* آقای وزیر، در سالهای اخیر جمهوری اسلامی ایران، محور اصلی فعالیتهای خود را در بحث دفاعی در حوزه تسلیحات موشکی متمرکز کرده است. علت این انتخاب چیست؟
** توان موشکی ایران بخشی از راهبرد و دکترین دفاعی صنعت دفاعی به شمار میرود. براساس این دکترین صنایع دفاع ضمن بومیسازی دانش و فناوری موشکی، هماکنون با تولید بیش از 50 محصول موشکی مهم از قبیل موشکهای شهاب، عاشورا، تندر، فاتح، توفان، یازهرا(س)، صیاد و موشک قادر که اول شهریور رونمایی شد، توان بازدارندگی نیروهای مسلح را متناسب با تهدیدات، ارتقا بخشیده است. علاوه بر آن تعمیر و بازسازی بیش از 30 محصول موشکی و برگزاری دورههای آموزشی مختلف، ساخت شبیهسازیهای موشکها گامهای موثری بوده که توانسته است بخش مهم و اعظم نیازهای نیروهای مسلح را تامین کند.
* ایران در سالهای اخیر توجهی جدی به ساخت تجهیزات نوین در عرصه پدافند هوایی نشان داده است. به نظر جنابعالی، این سیاست چه دستاوردهایی تاکنون داشته است؟
** همانطور که اشاره کردید یکی از مهمترین عرصههای فعالیت صنایع دفاعی، حوزه پدافند هوایی است، ما در این بخش پروژههای موثری را متناسب با تهدید، طراحی و به مورد اجرا گذاشتهایم، برای نمونه به چند مورد اشاره میکنم که طی سال گذشته افتتاح شده است:
ـ سامانه پدافند ارتفاع متوسط مرصاد. این سامانه هوایی موشکی برد متوسط میتواند هواپیماهای مدرن را در ارتفاع پست و متوسط منهدم کند.
ـ آزمایش نهایی موشک 2000 کیلومتر سوخت جامد سجیل 2 که یک موشک دو مرحلهای است و از دو موتور سوخت جامد مرکب تشکیل شده است، نسبت به موشک سجیل، دارای سیستم ناوبری جدیدی بوده و از سنسورهای بسیار پیچیده و دقیقی برخوردار است.
ـ خط تولید توپ ضدهوایی 35 م.م از جدیدترین دستاوردهای متخصصان وزارت دفاع بوده و از بهترین انواع موجود در نیروهای مسلح جهان به شمار میرود.
ـ مهمات ضدهوایی توپ 100 م.م؛ گام تکمیلی و مهم در عملیاتی کردن توپهای پدافند هوایی 100 م.م.
ـ خط تولید میثاق 1 و میثاق 2؛ دستیابی به دانش فنی طراحی و ساخت موشک دوشپرتاب پدافند هوایی میثاق 2 با قابلیت مقابله با جمینگ.
ـ خط تولید موشک ضدبالگرد لیزری قائم؛ این موشک، یک موشک نیمهسنگین هدایت شونده است که میتواند اهداف هوایی با سرعت کم و ارتفاع پایین بخصوص بالگردهای تهاجمی مجهز به سطوح مقاوم شبهزره را منهدم کند، این موشک قادر است با عمق نفوذ بالا، خودروهای زرهی، تانک و نفربر را منهدم کند.
ـ خط تولید سامانه پدافندی کمارتفاع؛ این سامانه با داشتن رادار جستجوی سهبعدی با ردیاب الکترواپتیکی و نواخت 4000 تیر در دقیقه برای پدافند تهدیدات ارتفاع کم به کار میرود.
ـ آزمایش موفقیتآمیز موشک قیام و نسل سوم موشک فاتح 110.
* با توجه به پیشرفت سریع تکنولوژیهای نظامی، پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر تا چه اندازه با تهدیداتی که علیه کشورمان مطرح است، هماهنگی دارد؟
** صنایع دفاعی ایران توانسته به سطح مطلوبی از تولیدات در عرصه پدافند هوایی دست یابد. این روند ادامه خواهد داشت و تمرکز وزارت دفاع بر تولید سامانههای موشکی ارتفاع پست، متوسط و بلند مانند سامانههای موشکی صیاد، مرصاد و میثاق و همچنین انواع رادارها خواهد بود. از جمله ویژگیهای مهم سامانه موشکی پدافند هوایی، توانایی تخریب اهداف هوایی در ارتفاعات متغیر و انهدام آنها قبل از رسیدن به اهداف پیشبینی شده است، توانمندسازی بخش پدافند هوایی متناسب با تهدید به انجام رسیده و به همین دلیل نگرانی از تهدیدات دشمنان نداریم و با اطمینان اعلام میکنیم که توان دفع هرگونه تهدید هوایی را خواهیم داشت.
* آیا می توان گفت بازدارندگی دفاعی ایران بر توان موشکی استوار است؟
** میتوان گفت مبنای دکترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران در همه ابعاد و محورها، بازدارندگی موثر و فعال است اما محور آن فقط توان موشکی نیست. طبیعی است که موثر بودن بازدارندگی، ارتباط مستقیم با نوع تهدیدهای واقع در محیط امنیتی و همچنین سطح منابع قدرت ملی دارد. ما تهدیدهای موجود و در حال ظهور و همچنین منشأ و خاستگاه این تهدیدها را شناسایی کرده و به صورت مستمر رصد میکنیم و از منابع مختلف قدرت ملی بهویژه قدرت تولید فکر و خلاقیت در بخش دفاعی در کنار تولید روحیه، ایمان و باور و تمکین به اراده و مشیت الهی، برای مقابله با دشمنان اسلام و پیشگیری از عینیت یافتن تهدیدها استفاده میکنیم.
به همین دلیل، در ساختار و سازمان دفاعی کشور، به بهرهگیری از تمامی ظرفیتهای نرم و سخت و بهرهگیری عادلانه از منابع ملی برای ایجاد و حراست از ایرانی اسلامی و توسعهیافته و برای استقرار حکومت اسلامی بر پایه حق، عدالت و امنیت، توجه شده است. در حوزه سختافزاری دفاعی، نتایج خلاقیت و ابتکار بومی جوانان و نیروهای مسلح غیور کشور به توسعه همه صنایع دفاعی انجامیده است. ما امروزه دارای تجهیزات پیشرفته و سلاحهای متعارف و همچنین توان موشکی پیشرفتهای هستیم که قادر است دشمن را از تصمیم به حمله علیه کشور بازدارد و در صورت وقوع هرگونه تهدید عینی، ضربه سخت و جبرانناپذیر را بر متجاوز وارد کند.
به همین دلیل، توان موشکی ما، بخشی از مبنا و پشتیبان بازدارندگی موثر و فعال جمهوری اسلامی ایران است. با بومیسازی دانش و فناوری موشکی، ما نهتنها دفاع بازدارنده را قاطعیت بخشیدهایم و به تولید موشکهای رادارگریز دست یافتهایم بلکه توانستهایم برنامه فضایی کشور را نیز در خدمت توسعه ملی و دسترسی صلحآمیز به فضا به موفقیت برسانیم. علاوه بر توان موشکی، سایر تجهیزات و توانمندیهای دفاعی ما براساس اولویت نهفته در تامین بازدارندگی و همچنین واکنش موثر، طراحی و تولید شده و قابل استفاده عملیاتی هستند.
* به نظر میرسد جمهوری اسلامی ایران در حال تغییر راهبرد دریایی خود است و تصمیم دارد حضور خود را در آبهای آزاد گسترش دهد. این تغییر جهت در راهبرد دریایی کشورمان به چه دلیل است؟
** ایران دارای موقعیت حساس ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک است. دسترسی به سطح وسیعی از مناطق آبی بویژه در جنوب یعنی خلیج فارس و دریای عمان که سرشار از منابع قدرت اقتصادی، تجاری، سیاسی و فرهنگی است در کنار ویژگیهای جغرافیای دریایی این منطقه یعنی دسترسی به دریای آزاد و آبهای بینالمللی، کشورمان را با توان ایجاد، حفظ و مدیریت قدرت منطقهای و بینالمللی پیوند داده است. تجربه دوران دفاع مقدس و همچنین پس از آن، نشان داده که دشمنان فرامنطقهای، اهمیت این منطقه را دریافته و تلاش کردهاند برای خود و علیه منافع حیاتی ما در این محدوده، تولید فرصت کنند و این فرصتسازی را در چرخهای از تولید تهدیدهای مختلف پی گرفتهاند که خاستگاه عملیاتی و حیطه بکارگیریشان، این منطقه حساس دریایی است.
به همین دلیل، ما با استفاده از تجارب دوران دفاع مقدس و قدرت دریایی خود در این دوران به همراه یافتههای مطالعات و بررسیهای عینی از تحولات منطقه و همچنین رصد تهدیدها و آیندهنگری دگرگونیهای امنیتی منطقهای به نامتقارنسازی دفاع دریایی اندیشیده و توان خود را بر این اساس سازماندهی کردهایم.
البته ما همیشه تاکید کرده و بازهم تاکید میکنیم که اقتدار دفاعی ما در همه زمینههای دریایی، زمینی، هوایی، موشکی، عملیات یگانهای مشترک، صرفا دفاعی بوده و برای بازدارندگی و خنثیسازی و واکنش قاطع در برابر تهدیدهایی است که تمامیت ارضی و استقلال سیاسی ما را به خطر اندازند. این اقتدار، تهدیدی برای هیچیک از همسایگان و کشورهای دوست و همکار ما در منطقه نیست، بلکه بخشی از ساز و کار تامین اطمینان بخش امنیت و ثبات در این منطقه است.
این رویکرد در قبال دکترین دفاع دریایی، به منظور به ثمر نشاندن تفکر دفاع مقدس و حفاظت از دستاوردهای انقلاب اسلامی در مناطق دریایی کشور و در آبهای بینالمللی براساس منافع ملی و موازین بینالمللی اتخاذ شده است. با دفاع ناهمتراز، ما قادریم قدرتهای بزرگ دریایی را که درصدد ایجاد تهدید برای تمامیت ارضی ما باشند به زانو درآوریم. ما از قدرت نرم و سخت لازم برای واکنش قاطع به هرگونه تهدید دریایی برخورداریم. در این دکترین دریایی، بازدارندگی فعال و اعتمادساز (که مبتنی بر دیپلماسی دفاعی منطقهای است) با آمادگی واکنش موثر ناهمتراز در برابر هرگونه تهدید از حوزههای دریایی تجمیع شده است.
* مبانی و الزامات این دکترین جدید دریایی چیست؟
** همانطور که گفتم، دکترین دریایی ما به عنوان بخشی از دکترین دفاعی ملی، متکی بر تجارب گذشته و شناخت وضعیت حاضر و آیندهنگری است. ما در این رابطه بر چند اصل مهم تاکید داریم؛ اولا ما به دنبال تضمین امنیت خلیج فارس و دریای عمان و نجات دادن آن از بیثباتی ناشی از حضور بیگانگان و قدرتهای فرامنطقهای هستیم. ما معتقدیم که امنیت در منطقه را دولتها و ساکنان این منطقه باید ایجاد و حفظ کنند و قدرتهای خارجی نه قادر به این کار هستند و نه مایل به آن، بلکه خود این بازیگران، اصلیترین عامل بیثباتی و افزایش ضریب تولید تهدید در منطقه هستند. برای تحقق این منظور، ما مدل امنیت بومی را مطرح کردهایم به طوری که کشورهای منطقه با ایجاد ساختارهای امنیتی شفاف و مقتدر مبتنی بر همکاری و خودباوری، به صیانت از منافع مشترک بپردازند. با ایجاد و تضمین امنیت، میتوان از منابع مختلف اقتصادی، تجاری، سیاسی و فرهنگی این منطقه در خدمت توسعه کشورهای همجوار استفاده برده و تهدیدهای موجود را به فرصتهای مشترک و متقابل تبدیل کرد.
ثانیا قدرتهای خارجی همواره با استقرار پایگاه و اعزام ناوگانهای خود به این منطقه، از حضور نظامی خود برای تهدید و اعمال فشار بر کشورهای مستقل در اینجا و سایر نقاط مجاور استفاده کردهاند. این قدرتها، بدون توجه به ملاحظات امنیتی کشورهای منطقه و بدون در نظر گرفتن منافع و مصلحت آنها، صرفا به دنبال تامین منافع نظام سلطه هستند. از اینرو، بازدارندگی دریایی باید قادر به درهم شکستن همه طرحها و برنامههایی باشد که بیگانگان برای صدمه زدن به امنیت این کشورها تدوین کردهاند. ما با تولید قدرت نرم و سخت منطقهای، استفاده از راهبرد دفاع دریایی را بر اسلوب دفاع ناهمتراز در ابعاد دفاع عامل و غیرعامل استوار کردهایم. به این منظور از همه تجهیزات، نیرو و جنگافزارهای خود برای خنثیسازی تهدید و قدرتافکنی در محیطهای معطوف به ضعف دشمن استفاده خواهیم کرد. ما معتقدیم که خلیج فارس و دریای عمان باید مامنی برای توسعه همهجانبه دولتهای منطقه و جهان به دور از تهدیدها و لشکرکشیهای بیگانگان باشد.ثالثا ما افق فعالیت نیروی دریایی را جهانی میدانیم. آبهای آزاد و بینالمللی، متعلق به همه دولتها و ملتهاست و همه حق دارند از منافع آن در مسیر خیر و توسعه بهرهمند شوند.
طی سالهای اخیر، وقوع تهدیدهای مختلف در آبهای بینالمللی بویژه دزدی دریایی و همچنین حوادث دریایی که نیاز به امداد و نجات را تشدید کرد لزوم حضور نیروهای دریایی در این مناطق را برای تامین منافع ملی نشان داد. نیروی دریایی ما با حضور مقتدرانه در این آبها، توانست امنیت کشتیرانی بینالمللی را تامین و روند مبادلات دریایی کشتیهای تحت پرچم کشور را تضمین کند. ما این روند حضور فعال، موثر و اثربخش در آبهای بینالمللی را مطابق با حضور کشور و موازین بینالمللی شناخته شده در مورد فعالیت نیروهای مسلح در آبهای بینالمللی با هدف تامین کشتیرانی بینالمللی امن، ادامه خواهیم داد و توانمندیهای خود را تقویت خواهیم کرد.
در راستای افزایش تاثیر بر معادلات منطقهای و ایفای نقش موثر در امنیت منطقه، ما به همکاریهای بینالمللی در همه ابعاد بویژه میان نیروهای دریایی اهمیت میدهیم. از اینرو، تصمیم داریم همکاری با سازمانها و کمیتههای امنیت دریایی منطقهای را در صورتی که مبتنی بر اصول عادلانه و موازین بینالمللی و شناسایی حقوق ملتها در مقابله با متجاوزان و استعمارگران باشند، توسعه دهیم. در این راستا، دیپلماسی دفاعی ما به صورت فعال این مجاری را پیگیری میکند و پیشنهادهایی در مورد ایجاد سازمانهای دفاعی و ساز و کارهای عادلانه امنیت دریایی در سطح مناطق مختلف جهان دارد.
* وزارت دفاع در راستای این تغییر جهت در راهبردهای دریایی کشور، چه برنامهای دارد؟
** برابر دکترین نیروهای مسلح دریایی جمهوری اسلامی ایران همچنین فرامین فرمانده معظم کل قوا به این نیروها در حفظ و صیانت از مرزهای آبی کشور و نیز حضور مقتدرانه در آبهای آزاد، وزارت دفاع محصولات متنوعی را برای تحقق الزامات عملیاتی (تاکتیکی) نیروهای مسلح دریایی در دست تولید و تحقیق دارد که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
شناورهای تندرو با سرعت بیش از 50 نات و ماندگار در فورسهای بالای دریا و مجهز به تسلیحات موشکی مانند موشکهای کروز و اژدرهای پیشرفته
ـ ناوشکنهای سنگین دارای تجهیزات کشف و شناسایی، جمعآوری اطلاعات و سامانههای کنترل و فرماندهی و مجهز به تسلیحات ضدهوایی، ضدسطحی و ضدزیرسطحی و سلاح دفاع نقطهای
ـ زیردریاییهای میدجت کلاس غدیر، نیمهسنگین کلاس فاتح، سنگین کلاس بعثت دارای سطح نویز پایین، سامانههای کشف هدف و جمعآوری اطلاعات مجهز به تسلیحات ضدسطحی و ضدزیرسطحی
ـ شناور مینشکار و مینروب با کاربرد کشف و انهدام مینهای دریایی
ـ قایق پرندههای مسلح به موشک و سامانههای شناسایی هدف
در این راستا وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران با طراحی و ساخت بیش از 20 نوع محصولات شناوری همانند شناورهای سطحی موج، سینا و شناورهای زیرسطحی غدیر و فاتح توانسته است نیاز نیروهای مسلح را تا حدود قابل ملاحظهای تامین کند.
موتور دریایی بنیان یک، اژدر و الفجر نیز گام بلند دیگری بود برای تکمیل زنجیره خود اتکایی در صنعت دریایی که به مناسبت روز صنعت دفاعی در روز اول شهریور با حضور رئیسجمهور محترم رونمایی شد.
* وزارت دفاع در حوزه جنگ الکترونیک و حوزههای مرتبط چه دستاوردی داشته است؟
** جنگ الکترونیک و حوزههای مرتبط با آن یکی از مواضع فعالیتی وزارت دفاع به منظور تامین تجهیزات مورد نیاز نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران است. در این جهت صنایع وزارت دفاع محصولات متعددی را تولید و تحویل نیروهای مسلح دادهاند ازجمله مهمترین این محصولات میتوان به سامانههای کاملا بومی الینت و کامینت و انواع تجهیزات ایاسام اشاره کرد. در حوزههای مرتبط با جنگ الکترونیک انواع جمرها، اختلالکنندههای طیف گسترده و جهتیابها، طیف وسیعی از محصولات وزارت دفاع را شکل میدهند.
* آیا جمهوری اسلامی ایران در زمینه صدور فناوریهای دفاعی خود به سایر کشورها، برنامهای دارد. در حال حاضر مبادله تسلیحاتی ما با سایر کشورها در چه سطحی است؟
** وزارت دفاع در صادرات محصولات دفاعی تولیدی توسط سازمانهای صنعتی خود در انتهای سال 89 رشدی بالغ بر 40 درصد نسبت به سال 88 داشته است. این وزارتخانه تلاش میکند با رشد تدریجی اقلام صادراتی خود علاوه بر تخصیص سهمی از بازار جهانی تولیدات نظامی، سیاستها و چشمانداز نظام مقدس جمهوری اسلامی را محقق کند.
* مطالعات ادعایی آمریکا در موضوع هستهای در پی اثبات ارتباط میان برنامههای هستهای و موشکی جمهوری اسلامی ایران است که البته این اتهام از سوی مقامات کشورمان رد شده است، به عنوان یک عضو ارشد دستاندرکار پروژههای دفاعی و نظامی کشور درباره این موضوع چه دیدگاهی دارید؟
** اتهامات بیاساس غرب در مورد فعالیتهای هستهای صلحآمیز جمهوری اسلامی ایران چیزی جز مانعتراشی برای توسعه همهجانبه یک ملت و دولت استقلالطلب نیست. غربیها از همان ابتدای انقلاب اسلامی، همه تلاشهای خود را به عمل آوردند تا نگذارند این انقلاب شکوهمند، به سرانجام برسد. در هر دورهای و در هر مقطعی، بهانهای را برای ضربه زدن به نظام اسلامی دست و پا کردند تا دیروز، مساله تروریسم و حقوق بشر بود، امروز مساله انرژی هستهای به دستاویز آنها برای اعمال فشار بر این ملت مقتدر و الگوی استقلالخواهی و مقابله با استکبار در جهان، تبدیل شده است.
آنها هیچ گونه توضیحی در مورد دلایل اتهامات خود ارائه نمیدهند. چند برگه جعلی را مستند خود قرار دادهاند و در مقابل، ما صدها صفحه توضیح و پاسخ و نقد را ارائه دادهایم. وقتی در میدان استدلال و منطق کم میآورند به زور و تحریم که ابزار اصلی کار استعمار و نظام سلطه است، روی میآورند.
ما بارها تاکید کرده و باز هم تاکید میکنیم که ماهیت برنامه هستهای ما صلحآمیز است و سلاح هستهای در دکترین دفاعی ما هیچ جایگاهی ندارد. ما براساس فرهنگ اسلامی ـ ایرانی و بر پایه شعائر و آموزههای دینی، کاربرد هر نوع سلاح نامتعارف و کشتار جمعی را حرام و ممنوع میدانیم. ما توان و منابع ملی کشور را برای خدمت به توسعه و تعالی ملتمان به کار گرفتهایم و برخلاف غربیها که در مورد ما، مدعی حفظ حقوق و مصلحت جهان شدهاند، بودجه ملی را صرف سلاحهای هستهای نمیکنیم. این در حالی است که خود این غربیهای فریبکار، میلیونها و میلیاردها دلار را هر سال صرف بازسازی زرادخانههای هستهای خود و تولید سلاحهای مرگبار میکنند، سلاحهایی که با ایجاد جنگهای ساختگی در عراق و افغانستان، در آنجا آزمایش میشوند.
بخش دفاعی کشور و کلیه صنایع و نخبگان نیروهای مسلح، در خدمت به توسعه و تمامیت ارضی کشور فعالیت میکنند و محصول کار آنها ایجاد عزم راسخ، حفظ غیرت ملی، تولید تجهیزات متعارف ولی بدیع و بومی برای تامین دفاع ملی است. ما اعتقادی به ارزش راهبردی سلاحهای کشتار جمعی نداریم و سیاستهای غرب برای حفظ و توسعه سلاحهای کشتار جمعی را محکوم میکنیم. ما معتقدیم که نهادهای بینالمللی گاه از تعهد به رعایت استقلال و بیطرفی عدول میکنند و ابزار نظام سلطه میشوند. این سازمانها با سیاستهای دوگانه، به جای اعمال فشار جدی و تحریم رژیم غاصب صهیونیست که دارای زرادخانه هستهای است و به جای محکوم کردن حمایتهای برخی قدرتها از این زرادخانه هستهای، بر کشورهایی که به دنبال حفظ استقلال خود و بینیازی از اتکا به بیگانگان و پیروی از نظام سلطه هستند، فشار میآورند.
* جایگاه حوزه دفاعی در رویکرد توسعه ای کشور چگونه تبیین شده است؟
** الگوی توسعه کشور، پیشرفت همهجانبه اسلامی ـ ایرانی است. یعنی بر خلاف برخی کشورها، نباید تمامی توان ملی صرف یک یا چند حوزه محدود شود. نظام جمهوری اسلامی ایران، به دنبال تحقق تعالی و کمال انسان است و انسان نیازهای مختلفی دارد. توان، برنامهریزی، بودجه و مدیریت توسعه در کشور باید همه این نیازها را در ابعاد فردی و اجتماعی و همچنین مادی و معنوی مدنظر قرار دهد. به همین دلیل، ما صرفا به دنبال توسعه صنایع دفاعی نیستیم. بلکه باید توسعه متوازن و همهجانبه را دنبال کنیم. این توسعه همهجانبه را امام راحل(ره) و رهبر معظم انقلاب بارها تاکید فرمودهاند.
ما هم در بخش دفاعی، براساس این سیاست توسعه همهجانبه و متوازن، توسعه و پیشرفت در صنایع دفاعی را برنامهریزی کردهایم. مهم این است که صنایع دفاعی ما با وجود تحریمها و فشارهای مختلف نظام سلطه و متحدان آن، به صورت بومی و پرشتاب، روند توسعه را طی میکند و هر روز شاهد پیشرفتها و ابتکارات جدید در این بخش هستیم. از سوی دیگر، برنامهریزی دفاعی هم الزامات توسعه همهجانبه کشور را در نظر گرفته است. نیروهای مسلح ما براساس قانون اساسی باید با حفظ آمادگیهای دفاعی و حضور مقتدرانه در صحنههای جنگ و بحران، بتوانند پشتیبان صنایع کشور باشند و در زمان صلح، در برنامههای توسعه صنعتی و اقتصادی کشور مشارکت نمایند. ما در حال حاضر، هم به کارگیری حداکثری ظرفیتهای توسعه آمادگیهای دفاعی و هم ظرفیتهای کمک به توسعه دیگر صنایع کشور از طریق همکاری صنایع دفاعی و غیرنظامی را با اولویت و توجه ویژه دنبال میکنیم.