چرا رژیم صهیونیستی درباره اوکراین موضع‌گیری نمی‌کند؟

مقامات اسرائیلی اعتقاد دارند این رژیم به هیچ عنوان نباید در نزاع روسیه و آمریکا وارد شود. مساله اوکراین، نباید باعث ضربه زدن به روابط اسرائیل با آمریکا و روسیه شود. آن‌ها بر آنند که نباید به خاطر جاه طلبی‌های مقامات آمریکایی و تحقق خواسته‌های سیاسی آنان، منافع رژیم خود را به خطر بیندازند.

مقامات اسرائیلی تا کنون از اظهار نظر رسمی در محکومیت اقدام روسیه در شبه جزیره کریمه اجتناب کرده‌اند. اسرائیل به بیانیه‌ای که در مجمع عمومی سازمان ملل در خصوص لزوم حفظ تمامیت ارضی اوکراین صادر شد نیز رای مثبت نداد.

ایتامار رابینووچ- سفیر سابق اسرائیل در آمریکا - در مقاله‌ای که درپایگاه خبری- تحلیلی پروجکت سیندیکست منتشر شده به تحلیل چرایی جدایی آمریکا و اسرائیل در مساله اوکراین پرداخته است. به اعتقاد او اسرائیل از اقدامات تلافی جویانه روسیه در خاورمیانه هراس دارد. این مقاله به خوبی نشان دهنده اختلاف مقامات اسرائیلی در خصوص سیاست این کشور در قبال روسیه و آمریکا است. متن کامل این مقاله به شرح ذیل است:

روابط میان باراک اوباما و بنیامین نتانیاهو در سال‌های اخیر چندان با ثبات و حسنه نبوده است. همین امر باعث شده است که اسرائیل در قبال موضع گیریهای جدی آمریکا و متحدانش علیه دخالت روسیه در شبه جزیره کریمه موضعی بینابین را اتخاذ کند. اسرائیل تا کنون به صورت رسمی اقدام روسیه در ورود به شبه جزیره کریمه را محکوم نکرده است. سیاست سکوت اسرائیل در قبال اوضاع شبه جزیره کریمه، چندان تعجب برانگیز نیست. ابهام و سردرگمی استراتژیست‌های آمریکایی در مورد سیاست‌های روسیه در خاورمیانه باعث شده که اسرائیل نتواند تصمیم قاطعی برای محکوم کردن اقدام روسیه در کریمه بگیرد. آخرین اظهار نظر در این مورد به مصاحبه معاون وزیر امور خارجه آمریکا با روزنامه اسرائیلی هاآرتص بازمی‌گردد. او در این مصاحبه از اسرائیل به خاطر عدم همراهی با موضع آمریکا در مورد شبه جزیره کریمه شکایت کرد. اسرائیل حتی به بیانیه اجلاس عمومی سازمان ملل درباره لزوم حفظ تمامیت ارضی اوکراین رای مثبت نداد. با توجه به حمایت‌های گسترده آمریکا از اسرائیل کاخ سفید انتظار دارد که در چنین شرایطی اسرائیل را در کنار خود ببیند.

اسرائیل میکوشد تا از نگرانی‌های مقامات آمریکایی در این خصوص بکاهد. آویگدور لیبرمن-وزیر امور خارجه اسرائیل - در نشستی با اعضای سازمان امنیت ملی آمریکا در این باره توضیحاتی ارائه کرد. او گفت که در صورت دخالت اسرائیل در مساله کریمه روسیه تسلیحاتی جدید (به عنوان مثال سامانه ضد موشکی اس-300) را در اختیار دولت سوریه قرار خواهد داد. حمایت نظامی روسیه از سوریه موقعیت استراتژیک اسرائیل را در منطقه به شدت تضعیف خواهد کرد.

در این زمینه ذکر این مطلب نیز ضروری است که بنیامین نتانیاهو بسیار می‌کوشد تا جلوی اجرایی شدن قراردادهای نظامی روسیه با کشورهای منطقه را بگیرد. ولادیمیر پوتین اخیرا تهدید کرده است که هرگونه دخالت کشورهای غربی در مساله کریمه تبعاتی در خاورمیانه خواهد داشت. بدین سبب اسرائیل می‌کوشد که تا آنجا که امکان دارد جلوی خشم روسیه را بگیرد.

این نخستین باری نیست که رئیس‌جمهور روسیه اسرائیل را تهدید میکند. در زمان ریاست جمهوری میخائیل ساکاشویلی قرار بر این بود که میان گرجستان و اسرائیل، قراردادی در زمینه فروش تسلیحات موشکی بسته شود. تهدید روسیه به تلافی این اقدام اسرائیل باعث شد که قرارداد موشکی دو کشور فسخ شود.

اما هنگامی که مساله روابط آمریکا و اسرائیل مطرح میشود مساله اصلی روسیه نیست. اسرائیل و آمریکا در طول تاریخ مستحکم‌ترین روابط سیاسی را با یکدیگر داشته‌اند. اما این روابط اکنون دچار فراز و نشیب شده است. وزیر دفاع اسرائیل- موشه یعلون - در دیدار با جان کری - وزیر امور خارجه آمریکا- ضعف سیاست خارجی آمریکا در زمینه امور بین‌الملل را مسخره کرد. اظهارات مشابهی نیز از جانب لیبرمن در خصوص آمریکا شنیده شد. اما این سخنان اخیر لیبرمن است که خشم مقامات آمریکایی را برانگیخته. او با اعلام موضع بیطرفی اسرائیل در قبال تحولات شبه جزیره کریمه، اعلام کرد که روابط اسرائیل با روسیه به اندازه روابط این رژیم با آمریکا است و این کشور تمایل ندارد در خصوص مساله مورد نزاع آمریکا و روسیه دخالتی کند.

علت این موضع گیری چیست؟ به نظر میرسد که تغییر تدریجی سیاست آمریکا در منطقه خاورمیانه علت اصلی سخنانی از این دست باشد. ظاهرا آمریکا تصمیم گرفته که به صورت تدریجی دخالت خود را در خاورمیانه کاهش دهد. همین امر فضایی را برای روسیه باز میکند تا نقش فعال‌تری در منطقه داشته باشد. روسیه نقش مهمی در مذاکرات هسته‌ای با ایران بازی می‌کند. علاوه بر این استراتژی این کشور در مساله سوریه و مصر ربط محکمی با منافع ملی اسرائیل دارد. لذا اسرائیل به هیچ عنوان نمی‌خواهد در این مساله خطر کرده و روابط خود را با روسیه تحت تاثیر اختلافات این کشور با آمریکا مخدوش کند.

مقامات اسرائیلی اعتقاد دارند که این رژیم به هیچ عنوان نباید در نزاع روسیه و آمریکا وارد شود. مساله اوکراین نباید باعث ضربه زدن به روابط اسرائیل با آمریکا و روسیه شود. آن‌ها بر آنند که نباید به خاطر جاه طلبی‌های مقامات آمریکایی و تحقق خواسته‌های سیاسی آنان منافع کشور خود را به خطر بیندازند. مقامات اسرائیلی رای ممتنع خود به بیانیه سازمان ملل در مورد لزوم حفظ تمامیت ارضی اوکراین را این گونه توجیه کرده‌اند که رای مثبت یا منفی اسرائیل نقشی در سرنوشت این بیانیه نداشته است. اما دامنه‌دار شدن بحران اوکراین موضع میانه اسرائیل را به شدت دشوار کرده است. این بحران اکنون میتواند آسیبی جدی به روابط آمریکا و اسرائیل وارد کند. اگر اسرائیل بخواهد به دنبال منافع خود باشد ناچار در مواضعی منافع ملی دو کشور در تضاد خواهد بود و اسرائیل باید راهی جدا از آمریکا برای خود طی کند. اما آمریکا هم در صورتی حمایت همه جانبه خود را از اسرائیل ادامه خواهد داد که بتواند بر سر موضع گیری‌های اسرائیل در راستای منافع ملی خودش حساب باز کند.

اما اسرائیل نباید به سرعت تصمیم گرفته و مهم‌ترین متحد استراتژیک خود در جهان را به راحتی از دست بدهد. درست است که رای اسرائیل تاثیری در سرنوشت قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل در خصوص اوکراین نداشته است. اما این رای ممتنع ارزش نمادین فراوانی دارد. اگر اسرائیل به حمایت‌های همه جانبه آمریکا از خود هم چنان امید دارد، نباید در چنین لحظات سرنوشت سازی این کشور را تنها بگذارد.

شبه جزیره کریمه برای روسیه واسطه‌ای است که میتواند این کشور را از اروپای شرقی به خاورمیانه برساند. به همین دلیل آمریکا برای توازن قدرت در منطقه به سود خویش باید تا آنجا که امکان دارد جلوی این امر را بگیرد. به همین دلیل حمایت اسرائیل در این برهه حساس برای آمریکا ضرروی است.