نتیجه بازی در زمین عقلانیت

گروه سیاسی: مخالفت دولت باراک اوباما با سفر بنیامین نتانیاهو به آمریکا و سخنرانی او در کنگره این کشور این روزها واکنش‌های بسیاری را برانگیخته است.

تا جایی که شماری از اعضای کنگره آمریکا در حال بررسی تحریم سخنرانی ضد ایرانی نتانیاهو در محل کنگره هستند.

از آن سو نیز، کاخ سفید ضمن انتقاد از این دعوت بدون هماهنگی با کاخ سفید و اعلام اینکه رئیس‌جمهور آمریکا با نتانیاهو دیداری نخواهد داشت. وزارت خارجه آمریکا هم گفت که جان کری وزیر خارجه در سفر نتانیاهو به واشنگتن با او دیداری نخواهد داشت.

جدا از دلایل داخلی این مناقشه میان دولت دمکرات و مجلس جمهوریخواه ایالات متحده، رژیم غاصب صهیونیستی در طول مذاکرات هسته‌ای میان دولت حسن روحانی و گروه 1+5 بارها از بیشترین فشارها برای ناکام ماندن این گفتگوها استفاده کرد.

همین دیروز نیز، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی گفت: از هیچ تلاش برای جلوگیری از توافق بر سر پرونده هسته‌ای ایران دریغ نمی‌ورزد.

نتانیاهو افزود از همه توانش برای جلوگیری از حصول توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران استفاده خواهد کرد.

آن سو نیز وزیر جنگ دولت اسرائیل، با انتقاد از مقاومت باراک اوباما در مقابل فشارهای بی‌امان اسرائیل بر سر مذاکرات هسته‌ای گفته است که «یک نفر» سعی دارد که به توافقی بد با ایران برسد.

وی افزود: «همان شخص» در حال نادیده گرفتن فعالیت‌های منطقه‌ای ایران است.

با این وجود اما، رژیم افراطی اسرائیل، هرگز نتوانست از کاهش اختلاف‌ها میان ایران و جامعه بین‌المللی در تمام عرصه‌ها از جمله مناقشه هسته‌ای جلوگیری کند؛ تا جایی که علیرغم تبلیغات گسترده‌ این رژیم، توافق ژنو پس از سال‌ها مذاکره بی‌نتیجه میان دو طرف در دولت روحانی به ثبت رسید و در حال حاضر نیز ایالات متحده از نزدیک شدن به توافق سخن می‌گوید. همه این‌ها در حالی است که در دوره قبلی مذاکرات در زمان دولت محمود احمدی‌نژاد، نفوذ تبلیغات اسرائیل بر میز مذاکرات هسته‌ای و ساختن تصویری ضد ایرانی بسیار زیاد شده بود. تا جایی که بسیاری از صاحب‌نظران، بخش عمده تصویب تحریم‌های بین‌المللی علیه کشورمان را لابی‌های این رژیم اشغالگر دانسته‌اند.

جدا از تحولات بین‌المللی و داخلی ایالات متحده آمریکا، چه تغییراتی و روشی در سیاست خارجی منجر به کمتر شدن اقبال رهبران غرب به سمت فشارهای اسرائیل شده است؟ دولت حسن روحانی و دیپلماسی اعتدالی آن، چه تاثیری در این تحول داشته است؟ با این حال سیاست دولت‌ها در جمهوری اسلامی حمایت از ملت مظلوم فلسطین و حمایت از خط مقاومت در برابر ژریم غاصب بوده است و دشمنی‌های اسرائیل در همه ادوار به دلایل حمایت جمهوری اسلامی از مظلوم است.

این پرسش را «آفتاب یزد» با چند تن از اساتید دانشگاه و صاحبنظرهای سیاست خارجی در میان گذاشته است که گزیده پاسخ‌های این شخصیت‌ها را در زیر می‌خوانید:

پایان ادبیات تحریک‌آمیز احمدی‌نژاد

صادق زیباکلام / استاد علوم سیاسی

برخی سیاست‌های احمدی‌نژاد در بالا رفتن نفوذ اسرائیل در صحنه بین‌الملل نقش پررنگی داشت و زمینه این را فراهم کرد که دولت اسرائیل به این بهانه بگوید، ایران می‌خواهد کشور ما را نابود کند و بنابراین فعالیت هسته‌ای این دولت نیز با همین هدف است.

در حالی که دولت روحانی، با پایان دادن به ادبیات تحریک‌آمیز، منافع ملی را در سرلوحه سیاست خارجی خود قرار داد. در همین راستا هم، دولت اوباما با به رسمیت شناختن فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای ما و تنها برای خاموش کردن صدای اسرائیلی‌ها، این مسئله را در مذاکرات مطرح کرد که هر چند ایران به دنبال بمب هسته‌ای نیست اما فعالیت‌های این کشور باید تا حدی محدود شود که اگر هم‌چنین تصمیمی داشته باشد، در مدتی طولانی بتواند چنین کاری کند.

اعتمادسازی؛ چاره افراطی‌گری‌های اسرائیل

فیاض زاهد / استاد علوم سیاسی و روزنامه‌نگار

مهم‌ترین ویژگی سیاست خارجی دولت روحانی این است که تنها در زمینی بازی می‌کند که «عقلانیت» در آن باشد و این عقلانیت در سیاست خارجی باعث شد، تاثیر هوچی‌گری‌های نتانیاهو در مذاکرات هسته‌ای کمرنگ‌تر شود. سیاست اعتماد‌سازی آقای روحانی توانست، بازی حیله‌گرانه دولت افراطی و غاصب اسرائیل را بر هم زند.

احیاء تعامل سازنده

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه / نماینده پیشین مجلس

دولت روحانی از ابتدای کار خود، سیاست اعتدالی و احیای تعامل سازنده با این کشورها را در دستور کار خود قرار داد و این موضوع فضای مثبت سازنده‌ای را ایجاد کرد که دیگر رژیم صهیونیستی نمی‌تواند از چنین فضایی سوءاستفاده کند و نقش آنان را کاهش داد.

در گذشته اصل بنیادی سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی یعنی اصل تعامل سازنده با دنیا به خوبی اجرا نمی‌شد و نوعی موضع‌گیری‌های تند را برای ایران در عرصه بین‌المللی ایجاد کرد، به گونه‌ای که رژیم صهیونیست موفق شد ایران را به عنوان تهدیدکننده معرفی کند، قدرت‌ها نیز به ویژه آمریکا در قالب شورای امنیت به سمت سیاست‌های تحریمی علیه ایران حرکت کردند.

اما با روی کار آمدن روحانی و احیای اصل تعامل سازنده، این پیام از سوی آمریکا مورد اقبال قرار گرفت و حتی سیاست حمایت از مظلومان منطقه نیز دنبال شد.

سیاست مذاکره سازنده روحانی

داوود هرمیداس باوند / استاد روابط بین‌الملل

جدا از این که سخنان محمود احمدی‌نژاد، شیوه تیم مذاکره‌کننده در دوره پیشین، روشی «مقاومتی» بود. به این معنا که انگار قرار نبود چیزی از طرف مقابل بشنویم و تنها قرار است بر مواضع خودمان پافشاری کنیم. برای همین هم، رژیم غاصب اسرائیل بیشترین تبلیغات را علیه دولت ایران انجام داد. در حالی که تیم مذاکره‌کننده دولت روحانی با هدف مذاکرات سازنده پا به میدان گذاشت.

در کنار این‌ها، دولت حسن روحانی از نظر وجهه مردم از دید جامعه بین‌الملل، جایگاه بهتری دارد و این خود به جدی‌تر گرفتن پیشنهادها و اقدام‌های ایران در مقابل کارشکنی‌های اسرائیل شد.

واقع‌بین باشیم

احمد شیرزاد / نماینده مجلس ششم

تحلیل واقع‌بینانه این است که بگوییم رژیم صهیونیستی همچنان در مذاکرات هسته‌ای، موثر است اما با اراده‌ای که آمریکا برای حل مسئله هسته‌ای از طریق مذاکره نشان داد، این تاثیرگذاری کمتر دیده می‌شود. چرا که اگر دولت آمریکا در مذاکرات هسته‌ای با ایران تعهداتی را بپذیرد، دیگر هیچ دولتی از جمله رژیم غاصب اسرائیل نمی‌تواند آن را بر هم زند.

پیام آشتی دولت اعتدال

علی بیگدلی / استاد روابط بین‌الملل

آقای روحانی پس از روی کار آمدن، پیام‌های آشتی‌جویانه برای جامعه بین‌الملل فرستاد. مثلا سخنرانی ایشان در مجمع عمومی سازمان ملل و مذاکره تلفنی با اوباما در این زمینه بسیار مهم و تاثیرگذار بود. این ادبیات رئیس‌جمهور جدید نه تنها در صحنه جهانی که در عرصه داخلی نیز احساس امنیت و آرامش بیشتری در میان مردم را ایجاد کرد.

در نتیچه چنین سیاستی بود که دولت روحانی توانست علاوه بر کنار زدن نسبی فشارهای اسرائیل بر مذاکرات هسته‌ای، برای نخستین بار، گفتگوهای هسته‌ای را تا سطح وزرای خارجه ارتقاء دهد که این رویداد بسیار مهمی بود.

حمایت از مقاومت فلسطین

حسین کنعانی مقدم / کارشناس مسائل سیاسی

جمهوری اسلامی توانسته است با حمایت از خط مقدم مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی، فشارهای این رژیم علیه خود را خنثی سازد.

اطمینان‌آفرینی بین‌المللی

محمدصادق جوادی حصار / فعال سیاسی اصلاح‌طلب

اسرائیل در گذشته تلاش کرده ایران را به عنوان کانون درگیری و جدال در منطقه معرفی کند. سیاست بین‌المللی ایران در حوزه هسته‌ای و حوزه خاورمیانه دنیا را مجاب کرده که ایران در پی ایجاد تنش‌های بین‌المللی نیست. سیاست جدید ایران تنش‌زدایی و اطمینان‌آفرینی است. همین سیاست‌ها از یک سو و شعله‌ور شدن مناقشات منطقه‌ای فلش را متوجه کشورهای دیگری غیر از ایران کرده است.

تنش‌زدایی؛ خلع سلاح اسرائیل

آذر منصوری؛ فعال سیاسی اصلاح‌طلب

سیاست تنش‌زدایی دولت یازدهم که از ابتدا در دستور کار دستگاه دیپلماسی کشور قرار گرفته پیامدهای بسیار مثبتی را برای ایران به همراه داشته است. این گفتمان و رویکرد تنش‌زدایی درست در مقابل سیاست و گفتمان دولت گذشته که همین سیاست موجب شد اسرائیل مخالف‌ترین کشور برای حل مسئله هسته‌ای ایران و کشوری که به دنبال اهداف خاصی در مواجه با ایران است از آن سیاست حداکثر بهره را ببرد.

این نوع رویکرد، علی‌رغم همه فشارهایی که به دولت روحانی وارد می‌شود حقانیت ایران را در عرصه جهانی اثبات کرده و تلاش و تکاپو برای مذاکرات سازنده و نتیجه‌بخش موجب شده رژیم اشغالگر قدس نتواند مانند مقاطع گذشته اهداف و برنامه‌های خود را پیگیری کند.

مردم‌خواهان تغییر گفتمان دیپلماسی

هادی حق‌شناس/ کارشناس مسائل سیاسی

یک نکته کلیدی وجود دارد اگر پرونده هسته‌ای به جمع‌بندی برسد به صورت طبیعی ایران مهم‌ترین چالش 35 سال گذشته خود را با غرب حل کرده و اولین کسی که از به قدرت رسیدن ایران در قدرت منطقه متضرر خواهد بود، اسرائیل است.

اکنون نفوذ اسرائیل در منطقه در حال کاهش است و برعکس نفوذ ایران در منطقه در حال افزایش، و این اسرائیل است که رو به افول می‌رود.