ویژه / آلترناتیوهای آمریکا برای توافق با ایران

کنت پولاک مشاور سابق سیا در روزنامه واشنگتن پست آلترناتیوهای آمریکا برای توافق با ایران را برشمرد و نوشت:اگر در این شرایط ایالات متحده تصمیم بگیرد از پذیرش توافق سر باز بزند، همه مشکلات متوجه ایالات متحده شده و اوضاع را برای طرف غربی پیچیده می کند. عدم حصول به توافق در این مقطع می تواند میدان را برای ایران فراخ تر نماید و به جای افزایش تحریم ها علیه ایران، شاهد فرسایش نظام تحریم ها خواهیم بود.
در اینجا خوب است که تجربه عراق را به یاد آوریم. یک بار در اواسط دهه 1990 دیدگاه بین المللی نسبت به تحریم های موجود علیه عراق تغییر کرد و تحریم ها به سرعت از هم پاشید. در سال 2000 حکومت صدام حسین میلیاردها دلار از طریق مبادله نفت و کالا به دست میاورد، آن هم در شرایطی که فرانسه، روسیه، چین و مصر، یعنی کشورهایی که خود در سازمان ملل به قطعنامه های علیه عراق رای داده بودند به مبادله با این کشور می پرداختند. درسی که در آن زمان از تجربه عراق گرفتیم و در حال حاضر در مورد تجربه ایران باید بدان استناد کنیم این است که اگر یکبار دیگاه بین المللی نسبت به کشوری عوض شود، تلاش برای مجبور ساختن کشورها نسبت به ضدیت با کشور هدف به معنای جنگ با متحدین و شرکای تجاری به جای مقابله با کشور هدف است.
دومین آلترناتیو ممکن کناره گیری از حصول هرگونه توافق با ایران است، راهی که در طی 34 سال گذشته نیز پیموده شده است. استفاده از این گزینه توام با لزوم حفظ نیروهای نظامی ایالات متحده در خلیج فارس، ادامه تحریم ها برای در انزوا قرار دادن ایران و برنامه هایی جهت حملات سایبری و پنهان خواهد بود.
در مورد این آلترناتیو به دو هشدار جدی باید توجه نمود: اول اینکه ایران غیر هسته ای و یا با برنامه هسته ای محدود نسبت به ایرانی که توانمندی هسته ای گسترده ای داشته باشد، برای ایالات متحده و متحدانش گزینه بهتری است و این مسئله در چارچوب توافق حاضر ممکن می شود. دوم آن که حفظ شرایطی که طی 34 سال پیش وجود داشته است، در صورت تغییر دیدگاه بین المللی نسبت به ایران و عدم حمایت جامعه بین الملل از نظام تحریم ها با دشواری های جدی مواجه خواهد شد. کناره گیری ایالات متحده از حصول به توافق در این شرایط دیدگاه بین المللی را به نغع ایران تغییر می دهد.
آخرین آلترناتیو ممکن در مقابل ایران، استفاده از گزینه نظامی است. با این حال باید یاد آور شد که جنگ با ایران از لحاظ استراتژیک با مشکلات جدی مواجه است و از لحاظ سیاسی نیز نامناسب و حتی غیر ممکن است.
همه شواهد حامی از آن است که هر اقدام محدود نظامی علیه ایران برای تخریب تجهیزات هسته ای آن، محدود باقی نخواهد ماند. ایران در مقابل به بازسازی تجهیزات خود از یک سوی وتلاش برای انتقام جویی بر خواهد آمد و این چرخه مجددا تکرار خواهد شد. در این شرایط ایالات متحده در میانه جنگی بسیار گسترده تر از آنچه تصور می نموده است گرفتار خواهد آمد. در این شرایط آمریکا از حمایت نظامی سایر کشورها نیز به دلیل اجتناب از توافق با ایران برخوردار نخواهد گشت. بعلاوه مخالفت جدی افکار عمومی ایالات متحده با عملیات نظامی محدود علیه سوریه نشان می دهد که افکار عمومی به هیچ عنوان با تصمیم به مراتب خطرناکتر و پرهزینه تر جنگ با ایران کنار نخواهند آمد.
هنوز مشخص نیست که آیا ایران با شرایط توافقی که مورد بررسی است موافقت خواهد کرد یا نه؟ و از سوی دیگر طرف غربی هم نمی تواند با هر آنچه که از نظر ایران مورد پذیرش است، موافقت کند، اما اگر ایران حاضر باشد در مقابل پذیرش حق غنی سازی محدود خود امتیازات دیگری را به طرف مقابل محول کند و امکان بازرسهای سرزده بازرسان آژانس از تجهیزات هسته ای ایران و امکان بازگشت تحریم ها در صورت تخظی ایران از توافقات صورت پذیرفته فراهم باشد، ایالات متحده می تواند از تامین خواست های استراتژیک خود و متحدانش اطمینان حاصل کند و این در حال حاضر تنها راه حل ممکن است.