حکام خودکامه عرب، برای حفظ سلطنت به «شیعه هراسی» متوسل می‌شوند

ویکی لیکس، چندی پیش ده‌ها هزار سند محرمانه دیپلماتیک از مقامات سعودی را در پایگاه خود منتشر کرد. انتشار این اسناد بازتاب زیادی در سطح رسانه‌ها داشت و بررسی این اسناد، پرده از رازهای زیادی برداشت.

به گزارش بولتن نیوز، اما در بعضی از این اسناد افشا شده، از نگرانی حکام خودکامه عرب از ارتباط شیعیان منطقه با هم سخن به میان آمده است. بی‌گمان، نگرانی از ارتباط مردم با یکدیگر توجیهی ندارد، مگر اینکه این ارتباط ضرری داشته باشد. گرچه ممکن است که این کشورها، برای توجیه سیاست‌های خود مانند همیشه ایران را متهم به توسعه طلبی و اقدامات خرابکارانه کنند، اما همگان می‌دانند که علت نگرانی آنها نه ایران و شیعیان، بلکه نادیده گرفتن خواسته‌های مشروع مردم خود و ترس از دست رفتن سلطنت شان است.

در همین ارتباط، پایگاه اطلاع‌رسانی المانیتور می‌نویسد: «بعضی کشورهای خلیج فارس نگران نفوذ فزاینده شیعیان در کشورهای همسایه هستند و نگرانی خود از روابط برقرار شده بین شیعیان ایران و عراق با شیعیان خود را ابراز می‌کنند.»

این پایگاه آمریکایی ادامه می‌دهد: «گراهام فولر، یک نویسنده و تحلیلگر سیاسی آمریکایی متخصص در امور افراط گرایی اسلامی، در سال 1999 (78ش) یک کتاب با عنوان «شیعیان عرب: مسلمانان فراموش شده» نوشت که در آن به بررسی وضعیت جوامع شیعه در جهان عرب پرداخت. امروز، شیعیان عرب، دیگر آنطور که در تاریخ دراز منطقه نادیده گرفته می‌شدند به هیچ انگاشته نمی‌شوند، به لطف رشد هویت سیاسی شیعی در عراق، که به ایجاد پلی بین آنها و شیعیان عرب انجامیده است.»

المانیتور از ارتباط دیرینه عراق و ایران سخن می‌گوید و می‌افزاید: «با توجه به شرایط ژئوپولتیک عراق، شیعیان عراق روابط تاریخی درازمدتی با شیعیان ایران از یک سو، و از سوی دیگر شیعیان عرب در کشورهای دیگر مانند کویت، بحرین و لبنان داشته‌اند. شیعیان عراق با شیعیان کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز ارتباط نزدیک تاریخی دارند. «حوزه علمیه نجف در جنوب بغداد، مهم‌ترین و قدیمی نهاد مذهبی شیعیان، روحانیون شیعه را از شبه جزیره هند و ایران گرفته تا جهان عرب را دور هم گرد می‌آورد. شیعیان عراق با توجه به روابط همسایگی تاریخی درازمدت و وابستگی شان به بعضی از برجسته‌ترین قبائل عرب، از جمله قبائل ربیعه و خزعل، روابط نزدیکی با کشورهای خلیج فارس و به طور عمده کویت و بحرین دارند.»

اما ارتباط مردم منطقه با یکدیگر و دوستی آنها چه ضرری می‌تواند داشته باشد؟ المانیتور مدعی می‌شود که بعضی رژیم‌های عربی، این ارتباط را یک چالش و مایه دردسر می‌دانند. این پایگاه می‌نویسد: «این نیروی بزرگ، چالشی قابل توجه برای رژیم‌های سنی جهان عرب است، به خصوص در کشورهای همسایه عراق و ایران. این چالش تنها محدود به تفاوت‌های مذهبی نیست، چون رشد فرقه گرایی در منطقه منجر به اصطکاک این رژیم‌های عرب و شیعیان آنها شده است.»

این پایگاه خبری برای تایید ادعای خود، اسناد افشا شده ویکی لیکس را مورد اشاره قرار می‌دهد: «اسناد دیپلماتیک فاش شده از رژیم عربستان توسط ویکی لیکس، نگرانی رژیم‌های عرب – از جمله کشورهای خلیج فارس و به خصوص عربستان سعودی – از شیعیان در منطقه را نشان می‌دهد. این اسناد همچنین فاش ساختند که ترس زیادی از روابط ایجاد شده بین شیعیان کشورهای مختلف عرب با شیعیان عراق و ایران وجود دارد.

براساس این اسناد، شاهزاده محمد بن زاید آل نهیان در امارات به وزیر امور انرژی آمریکا یعنی ارنست مونیز در 17 دسامبر 2009 گفته است که ایران در حال تاسیس امارت‌های شیعی در مناطق مختلف جهان اسلام است، از جنوب لبنان و نوار غزه گرفته تا کشورهای خلیج فارس و یمن! در یک سند دیگر به تاریخ 9 آپریل 2009(88ش)، وزیر امور خارجه امارات، شیخ عبدالله بن زاید اظهار می‌دارد که عربستان سعودی از ریاست جمهوری آصف علی زرداری در پاکستان نگران است، زیرا وی شیعه است و به دنبال ایجاد یک مثلث شیعی با کشورهای ایران و عراق خواهد بود.»

به طور کلی، این اسناد نشان می‌دهند که نیروی سیاسی شیعه، به رهبری ایران، یک نگرانی مهم برای عربستان سعودی و بعضی کشورهای خلیج فارس است. علاوه بر این، آنها متمرکز بر روابط بین جوامع شیعه در کشورهای خلیج فارس با همتایانشان در عراق و ایران هستند.

از طرفی تجاوز عربستان به کشور یمن نیز ترس آنها از واکنش مردم منطقه را تشدید کرده است: به نوشته المانیتور، «بعد از بحران یمن، این نگرانی‌ها رشد قابل توجهی یافته است. با توجه به اسناد فاش شده، کشورهای خلیج فارس گمان می‌کنند تشکیل اتحاد بین شیعیان امکان پذیراست، خصوصا اینکه شیعیان حوثی با عربستان سعودی و متحدان آن در یمن می‌جنگند. رسانه‌های خلیج فارس با عملیات روانی و تبلیغات منفی ضد اتحاد شیعیان، به دنبال ممنوع ساختن روابط بین شیعیان خلیج فارس و شیعیان ایران و عراق هستند. به نظر می‌رسد که هدف از این اقدام، حفاظت از آخرین قلعه‌های نفوذناپذیر در مقابل روند گسترش شیعیان باشد!»

در ادامه، این مقاله به دروغ پراکنی برخی رسانه‌های وابسته به دیکتاتورهای عربی به منظور توجیه سرکوب شیعیان اشاره شده ومی‌آید: «در 11 ژوئن، روزنامه الخلیج گزارشی منتشر کرد که در آن آمده بود زمانی که شیعیان کشورهای حاشیه خلیج فارس برای زیارت به عراق می‌روند، خود را در معرض فشار برای پیوستن به شبه نظامیان شیعه در سراسر منطقه می‌بینند. این نشریه ادعا کرد که این کمپین تبلیغاتی توسط جوامع شیعه در نجف هدایت می‌شود تا شیعیان کشورهای حاشیه خلیج فارس به رفتن به عراق و شرکت در مراسم‌های مذهبی تشویق شده که سپس منجر به پیوستن آنها به شبه نظامیان تحت مدیریت ایران می‌شود. هدف این کمپین به کار گیری این شبه نظامیان در کشورهای عرب برای گسترش بی‌ثباتی و پیاده سازی سیاست‌های منطقه‌ای ایران است. این گزارش همچنین کنترل ایران بر مناطق مختلف شهر نجف و اماکن و نهادهای مذهبی به منظور برآورده شدن مقاصد سیاسی را مسلم می‌داند.»

اما المانیتور اعتراف می‌کند که این ادعاها به هیچ وجه درست نیستند: «با این وجود، ما نمی‌توانیم شواهدی را در تایید این ادعاها بیابیم. انتشار چنین گزارشهایی منجر به محدودیت بیشتر شیعیان در بعضی کشورهای خلیج فارس شده است، تا آنها از رفتن به عراق منصرف یا حتی ممنوع شوند. زینب، یک پروفسور دانشگاه از بحرین که ترجیح داد نام کاملش را فاش نکند، به ما گفت که شیعیانی که به عراق می‌روند اغلب تحت بازجویی و تعقیب مقامات بحرینی قرار می‌گیرند.»

در ادامه از مشکل اصلی بعضی حکام عرب سخن گفته شده است. علت نگرانی ظاهری این کشورها از شیعیان، نه ترس از اقدامات ایران، بلکه سیاست‌های فرقه گرایانه و تبعیض آمیز علیه شیعیان به منظور حفظ تخت سلطنت خود و در نتیجه کاهش احتمال ایستادگی این شیعیان در مقابل آنهاست. کشورهای نگران حاشیه خلیج فارس نمی‌توانند به درستی با جوامع شیعه کشورشان تعامل کنند، زیرا بعد از سقوط صدام حسین، سیاستی بسته و سرسختانه نسبت به شیعیان عراق اجرا کردند. این سیاست سرسختانه در مقابل شیعیان، باعث شد که ایران به منظور کمک و حمایت از مردم وارد عراق شود و در منطقه اعتبار بیشتری پیدا کند، که این منجر به از دست رفتن اعتماد بین جوامع شیعه وحکام کشورهای خلیج فارس شد.

المانیتور می‌نویسد: «سیاست نظامی گرایی کشورهای خلیج فارس در قبال احزاب و جوامع شیعه میانه رو در این کشورها، موجب شد که شرایط رو به تندی برود. در این شرایط، در دهم ژوئن، حکمی برای علی سلمان، دبیرکل حزب بحرینی الوفاق – کسی که به سخنرانی‌های میهن پرستانه و میانه رو شناخته می‌شد – صادر و وی به خاطر اتهامات خلاف واقع به چهار سال زندان محکوم شد، که دیده بان حقوق بشر خواستار آزادی فوری وی شد. در 27 مارس، سلمان در پیامی از سلول خود و پیش از شروع محاکمه، هوادارانش را به اتکا به روشهای مسالمت آمیز اعتراض تشویق و اظهار داشت که حزب وی درخواستی جز رعایت قوانین رژیم پادشاهی ندارد.»

در پایان نتیجه گرفته شده است: «تحولات سالهای اخیر نشان داده که سیاست رژیم‌های عربی مبنی بر تلاش برای به حاشیه راندن شیعیان بی‌فایده است و شرایط را به سود ایران تغییر می‌دهد. این رژیم‌ها باید برنامه ریزی مفصل و عمیقی برای ادغام جوامع شیعه در خود داشته باشند و به آنها حقوق و شان یکسان، و نیز احساس تعلق داشتن به کشورشان را بدهند.»

حکام منطقه باید دست از سیاست‌های فرقه گرایانه برداشته و ضمن احترام به خواسته‌های مشروع مردم خود، شیعیان را از زیر بار سالها سرکوب و بی‌توجهی خارج سازند. بدیهی است که تلاش برای سرکوب بیشتر و خاموش ساختن صدای مردم به وسیله انگ زدن به آنان و متهم ساختن ایران بی‌نتیجه بوده و تنها فضا را به سمت خشونت بیشتر می‌برد، امری که باراک اوباما نیز چندی پیش بدان اشاره کرده بود.