
پايگاه بصيرت؛ گروه سياسي/ سفر به نقاط مختلف کشور پس از پيروزي انقلاب فتح بابي بود تا مسئولان نظام نوپاي اسلامي از نزديک با مشکلات مردم کشور آشنا شوند تا در برنامه ريزيها تنها به گزارشهاي ارسالي به مرکز اکتفا نکنند. اين سنت حسنه نه تنها از سوي دولتمردان بلکه از سوي رهبر معظم انقلاب نيز صورت ميگيرد. اما اين سفرها با آغاز به کار دولت نهم شکل سازمان يافتهتري به خود گرفت. سفرهاي استاني يکي از نقاط قوت دولت نهم و دهم بود که به ابتکار آقاي محمود احمدي نژاد رقم خورد و براي اولين بار در آبان ماه 1384 به فاصله چند ماه پس از تشکيل دولت وقت با سفر به استان خراسان جنوبي کليد خورد.
اين موضوع از همان برهه منتقداني نيز داشت اما علاوه بر استقبال مردم از اين حرکت، مورد حمايت رهبر معظم انقلاب نيز بود به گونه اي که ايشان در 9 تير 1386 در جمع کارگزاران نظام فرمودند: «سف��هاي استاني بسيار کار خوب و برجسته و لازمي بود و من واقعا تعجب ميکنم که بعضي ها چطور کاري را که اين جور واضح است که خوب است انکار ميکنند ...»
با تشکيل دولت جديد به رياست آقاي روحاني و اختلاف نظرات عمدهاي که ميان وي و رئيس جمهور قبلي وجود داشت عدهاي تصور ميکردند که سفرهاي استاني که توسط برخي افراد همسو با دولت اعتدال به عنوان يکي از نقاط ضعف دولت پيشين بيان ميشد نيز تعطيل شود اما اقدام دولت جديد در برگزاري سفرهاي استاني و سفر به استان خوزستان نشان دهنده ادامه يکي از نقاط قوت دولت قبلي در دولت تدبير و اميد بود!
اما همچنان اين سفرها موافقين و مخالفين خود را داراست که اين موارد را ميتوان به برخي از آنها اشاره ميشود.
مخالفان چه ميگويند؟
عمده نظرات مخالفان با سفرهاي استاني بر هزينه زا بودن و حيف و ميل بيت المال، تبليغاتي بودن اين سفرها، دور از شان مردم بودن و رئيس جمهور، امکان طرح مشکلات از طريق فضاي مجازي، گسترش اختيارات دستگاههاي اجرايي در استانها و استفاد از مديران کاربلد و ... تاکيد دارند.
"صادق زيباکلام" استاد دانشگاه که از مخالفان اين سفرهاست ميگويد: «اين سفر بيشباهت به سفرهاي استاني آقاي احمدينژاد نبود. انتظار اقشار و لايههاي فرهيخته اين بود که تا آنجايي که امکان دارد آقاي روحاني از شعارزدگي و پوپوليسم دوري کند و بيشتر به بيان مسائل واقعي جامعه بپردازد. به نظر من اين سخن آقاي روحاني که گفتند مقاومت شما در جريان هستهاي باعث به زانو درآمدن کشورهاي غربي شد به شدت يادآور زمان احمدينژاد و پوپوليسم اصولگرايان بود.»
"علي مزروعي" از فتنهگران خارجنشين نيز با طرح سوال «سفر استاني؛ با چه هدفي؟» به مخالفت با اين سفرهاي ميپردازند. وي در يادداشتي مينويسد: «تجربه حکومت داري ديگر کشورها، به ويژه کشورهايي مشابه ما که راه توسعه را پيموده اند، حتما بايد مورد مطالعه و بررسي قرار گيرد، و اينکه چرا در آن کشورها بدون انجام "سفرهاي استاني" به شيوه مرسوم درايران توسط دولتهايشان اداره امور بهتر انجام مي شود و جريان توسعه به خوبي به پيش ميرود؟ دقيقا بايد تبيين و روشن شود که آيا دولت قرار است براي بررسي و حل مسائل و معضلات استانها و شهرها لزوما به آنها سفر کند يا از طريق ساختار دقيق و منضبط اداري و سازماني به جمع آوري اطلاعات و آمار و دادهها براي دريافت مسائل و رسيدگي به آنها اقدام کند؟ دولت روحاني بايد بجاي سفرهاي استاني در پي تدوين و اجراي برنامهاي براي تمرکز زدايي و دادن اختيارات بيشتر به استانها برآيد. مقدمات اينکار در دو قانون برنامه سوم و چهارم توسعه از طريق تخصيص بودجه استاني فراهم شده بود و دولت روحاني بايد درادامه اين برنامهها با شتاب و اعتماد به نفس بيشتري به گسترش دامنه اختيارات استانها بپردازد. از اينرو ادامه سفرهاي استاني آنهم به شيوه احمدي نژادي چون هيچ فايدهاي براي اداره کشور ندارد درشان " دولت تدبير و اميد " نيست. بگذريم که اين سفرها اسباب زحمت و تحقيقر مردمي مي شود که براي دادن نامه و درخواست اندکي کمک و کار و...در خيابانها بدنبال ماشين رئيس جمهور دوان مي شوند و تصاويري را به نمايش مي گذارند که درشان مردم ايران و کرامت انساني آنان نيست.»
"داريوش قنبري" نماينده سابق مجلس با تاکيد بر اينکه نخستين سفر استاني حسن روحاني با سفرهاي استاني محمود احمدينژاد تفاوت داشت گفت: «در مجموع اين سفر تفاوت محسوسي با سفرهاي استاني آقاي احمدينژاد داشت وجوه اين تفاوت هم از اين قرار است که آقاي روحاني در اين سفر به کرامت انسانها توجه داشتند و مردم را به زور به مسير حرکت کاروان خود و همچنين محل سخنراني نکشاند.» اما در ادامه مي گويد: «واقعا ضروتي ندارد که رييس جمهوري به سفرهايي به سبک سفرهاي استاني احمدينژاد برود در حالي که رييس جمهور ميتواند با صرف هزينههايي به مراتب کمتر، براي اطلاع از مشکلات استانها نمايندگان خود را راهي استانها کند در حالي که وقتي نماينده عالي در استانها يعني استانداران وجود دارد با هم اعزام نماينده، محلي از اعراب ندارد و کافي است دولت با افزايش اختيار استانداران زمينه براي کاهش مشکلات مردم در استانها را فراهم کند.»
روزنامه جمهوري اسلامي نيز بعد از پايان اين سفر در سرمقاله خود با عنوان «آقاي رئيسجمهور بخوانند» نوشت: «در سفرهاي استاني رئيسجمهور سابق، كرامت مردم در نظر گرفته نميشد و از لحظه ورود وي به هر استان تا پايان سفر، از مردم براي نمايش وجاهت و محبوبيت رئيسجمهور استفاده ميشد. دويدن مردم به دنبال خودروي حامل رئيس جمهور، دست تكان دادنهاي نمايشي رئيسجمهور براي مردم، جمعآوري نامههاي انبوه و به به و چه چههاي مكرر درباره حضور مردم در خيابانهاي مسير و پرشكوه توصيف كردن استقبال مردمي توسط رسانههاي طرفدار، فرازهاي تكراري و ملال آور سفرهاي استاني بودند كه ماهيت واقعي آنها استفاده ابزاري از مردم بود. متأسفانه اين روش در اولين سفر استاني رئيسجمهور روحاني نيز ادامه يافت و عليرغم وعدههاي داده شده، تغيير قابل توجهي مشاهده نشد.»
"عبدالرضا داوري" از نويسندگان حلقه انحرافي نيز که از منتقدان دولت به حساب ميآيد، با متفاوت دانستن اين سفرها گفت: «سفر استاني با توجه به اينکه به صورت فرايند مثبت و مشخص در دولت نهم توسط آقاي احمدينژاد پايهگذاري شد از يک مجموعه استانداردهايي برخوردار بود که اين استاندارد را در سفر اخير آقاي روحاني مشاهده نکرديم.» او سفر استاني روحاني را الگو برداري از بازديدهاي منطقهاي هاشمي دانستد.
موافقان چه ميگويند؟
اما موافقان ادامه سفرهاي استاني در دولت يازدهم موافقان با بدنه مردم و خواستار اتمام طرح هاي نيمه تمام و توجه به اشتغالزايي در استانها شدهاند. برخي ديگر نيز با برشمردن وجوه افتراق سفرهاي آقاي احمدي نژاد با سفر آقاي روحاني به دفاع از اين سفر پرداختند.
"سعيد ليلاز" در گفتگو با خبرنگار خبرگزاري آريا در خصوص سفرهاي استاني رئيس جمهور ضمن بيان موافقت خود با ايده سفرهاي استاني که در زمان دولت قبلي شکل گرفته بود، اظهار داشت: «اگر بنا باشد که سفرهاي استاني تنها به صورت استفاده تبليغاتي با رويکرد پوپوليستي باقي بماند و درطي 2 ساعت بدون توجه به بودجه و مسائل کارشناسي مصوبه هاي متعدد تصويب و اجرا شود عمل نادرستي است و بازدهي خوبي نخواهد داشت. اين در حالي است که سفر اخير آقاي روحاني با توجه به رفتارها و وعده هاي خوبي که دادند بسيار خوب و منطقي بود . اينکه اصل اين سفر شبيه رفتارهاي آقاي احمدي نژاد بوده يا شبيه ايده هاي آقاي جمشيد آموزگار چندان اهميتي ندارد بلکه مهم نوع سفر آقاي روحاني به استان خوزستان و صحبت به زبان عربي براي مردم خوزستان بوده است.»
"سيد شکرخدا موسوي" نماينده مردم اهواز در مجلس شوراي اسلامي با بيان دلگرم شدن مردم خوزستان از سفر آقاي روحاني، اين سفر را با سفرهاي آقاي احمدي نژاد متفاوت دانست و گفت: « سفر رييس دولت يازدهم نسبت به سفر آقاي احمدي نژاد و ديگر روساي جمهور به استان خوزستان متفاوت بود.در واقع سفر آقاي روحاني تخصصي تر بود لذا اگر به وعده هاي داده شده عمل شود قطعا اين سفر کاربردي تر خواهد بود. رييس جمهور با قشرهاي مختلف مردم در سه شهر اهواز،آبادان و خرمشهر ديدارهاي انجام دادند که بسيار مفيد بود.»
در مجموع و با عنايت به نقاط قوت و ضعف اين سفر و سفرهاي آينده دولت به استان هاي ديگر کشور بايد اين اقدام دولت تدبير و اميد را که ادامه يکي از نقاط قوت دولت قبلي است به فال نيک گرفت، موضوعي که مقام معظم رهبري در آغاز به کار دولت آقاي روحاني بر آن تاکيد ورزيدند و يکي از ثمرات آن مي تواند روند کمتر شدن فاصله مسئولان با مردم را به دنبال داشته باشد.