذ رویکرد حمله است. وی می گوید: مگر وقتی شورای حقوق بشر، انتخابات دارد از ایران نماینده قبول می‏کند؟ یا چرا خبرنگار ایران در نیویورک از 25 کیلومتر آن طرف‏تر از مقر سازمان ملل متحد نمی‏تواند فراتر برود؟ و یا در حالی که خود کشورهای مؤثر شورا، راضی نمی‏شوند از تأسیساتشان بازدید بشود، چطور ما اجازه دهیم گزارشگر در ایران حضور یابد؟
وقتی سلاح شیمیایی مرا مسموم کرد حقوق بشر کجا بود؟!
اعزام این گزارشگر به ایران در حالی است که این شورا هر روز شاهد قتل و عام مردم بیگناه بحرین است اما سخنی از نقض حقوق بشر در بحرین به میان نمی آورد! این شورا هر روز شاهد کشته شدن زنان و کودکان و مردان بیگناه فلسطینی است اما موردی از نقض حقوق بشر در آنجا مشاهده نمی کند!
سعید بنی فاطمی نویسنده و جانباز 55 درصد، اعزام گزارشگر حقوق بشر به ایران را اقدامی کاملا سیاسی می داند و می گوید: یکی از مشعل های دروغ که همواره در دستان رهبران دروغ دنیای سرمایه داری است، اصطلاح حقوق بشر است و رعایت آن در معنایابی، معنادهی و تفهیم پرمغز و پرمعنای این اصطلاح در بین دولتها، موضوعات سازمان جهانی است که آمده است؛ رعایت موازین انسانی برای انسانهای در معرض خطر از سوی دولتها و ملتها جدی دانسته شود.
من قربانی تعریف حقوق بشرم نه سلاح شیمیایی
بنی فاطمی امثال خودش را بیش از آنکه قربانی سلاحهای شیمیایی و قربانی جنگ ترور بداند، قربانی تعاریف و اصطلاحات سازمان حقوق بشر می داند.
وی تصریح می کند: وقتی مرا با سلاح های شیمیایی در شلمچه و مجنون و سردشت مسموم می کردند و یا زمانیکه مرا در جنگ ترور به قربانگاه می بردند، چگونه می شد مفاهیم حقوق بشر بر من معنا پیدا نمیکرد؟ حقوق بشر در کجای اتاقک من تعریف می شود؟ اتاقکی که قرار است سرفه های شبانه و دردهای پنهان را تحمل کند، کودکی که قرار است صبح فردا مضطرب به مدرسه برود، زنی که قرار است کابوسهای شبانه شوهرش را معنا کند و آسیب دیده ای که قرار است از درد همه اینها به مفاهیم پناه بیاورد، در کدامین تعاریف حقوق بشر معنا می شود؟