هیچ کشوری از خطر داعش در امان نیست

حمله گروه تروریستی داعش به یکی از مسجدهای شیعیان در عربستان نشان داد که هیچ کشوری از موج نفرت این گروه در امان نیست و در صورت تداوم وضعیت بی‌ثبات کنونی در خاورمیانه، خطر فراگیر شدن داعش، کل جهان اسلام را تهدید می‌کند.

به گزارش «ایرنا» پای داعش به عربستان سعودی نیز باز شد و در یک اقدام بی‌سابقه، روز جمعه یکم خرداد ماه یک عامل انتحاری با انفجار جلیقه انفجاری خود در جمع نمازگزاران مسجد «امام علی» شهرک «القدیح» واقع در استان شیعه نشین «القطیف»، موجب شهادت 21 نمازگزار و زخمی شدن بیش از 100 نمازگزار دیگر شد.

بلافاصله پس از این انفجار، داعش مسوولیت این حمله را بر عهده گرفت. این نخستین بار است که داعش در عربستان به صورتی رسمی مسوولیت چنین عملیاتی را به عهده می‌گیرد.

چنین عملیاتی نشان می‌دهد بر خلاف اقدام‌های پیش گیرانه‌ای که مقام‌های سعودی طی سال‌های گذشته انجام داده اند، گروه‌های تروریستی توانسته‌اند در عربستان نیز نفوذ یابند و اکنون به صورتی آشکار به عملیات تروریستی دست بزنند.

پیش از این نیز در جریان یک درگیری مسلحانه که میان نیروهای امنیتی و چند فرد مسلح در شهر ریاض رخ داد، مشخص شد که این افراد مسلح با کمک داعش اسلحه و آموزش‌های لازم را کسب کرده بودند و تلاش داشتند اقدامی تروریستی علیه ماموران امنیتی عربستان انجام دهند.

این تحولات نشان می‌دهد خطر تروریست‌های داعش اکنون بیش از هر زمان دیگری به خطری فراگیر برای کل کشورهای منطقه تبدیل شده است.

تروریست‌های داعش با بهره گیری از فضای متشنج کنونی در منطقه شامات و با تکیه بر کمک‌های مستقیم و غیر مستقیمی برخی کشورهای عربی، توانسته‌اند بر نیمی از فضای سرزمینی سوریه مسلط شوند و با حمله به شهر «الرمادی» در استان «الانبار» عراق، کنترل این شهر پر جمعیت عراق را نیز در دست بگیرند.

اما پیشروی‌های داعش به اینجا ختم نشده و اطلاعاتی وجود دارد که داعش در افغانستان نیز نفوذ پیدا کرده است و در ویدئویی که در دی ماه سال گذشته منتشر شد، «شاهد‌الله شاهد» از فرماندهان گروه «تحریک» وابسته به طالبان، بیعت خود با داعش را اعلام کرد.

افغانستان به 2 دلیل بنیادین از کشورهایی است که داعش برای حضور در آن برنامه ریزی می‌کند؛ وجود جغرافیای سرزمینی مناسب و بافت قبیله‌ای مساعد به همراه خلا ء امنیتی در این کشور فضای مناسبی برای رشد این گروه مهیا می‌کند و از سوی دیگر، افغانستان به عنوان دروازه ورود داعش به منطقه آسیای مرکزی به شمار می‌آید؛ جایی که میلیون‌ها مسلمان در کشورهای روسیه، چین و کشورهای آسیای میانه زندگی می‌کنند.

همچنین، پیش از این نیز شاخه‌های داعش در دیگر کشورها از جمله در مصر، لبنان، لیبی و برخی دیگر از کشورهای شمال آفریقا اعلام موجودیت کرده‌اند. گروه تروریستی «بوکو حرام» نیز که در نیجریه دست به اقدام‌های تروریستی بی‌شمار زده با داعش اعلام بیعت کرده است.

با تداوم حمله ائتلاف سعودی به یمن و گسترش فضای بی‌ثباتی در این کشور، خبرهایی نیز از حضور داعش در این کشور فقیر عربی به گوش می‌رسد که در کنار عملیات این گروه در عربستان، نشان دهنده عمق خطر گسترش فضای سرزمینی ویروس داعش در شبه جزیره عربستان است.

اگر به این نکته توجه داشته باشیم که داعش از یک گروه تروریستی محلی به یک شبکه تروریستی بین‌المللی تبدیل شده است، خواهیم دید که وجود اختلاف‌های فرقه‌ای و دینی و رقابت‌های منطقه‌ای کشورهای منطقه فضای مناسبی را برای گسترش این گروه فراهم می‌کند.

در چارچوب رقابت‌های مخرب منطقه‌ای برخی کشورها و به دلیل وجود خلاء امنیتی در برخی کشورهای ضعیف امکان پیش روی موفقیت آمیز داعش فراهم شده است. تداوم این شرایط گسترش بیش از پیش داعش در جغرافیای جهان اسلام را به دنبال خواهد داشت.

تحولات تازه منطقه و بمب‌گذاری این گروه در مسجد شیعیان در عربستان نشان می‌دهد که هیچ کشوری از نفرت این گروه تروریستی در امان نیست و در صورت توانایی و داشتن فرصت مناسب، تروریست‌های داعش به هر کشوری حمله خواهند کرد.

فهم این مساله زمانی بهتر درک می‌شود که بر پایه مشی ایدئولوژیکی که رهبران این گروه تروریستی در پیش گرفته اند، در صف نخست اهداف آن‌ها، جوامع اسلامی قرار دارد. به همین دلیل، داعش به جای تمرکز بر جهان غرب (هدفی که القاعده دنبال می‌کند)، به آنچه که آن‌ها پاکسازی جهان اسلام از انحرافات می‌نامند، می‌پردازند. در یک کلام می‌توان گفت، داعش مشی «هر که با ما نیست، بر ماست» را در پیش گرفته و به همین دلیل است که صاحبان ِ چنین تفکر خشونت آمیزی، دست به کشتار «غیر خودی ها» می‌زنند.

عملیات تروریستی در مسجد شیعیان عربستان می‌تواند زنگ خطری جدی برای کشورهایی باشد که با سیاست‌ها و اقدام‌های خود موجب ظهور و رشد این گروه تروریستی شده‌اند. به همین دلیل، شاید این رویداد بتواند باعث بیداری و هوشیاری این کشورها نسبت به خطر گسترش تروریسم باشد.

بنابراین، اکنون بیش از هر زمان دیگری نیاز به یک رویکرد جمعی در سطح منطقه‌ای برای مبارزه با داعش وجود دارد. چنین رویکردی در 2 سطح دولتی و زیر دولتی قابل اجراست.

در سطح دولتی باید به توافق دولت‌های منطقه برای مبارزه مشترک با این گروه تروریستی به عنوان مهم‌ترین تهدید موجود اشاره داشت و در سطح زیر دولتی باید نقش علما را در هوشیار کردن مردم و حفظ همبستگی دینی- انسانی میان همه ادیان و مذاهب منطقه خاورمیانه در نظر گرفت.