مجتبی حسینی: اتوپیای رفرمیستهای سیاسی ایران، بازگشت نیم بند به قدرت نیست. اصلاحطلبان به پشتوانه تبار تاریخی مشروطهخواهی خود میخواهند مجسمه تمام نمای «سیادت اصلاحات» را بسازند و «سریر قدرت» را از آن وفاداران به اصلاحات کنند. وفادارانی که با نگاهی کلان راهحل برون رفت از کاستیها و کژیهای موجود در ساختار سیاسی و اقتصادی کشور را اصلاحات میدانند و تا به این مهم نرسند بیکار نخواهند نشست. تعامل با حاکمیت با حفظ هویت اصلاحطلبی و همراهی با دولت شاید توانسته باشد موقعیت اصلاحطلبان را نسبت به قبل بهتر کند اما کادر رهبری اصلاحات هرگز نمیتواند نسبت به توقعات و مطالبات بدنه اجتماعی وابسته به خود واکنش و تحرکی نداشته باشد و به آرامی چشمهای نگران هواداران و حامیان اجتماعی گفتمان اصلاحات را نبیند. همین است که کنشگران اصلاح طلب با نگاهی به گذشته دیروز خود و جنبش اصلاحات در اندیشه برداشتن گامی به جلو هستند. با همین رویکرد است که میخواهند دوباره انشایی بنویسند و حرکت تاریخی خود را ساماندهی کنند تا رقبای اصلاحات و اصلاحطلب ستیزان تنها خواننده این انشا و ناظر بر این حرکت تاریخی باشند.
انشای جدید اصلاحطلبان چیزی نیست جز یک هدف سیاسی؛ «انتخابات مجلس دهم.»فتح مجلس و بازگشت به نقطه مطلوب در مقام یک هدف سیاسی بدون داشتن یک استراتژی (راهبرد) کلان تنها در حد امیال و آرزو باقی خواهد ماند. بیتردید اصلاحطلبان این روزها بیش از هر زمان دیگری این گفته بودا را که گفته بود: «ما همان چیزی هستیم که انجام دادهایم و آنچه خواهیم بود که اکنون انجام میدهیم» در جان و ذهن خود میپرورانند تا اینبار طرح و برنامهای جامع برای آینده گفتمان اصلاحات داشته باشند. از همین جهت مهندسی استراتژی اصلاحات در سال ٩٤ به مثابه شاهراه بازگشت اصلاحطلبان به عرصه سیاستورزی رسمی ضرورتی غیرقابل اجتناب است. از همین رو پس از تعیین «هدف سیاسی» که همانا «کسب اکثریت مجلس دهم» و تغییر ترکیب پارلمان است باید مختصات و مشخصات استراتژی اصلاحات به شکلی دقیق و چند بعدی و همهجانبه تعریف و تدوین شود.
استراتژی سیاسی چیست؟
در دانشنامه سیاسی، تمهید و تعیین نحوه رسیدن به هدف با توجه به امکانات و تواناییهای در دسترس استراتژی سیاسی نامیده میشود. در حقیقت هدف و استراتژی سیاسی رابطهای «دیالکتیکی» با یکدیگر دارند؛ هر چند از هم سوایند اما در عین حال یکدیگر را فرا میخوانند. «هدف بدون استراتژی» به مثابه پرواز آدمی در خواب است. هر چند رسیدن به یک هدف وابسته به یک استراتژی (راهبرد) نیست و میتوان از طریق راهبردهای مختلف به این هدف رسید اما داشتن استراتژی جزو الزامات رسیدن به هدف سیاسی است. با چنین تعریفی اصلاحطلبان چه استراتژیای را برای رسیدن به هدف سیاسی مهم (انتخابات) باید بیازمایند و پای آن بایستند؟در پاسخ به این پرسش باید گفت انتخاب استراتژی نه براساس سلیقه یا ترجیح شخصی، که برپایه پاسخ به دو پرسش اساسی استوار است: «اصلاحطلبان چه امکاناتی دارند و چه امکاناتی ندارند؟» و «نفاط قوت و ضعف به انضمام موانع پیشروی درونی و بیرونی رسیدن به این هدف چیست؟» این دو پرسش در نهایت مشخص میکند که اصلاحطلبان چه کارهایی را «میتوانند» و «باید» انجام دهند و چه کارهایی را «نمیتوانند» و «نباید» انجام دهند.
بدینترتیب برای تدوین استراتژی اصلاحات در سال ٩٤، اصلاحطلبان باید بهطور شفاف وروشن تواناییهای خود را برآورد کنند، وضعیت و نیروی دیگر حریفان را بسنجد و در نهایت شرایط آمادگی مردم و درجه اقبال ایشان به هریک از نیروها و گزینههای سیاسی رقیب را مشخص کنند. مناسبترین استراتژی برای هر جریان سیاسی، استراتژیای است که با «امکانات» و «توانایی»های او هماهنگی و هم خوانی داشته باشد و در میدان رقابت سیاسی، شرایط برتری و چیرگی در رقابت را برای او فراهم سازد. از همین جهت برای تدوین استراتژی اصلاحات در سال ٩٤، اصلاحطلبان باید نیرو، منابع خود و نقاط قوت و ضعف رقیب سیاسی را سنجیده و آگاهی دقیق از این پارامترهای تعیینکننده داشته باشند و پس از آن تلاشی مضاعف را برای آماده کردن هواداران گفتمان اصلاحات در سراسر کشور از خود به نمایش بگذارند. بیتردید چرخه تصمیمگیری اصلاحطلبان برای انتخابات مجلس نیازمند آگاهی از «داشتهها- نداشتهها» و «فرصتها- تهدیدها»ی پیشرو است.
ساخت عمارت مستحکم اصلاحطلبی هرگز بدون ادراک صحیح از این متغیرهای موثر و مهم میسر نیست. بر این اساس افزایش ضریب همگرایی و اجماع در درون اردوگاه اصلاحات و تعامل و گفتوگو با رقیب معتدل میتواند ارکان استراتژی اصلاحات در سال ٩٤ را تشکیل دهد. گروه احزاب روزنامه اعتماد در راستای تقریب دیدگاههای بازیگران سیاسی اصلاحات اقدام به نظرخواهی درباره مولفههای راهبرد اصلاحات در سال ٩٤ و تحقق هدف بلند انتخابات ٩٤ کرده است. گفتنی است صفحه احزاب روزنامه اعتماد در روزهای آینده به بررسی تاکتیکها و تکنیکهای اصلاحطلبان برای انتخابات مجلس دهم خواهد پرداخت.
انسجام از درون- تعامل با حاکمیت
محسن رهامی: مجموعه شورای هماهنگی اصلاحات و شورای مشورتی که متشکل از دبیران کل احزاب اصلاحطلب است، استراتژی وحدت و همگرایی را در سال ٩٤ از طریق چند روش مدون دنبال میکنند؛ اولا تلاش میکنیم بخشهای مختلف این جریان شامل نیروهای شورای هماهنگی و درواقع احزاب اصلاحطلب و همچنین مجموعه هواداران آقای هاشمی و دولت را به یکدیگر نزدیک کنیم. همچنین برای نزدیک شدن نیروهای معتدل اصولگرا مانند هواداران آقای ناطق و آقای لاریجانی جلساتی را تشکیل میدهیم. همین طور برای شخصیتهای حقیقی در سراسر کشور مانند مدیران استانی و نمایندگان سابق و شخصیتهای حقیقی اقوام و اهل سنت مجامعی را تشکیل میدهیم. تاکید ما بر خردجمعی و حزبمحوری است به گونهای که در هر حوزه خود در مورد کاندیداهای انتخابی تصمیم میگیرند و از بالا برای آنها تصمیمگیری نمیشود. دیگر استراتژی اصلاحطلبان تعامل با مجموعه حاکمیت شامل تمامی قوا و بخشهای آن است.
تفاهم حداکثری دوری از سهمخواهی
محمدرضا عارف: همه دلسوزان کشور بر این باورند که داشتن یک مجلس مقتدر، توانا و متخصص به نفع همه نیروها در کشور است. حتی به دولت نیز کمک خواهد کرد. مجلسی که از حقوق قانونی خود برای نظارت و پرسش از همه نهادها استفاده کند به نفع کشور است. مهمترین برنامه اصلاحطلبان برای انتخابات مجلس باید مشارکت حداکثری مردم باشد. در سال ٩٢ مشارکت بسیار خوبی در کشور را شاهد بودیم و برای انتخابات مجلس نیز مهمترین برنامه ما افزایش سطح مشارکت مردم است. شرایط کشور ایجاب میکند اصلاحطلبان به اجماع برسند و باید با تفاهم حداکثری، کار را دنبال کنیم. کار اصلی انتخابات مجلس از حوزهها شروع میشود و نمیشود یک نسخه برای تمام حوزههای انتخابی پیچید. حتی در یک استان نمیشود برای همه حوزهها یک نسخه پیچید. شرایط خاص شهرستانها، ویژگیهای جغرافیایی، تعصبها و مشکلات آنها ایجاب میکند که برای هر حوزه برنامه خاص در نظر بگیریم. این برنامه باید به کمک بزرگان و نخبگان حوزهها تدوین شود.
البته باید اذعان کرد اگرچه بعد از انتخابات ریاستجمهوری سال گذشته فضای عمومی کشور تغییر کرده است اما هنوز تربیونهای خاص در اختیار رقیب جریان اصلاحات است و هرچه میخواهد علیه اصلاحطلبان میگوید و به دنبال شکاف و تفرقه در جریان اصلاحطلب است به همین دلیل اصلاحطلبان باید در انتخابات مجلس آینده با وحدت و برنامهمحوری و دوری از سهمخواهی گروهی و حزبی مشارکت جدی داشته باشند. باید همه گروههای اصلاحطلب برای پیروزی تفکر اصلاحات تلاش و حرکت جبههای را تقویت کنند. تجربه نشان داده است در صورت برگزاری انتخابات رقابتی رویکرد مردم عمدتا به اصلاحطلبان است و در انتخابات مجلس آینده نیز انشاءالله دستاندرکاران انتخابات به گونهای رفتار کنند که انتخاباتی در شأن نظام جمهوری اسلامی ایران و با حضور همه سلایق و رقابتی برگزار شود.
ائتلاف حداکثری با مدل ٩٢
حمیدرضا جلاییپور: اساسا اصلاحطلبان یکی از کانالهای پیگیری اصلاح امور جامعه را انتخابات میدانند و بر همین اساس هم حضور در انتخابات را جدی میگیرند. برای رسیدن به هدف مدنظرشان در سال ٩٤ که انتخابات مجلس است از همان راهی میروند که سال ٩٢ رفتند. در حقیقت استراتژی اصلاحطلبان برای سال ٩٤ ادامه راهی است که سال ٩٢ رفتهاند. اصلاحطلبان در این سال ائتلاف حداکثری در میان گرایشات مختلف گروههای اصلاحطلب را با همراهی رهبری جریان اصلاحات پی خواهند گرفت لذا اصلاحطلبان هدف و استراتژی روشنی دارند. هدف رسیدن به مجلسی با افراطیون کمتر و افراد میانهروتر با راهبرد هماهنگی و وفاق در درون اصلاحطلبان است. اصلاحطلبان با ائتلاف و اجماع و هماهنگی به اهدافشان خواهند رسید لذا اصلاحطلبان برای رسیدن به اهدافشان با بحران استراتژی روبهرو نیستند بلکه مشکل اصلاحطلبان، مخالفان اصلاحاتی است که به صورت فراقانونی و با سوءاستفاده از امکانات عمومی در مسیر حاکمیت قانون و حقوق شهروندان مانع ایجاد میکنند.
همگرایی با هم - دوری از رقابت درونگروهی
سید محمود میرلوحی: استراتژی اصلاحطلبان در سال ٩٤ ادامه استراتژی است که برای انتخابات ٩٢ به کار گرفتند. در واقع برای رسیدن به هدف مدنظر اصلاحطلبان که مجلس دهم است باید بر تکیه بر استراتژی و نقشه راه انتخابات ٩٢ پیش رفت. ما با توجه به شرایط و نیازهای کشور، همچنین ظرفیتهای اصلاحطلبی در جهت همگرایی در درون جریان اصلاحات تلاش میکنیم. با رسیدن به انسجام و فراگیری جریان اصلاحات در تلاش هستیم تا با معتدلین همراه دولت هم بیشترین همکاری را داشته باشیم. شاید برخی معتقد باشند که انتخابات ٩٢ صرفا شخصیتمحور بوده است و از استراتژی خاصی پیروی نمیکرده است که من با این تفسیر مخالف هستم و فکر میکنم نتیجه و محصولی که ما در حال حاضر شاهد آن هستیم و گذشتن از شرایط سخت و باتلاقگونه چندین سال گذشته قطعا با تکیه بر یک نقشه راه مشخص تبدیل به شرایط کنونی شده است، نقشه راهی که بزرگانی همچون آقای هاشمی، ناطق، رییس دولت اصلاحات و سید حسن خمینی در تدوین آن نقش داشتهاند. شاید بتوان استفاده از تجربه سال ٨٤، گذر از رقابت درون جناحی و همگرایی سال ٩٢ را نمایی از نقشه راه اصلاحطلبان برای رسیدن به هدف مورد نظرشان دانست.
انسجام حداکثری-التهاب حداقلی
یدالله طاهرنژاد: به نظر من با توجه به اهدافی که در این سال پیشروی اصلاحطلبان قرار دارد وحدت حداکثری و تنش حداقلی، حداکثر انسجام و حداقل التهاب میتواند الگوی مناسب اصلاحطلبان باشد. هرچقدر فضا آرامتر باشد و التهاب فضای سیاسی کمتر شود قطعا رسیدن به اتحاد هم سریعتر محقق خواهد شد و قطعا در سال آینده که انتخابات مجلس را به عنوان یک رویداد مهم در پیش داریم با نتایج بهتری رو به رو میشویم البته حتی رسیدن به اتحاد و وحدت در میان اصولگرایان هم میتواند در این زمینه موثر باشد. به هر حال اتحاد حداکثری روش و شیوهای است که اصلاحطلبان در سال ٩٤ مدنظر قرار دادهاند. از سویی هر جریان سیاسی برای دستیابی به اهداف خود باید استراتژی مشخص و تعریف شدهای داشته باشد اما اینکه چقدر این استراتژی قابل تبیین و رسانهای کردن است بستگی به تصمیم ارایهدهندگان آن و سیاستهایشان دارد. قطعا اصلاحطلبان با بحرانی در زمینه ارایه استراتژی مشخص برای نیل به اهداف شان روبهرو نیستند و همانطور که شاهد بودهایم بخشی از آن هم مطرح شده است اما هنوز در زمان ارایه بخش دیگری از آن تردید وجود دارد که با رسیدن به زمان مناسب مطرح خواهد شد.
اجماع با استراتژی ٩٢
محمدعلی ابطحی: من علاقهمند هستم استراتژی اصلاحطلبان ادامه استراتژیای باشد که در سال ٩٢ دنبال کردند و به نتیجه رسیدند. در واقع با ادامه دادن استراتژی سال ٩٢ و بلوغ سیاسی که از خود نشان دادند به لیست مشترک و واحدی با سرلیستی آقای عارف برسند. البته پیشبینی نمیکنم چنین اتفاقی بیفتد، به این دلیل که برخی مجموعهها بدون پیشینه اصلاحطلبی و با در نظر گرفتن منافع شخصی و گروهیشان ممکن است این روند را با مشکل مواجه کنند. البته امیدواریم که در راه رسیدن به اهدافمان با چنین اتفاقی روبهرو نشویم و بتوانیم همان استراتژی انتخابات ٩٢ را برای انتخابات ٩٤ به عنوان مهمترین هدف اصلاحطلبان در سال جدید عملی کنیم. «بلوغ اصلاحطلبی در سایه وحدت تصمیمگیری» میتواند نقشه راه اصلاحطلبان را برای اهداف پیش رو مشخص کند. البته شاید در این جریان فکری ما همچنان با بحران استراتژی مشخص روبهرو باشیم اما این موضوع فقط مختص جریان اصلاحات نیست تا زمانی که کار تشکیلاتی و حزبی در کشور شکل بگیرد این نوع بحران هم در همه جریانهای فکری وجود خواهد داشت.
وحدت و انسجام
داریوش قنبری: اصلاحطلبان با تکیه بر وحدت و انسجام، کار انتخاباتی را پی خواهند گرفت و در واقع این استراتژی اصلاحطلبان برای رسیدن به مجلس دهم است که البته در سطح رهبران و بزرگان این جریان وجود دارد و البته ما به دنبال این انسجام و اتحاد در میان تمام نیروهای اصلاحطلب هستیم. در دوران احمدینژاد با توجه به فشار بر تشکلها و احزاب و همچنین کل جریان اصلاحات به هر حال ما با مشکلاتی در سطح تشکیلاتی مواجه شدیم و به این دلیل که به هر حال برای تدوین برنامهها و استراتژی مشخص نیاز به کار تشکیلاتی و فعالیت حزبی احساس میشود ما در این دوران با مشکلاتی روبهرو شدیم. حتی در انتخابات ٩٢ ما با به شکلی شخصیت محور و با تکیه بر این افراد به پیروزی رسیدیم که البته با توجه به فضای سیاسی سالمی که بعد از انتخابات به وجود آمد من پیشبینی میکنم جریان فکری اصلاحات هم مثل گذشته به تهیه و تدوین استراتژیهای کاربردی بپردازد.
وحدت تعاملگرایانه-پرهیز از اختلافات
علی محمد حاضری: مهمترین استراتژی اصلاحطلبان در سال ٩٤ تاکید بر وحدت تعاملگرایانه و پرهیز از اختلافانگیزی با تاکید بر فعالیتهای تشکیلاتی و حفظ احترام و جایگاه هر یک از شخصیتهای موجود در این جریان است. اصلاحطلبان باید از خردجمعی به عنوان یک شاخصه مهم در درون این جریان تبعیت داشته باشند و همچنین به آرمانهای توسعه سیاسی بیش از منافع گروهی و حزبی وفادار باشند. فعالیت حزبی اصلاحات در کنار نقش هماهنگکننده شورای هماهنگی اصلاحات که سابقه بیش از دو دهه فعالیت دارد میتواند نقش موثری در رسیدن به اکثریت کرسیهای مجلس داشته باشد. خوشبختانه اکنون اصلاحطلبان در وضعیت خوبی از وحدت و انسجام خود هستند و تاثیر شخصیت رییس دولت اصلاحات نیز بر انسجام درونی این جریان و ایجاد همدلی مردمی تاثیرگذار بوده است. بنابراین وحدت درونی اصلاحطلبان استراتژی مهم برای سال ٩٤ محسوب میشود.
خرد جمعی-انسجام تشکیلاتی
فاطمه راکعی: اصلاحطلبان سال ٩٤ انتخابات مجلس دهم را پیشرو دارند که با تکیه بر روشهای عملی مختلفی که در شورای هماهنگی اصلاحطلبان تهیه و تدوین میشود این هدف را پیش خواهیم برد. اصلاحطلبان در شورای هماهنگی با هماندیشی، حضور و شرکت دبیران کل احزاب و تدوین راه و روشهای انتخاباتی در کمیته انتخابات و همچنین نظرخواهی از اشخاص حقیقی یا حقوقی سیاسی تاکتیکهای انتخاباتی را معین خواهند کرد. اصلاحطلبان همچنان با تاکید بر خرد جمعی و حفظ انسجام و اتحادی که در انتخابات گذشته هم به آن دست یافتند قطعا از پراکندگی در لیست ارایه شده برای مجلس جلوگیری خواهند کرد تا مردم هم با افراد شناختهشده و احزاب شناسنامهدار مواجه شوند. برای رسیدن به این هدف یعنی انتخابات پیشرو در حال حاضر ما با بحرانی مواجه نیستیم گرچه احزاب و شخصیتهای متفاوت و همچنین پیشنهادهای متعددی وجود دارد اما اصلاحطلبان با تکیه بر انسجام درونی و استفاده از این اتحاد اهداف سال ٩٤ خود را دنبال خواهند کرد.
اجماع و انسجام
حسن رسولی: در سال ٩٤ دو راهبرد مهم برای اصلاحطلبان در آستانه دو انتخابات سرنوشت ساز مجلس و خبرگان میتواند موثر باشد؛ اولا تقویت جایگاه انسجام بخش رییس دولت اصلاحات به عنوان محوریت جریان اصلاحات برای تقویت سازمان و مدیریت نظری و عملی این دو انتخابات، دوما اجماع حداکثری و ارایه لیست سراسری برای انتخابات مجلس که مستلزم هماهنگی، گذشت و حداکثریسازی وفاق و همگرایی بین سطوح مختلف تصمیمگیری است . مراجعی در امر خط مشیسازی در حوزه تصمیمگیری مانند شورای مشورتی رییس دولت اصلاحات و شورای هماهنگی اصلاحات و شورای مشورتی آقای عارف در سطح حوزههای انتخابیه فعالیت کنند. در شناسایی کاندیداهای واجد شرایط در مناطق مختلف به صورت نظری و عملی فعالیتهایی صورت بگیرد. همچنین برای همدلی در پایگاه اجتماعی اصلاحطلب و در سطح ملی با کمک شخصیتها و احزاب تلاش شود.
دوری از رقابت درونگفتمانی
مصطفی درایتی: مهمترین هدف اصلاحطلبان در سال ٩٤ انتخابات مجلس است؛ در واقع اصلاحطلبان برای رسیدن به مجلس دهم در حال برنامهریزی و تعیین راه و روش مناسب هستند. تاکید بر همراهی همه جریانهای اصلاحطلب، هماهنگی میان همه نیروها و ایجاد وحدت رویه، روشی است که اصلاحطلبان در پی تحقق آن هستند و تصور میکنم این راهی است که میتواند ما را به هدف موردنظرمان نزدیک کند. من معتقدم هستم در راه رسیدن به این هدف اصلاحطلبان با بحران استراتژی مواجه نیستند. از سویی بحرانهای برونجناحی هم که احتمال رویارویی با آن وجود دارد، مشخص است. به همین دلیل من فکر میکنم تنها موضوعی که ممکن است ما را از مسیر موردنظرمان دور کند بحرانهای درونجناحی است که البته حتی اگر جریان اصلاحات با بحرانهای درونجناحی هم روبهرو شود با حضور سران و رهبران اصلاحات قابلحل است.
اتحاد وانسجام
صادق زیبا کلام: بهطور کلی دو استراتژی مهم برای اصلاحطلبان در سال ٩٤ در رسیدن به هدف که انتخابات مجلس است میتوان پیشبینی کرد؛ اولی اتحاد و انسجام در میان خود و دومی جلوگیری از رد صلاحیتهای شورای نگهبان است. اتحاد و انسجام در درون جریان اصلاحات در مقطع کنونی روند خوبی را دنبال میکند. زیرنظر شورای مشورتی رییس دولت اصلاحات و شورای هماهنگی اصلاحطلبان این اتحاد و انسجام را میتوان دنبال کرد. در مورد جلوگیری از رد صلاحیتها دو راهکار وجود دارد؛ یکی از مهمترین راهکارها فعالیت گسترده مطبوعات و رسانههای اصلاحطلب است. با اطلاعرسانی به مردم و فعالیت رسانهای میتوان کاری کرد که شورای نگهبان نتواند رد صلاحیتهای گسترده انجام دهد. همچنین با چانهزنی و رای زنی اصلاحطلبان و وزیر کشور دولت روحانی با مقامات و مسوولان این امر میتوان در عدم رد صلاحیتها تاثیر گذاشت.
تغییر گامبهگام
احمد شیرزاد: با توجه به پیش رو داشتن انتخابات مجلس در سال ٩٤ اصلاحطلبان در سال پیش رو ادامه اهداف اصلاحطلبانه خود را پی خواهند گرفت. این اهداف با همان استراتژی پیشین یعنی اتحاد در مجموعه اصلاحطلبان و البته نیروهای معتدل عملی میشود که اگر بخواهیم عنوانی برای آن در نظر بگیریم از نظر من «اتحاد نیروهای اعتدالگرا» است. اصلاحطلبان اهداف مشخصی دارند و بر اساس استراتژیهایی که دنبال میکنند به دنبال تغییر گام به گام در چارچوبهای قانونی هستند.
اصلاحاتی که ممکن است نه در یک روند دو یا چهار ساله بلکه در چند دهه اتفاق بیفتد و اصلاحطلبان برای رسیدن به این اهداف با بحران استراتژی مواجه نیستند.
تمرکز بر وحدت حداکثری
فرجالله کمیجانی: استراتژی مهم اصلاحطلبان برای سال ٩٤ باید تمرکز بر وحدت حداکثری باشد. برای اینکه بتوانیم به این وحدت حداکثری دست پیدا کنیم اولا گروهها و احزاب اصلاحطلب منافع گروهی را کنار بگذارند و بر پیروزی جناح اصلاحطلب در انتخابات تمرکز کنند. دوما محوریت بزرگان اصلاحطلب میتواند شاخصه مهم در رسیدن به اجماع باشد. سوما شورای مشورتی اصلاحطلبان به عنوان عنصر سیاستگذار و شورای هماهنگی اصلاحطلبان میتواند وحدت اصلاحطلبان را عملی کند. شورای هماهنگی به عنوان مجری طرح که متشکل از احزاب و گروههای مختلف اصلاحطلب است میتواند بهطور مستقیم با احزاب مختلف ارتباط برقرار کند. خوشبختانه اکنون در میان اصلاحطلبان بحران استراتژی نداریم. اصلاحطلبان بر این امر واقفند که پیروزی در انتخابات مجلس تنها با وحدت و انسجام درونی به دست میآید.
اجماع حداکثری- بازسازی حزبی
عبدالله ناصری: مهمترین استراتژی اصلاحطلبان در سال جاری توسعه فعالیتهای سیاسی اجتماعی در قالب قانون و مقررات کار حزبی است. اصلاحطلبان باید بازسازی جدی در روند تحزب داشته باشند. توسعه تحزب گام مهمی در جهت انتخابات مجلس دهم است. تاکنون نیز اصلاحطلبان برای توسعه تحزب با برگزاری کنگرهها و جلسات درون حزبی تلاش داشتهاند. همچنین با ایجاد حزب جدید در راستای این امر فعالیت کردهاند. احزاب و گروههای مختلف اصلاحطلب جلساتی را برای رسیدن به تحزب و ارکان آن برگزار کردهاند. اجرایی کردن استراتژی اصلاحطلبان در انتخابات ریاستجمهوری ٩٢ در انتخابات مجلس نیز میتواند موثر باشد. در واقع انسجام و اتحاد حداکثری و پرهیز جدی از هدر رفتن آرا با ارایه لیست مشترک اصلاحطلبی یکی دیگر از استراتژیهای مهم اصلاح طبان است که میتواند در رسیدن به هدف گرفتن اکثریت کرسیهای مجلس موثر باشد.