- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
روزنامه کیهان **
سودای پادشاهی پسر ملک سلمان فاجعه آفرید
آل سعود از کشته پشته ساخت
روز پنجشنبه مصادف با عید قربان فاجعه‌ای دردناک در سرزمین منا روی داد که شنیدن آن دل هر مسلمانی را به درد آورد. امسال بی‌کفایتی سعودی‌ها در اداره مراسم حج بیش از 1300 کشته و 2000 مجروح برجای گذاشت.
فاجعه کشته شدن 1300 زائر بیت‌الله‌الحرام و بی‌کفایتی خاندان آل سعود در اداره مراسم حج تیتر یک بسیاری از روزنامه‌ها و رسانه‌های جهان شده است و جهانیان آل‌سعود را مسئول اصلی کشته شدن صدها زائر در جریان مراسم رمی جمرات در منا می‌دانند، به خصوص آنکه دو هفته پیش نیز حادثه سقوط جرثقیل در مکه مکرمه به کشته شدن 107 نفر و مجروح شدن 238 نفر انجامید و خانواده‌های زیادی را عزادار کرد.
متعاقب حادثه تأسف‌بار سرزمین منا خبر رسید، وقوع یک آتش‌سوزی در یکی از هتل‌های عربستان نیز شماری کشته و مجروح شدند تا بدین ترتیب بی‌کفایتی و عدم مسئولیت سعودی‌ها بیش از پیش عیان گردد. متأسفانه در جریان این حوادث شماری از هموطنان ایرانی نیز به شهادت رسیدند.
در میان کشته شدگان حادثه منا 132 ایرانی جان باختند که از این تعداد 6 نفر مجهول‌الهویه هستند.
همچنین ده‌ها نفر از حجاج کشورمان در این حادثه مجروح شدند که شماری از آنها در بیمارستان‌های ایرانی مستقر در «منا» و مکه و تعدادی نیز در بیمارستان‌های سعودی بستری هستند.
رئیس سازمان حج و زیارت با بیان اینکه آمار دقیق جان باختگان هنوز مشخص نیست اعلام کرد که به نظر می‌رسد تعداد کل کشته‌ها به بیش از 1500 نفرهم خواهد رسید.
وزارت بهداشت سعودی در پی این حادثه وضعیت «قرمز» اعلام کرد و تمام بیمارستان‌های منا و مکه به حالت آماده‌باش درآمدند. این در حالی است که شمار کشته شدگانی که به سردخانه‌های بیمارستان‌ها منتقل می‌شوند هر لحظه در حال افزایش و سردخانه‌ها نیز در حال پر شدن است.
شاهدان حادثه با اشاره به اینکه حج امسال «بسیار» نامنظم بوده است تأکید کردند، حجاج از تشنگی رنج می‌بردند از هوش می‌رفتند و یکی پس از دیگری بر روی اجساد می‌افتادند!
واکنش‌ها
حادثه دلخراش منا و کشته و زخمی شدن هزاران زائر بیت‌الله الحرام در شرایطی اتفاق افتاد که دولت سعودی مسئولیت این حادثه را نپذیرفته و آن را متوجه حجاج دانسته است!
سخنگوی وزارت کشور عربستان «بی‌نظمی و تداخل حرکت حجاج» را عامل بروز حادثه منا دانست.
پادشاه عربستان نیز در اولین واکنش خود قبل از هر چیز عید قربان را تبریک و سپس این حادثه را به خانواده قربانیان تسلیت گفت. ملک سلمان در عین حال تصریح کرد این فاجعه از ارزش‌های مسئولان سعودی اصلاً نکاسته است!
وزیر بهداشت عربستان اما این حادثه را «قضا و قدر الهی» دانست و مسئولیت آن را برعهده حجاج انداخت!
این موضوع‌گیری‌ها اما مانع این نشد که بی‌کفایتی خاندان آل سعود در مدیریت مناسک حج و حادثه عید قربان تیتر یک بسیاری از رسانه‌های جهان نشود.
روزنامه دیلی‌تلگراف چاپ انگلیس در این باره نوشت: «در پی بدترین فاجعه برگزاری حج در 25 سال اخیر تدابیر سعودی برای اداره حج زیر سؤال رفت.»
به نوشته این روزنامه در سال 1990 نیز 1426 حاجی در روز عید قربان در تونل‌های مکه جان باختند و در 25 سال گذشته در مجموع بیش از 3000 حاجی در زمان برگزاری حج در حوادث گوناگون جان باخته‌اند.
موضع رسوای بی‌بی‌سی
شبکه بی‌بی‌سی در موضعی جانبدارانه به نفع آل‌سعود اعلام کرد، حادثه زیر دست و پا ماندن حجاج در طی مراسم حج در گذشته هم وجود داشته ولی مدیریت آل‌سعود در این مناسک بسیار خوب بوده است! این شبکه سلطنتی سعی کرد در گزارش خود سعودی‌ها را تبرئه کند. روزنامه نیویورک تایمز چاپ آمریکا اما این حادثه را خونین‌ترین حادثه در حج از سال 1990 به این سو عنوان کرد.
روزنامه گاردین هم تأکید کرد که «مسئولان سعودی در سازماندهی جمعیت‌های گسترده ناتوان هستند و وقوع تراژدی روز پنجشنبه در صحرای منا ضربه‌ای به مشروعیت رهبری سعودی‌ها بود.»
نوری مالکی نخست‌وزیر پیشین عراق نیز گفت: «مسئولان عربستان صلاحیت مدیریت حج را ندارند و حج باید تحت مدیریت و نظارت سازمان همکاری اسلامی قرار گیرد.»
دبیر کل سازمان ملل، کاخ سفید به همراه تعدادی از رهبران اروپایی نیز با خانواده‌های حادثه دیدگان صحرای منا ابراز همدردی کردند.
اندیشکده بروکینگز ضمن انتشار تحلیلی راجع به این حادثه اعلام کرد: «فاجعه منا چالشی برای پادشاه عربستان است.»
برخی دیگر از تحلیلگران و کارشناسان منطقه و بین‌الملل نیز این فاجعه را «لکه ننگی برای آل‌سعود» دانسته و خواستار کناره‌گیری این خاندان از سمت مدیریت مناسک حج شدند.
اعلام همبستگی فرانسه
با آل‌سعود!
این در حالی است که اتحادیه اروپا و فرانسه بامسئولان عربستانی اعلام همبستگی کرده و تلاش کردند آنان را «بی‌تقصیر» جلوه دهند.
تکراری شدن این حوادث دردناک و وقوع حوادثی همچون تعرض به دو زائر نوجوان ایرانی در فرودگاه جده در کنار بی‌حرمتی به زائران، مهر تأییدی است بر «بی‌کفایتی مطلق» آل‌سعود در اداره حرمین شرفین.
شاید تنها راه حل نجات از این بحران تأسیس شورایی متشکل از کشورهای اسلامی برای اداره حرمین شریفین باشد تا برای همیشه دست آل‌سعود و دیگر حاکمان سودجو از این اماکن مقدس کوتاه شود.
اراجیف مفتی اعظم آل‌سعود
در میان واکنش‌های گوناگون، مفتی اعظم سعودی تمام تقصیرها را به گردن حجاج انداخت و منتقدان را به «حسادت نسبت به آل سعود» متهم کرد. آل شیخ که مفتی کل آل سعود است، گفت: برخی حجاج خود به دنبال مرگ عمدی هستند و آنچه روز پنجشنبه رخ داد و موجب کشته شدن 1300 حاجی شد، فقط قضا و قدر بود و کوتاهی آل‌سعود در این حادثه هیچ نقشی نداشت!
وی سپس حجاجی را که به خاطر بی‌کفایتی سعودی‌ها کشته شدهاند به «خودکشی» متهم کرد و گفت آنها با این تصور که مردن در اماکن مقدس آنها را به بهشت می‌برد، عمداً خود را کشته‌اند!
*************************************
روزنامه قدس ***
کمیته حقیقت یاب برای بررسی حادثه منا/ حسن هانی زاده
قدس آنلاین:قربانی شدن صدها تن از حجاج بیت الله الحرام در منا حادثه تلخی است که نشان از بی کفایتی ، عدم ظرفیت و توانایی آل سعود برای اداره حرمین شریفین دارد .
بی تردید اصلی ترین دلیل کشتار حجاج بیت الله الحرام به عامل انسانی و عدم مدیریت صحیح مراسم باشکوه حج ارتباط می یابد. چنانچه براساس گزارش رسانه های عربی زمانی که حجاج بیت الله الحرام بعد از وقوف در عرفات برای رمی جرمات به سمت منا در حرکت بودند ، ماموران امنیتی بخشی از گذرگاه های منتهی به منا را بسته و در نتیجه برای تردد جمعیت میلیونی حجاج تنها یک گذرگاه باز می ماند با چنین وضعیتی ازدحام حجاج موجب رخ دادن اتفاق دردناکی شد که قلب همه مسلمین جهان را به درد آورده به نحوی که مصیبت این مسئله به حدی است که مقام معظم رهبری در ایران عزای عمومی اعلام می نمایند. بنابراین روشن است که عامل بشری در شکل گیری این حادثه نقش بارزی داشته است.بی تردید بی کفایتی و عدم مدیریت صحیح مسئولان سعودی، مسئولیت رژیم آل سعود را افزایش می دهد.
متاسفانه آنچه که آل سعود در پی آن است، فرافکنی و خالی کردن شانه خود از زیر بار چنین تعهد و مسئولیتی است ولذا این مسئله را ناشی از بی انضباطی حجاج اعلام کرده اند؛ حتی آن را قضا و قدر الهی دانسته و حجاج را مقصر چنین فاجعه ای خطاب می کنند .مسلم است این حادثه و حوادثی از این دست از قبیل سقوط جرثقیل در بیت الله الحرام نشان می دهد که رژیم آل سعود به دلیل درگیری در مسائل منطقه ای و نقش تخریبی این رژیم در یمن،سوریه و عراق از مسائل حج غفلت نموده به نحوی که حتی مسئولان رژیم سعودی توانایی اداره دو میلیون زائر را در جریان مراسم حج واجب ندارند .
به همین دلیل به نظر می آید برای اداره حرمین شریفین باید با اتخاذ تدابیر و تمهیدات مناسب به دنبال ساز و کارهای جدیدی از سوی کشورهای اسلامی بود تا رژیم آل سعود به عنوان مسئول حوادث دردناک حج شناخته شود. از این رو شایسته است سازمان همکاریهای اسلامی و سازمانهای بین المللی و وزرای خارجه کشورهای اسلامی با محکوم کردن رژیم آل سعود از طریق تشکیل یک نشست فوق العاده نسبت به تشکیل کمیته ای حقیقت یاب برای اداره حرمین شریفین اقدام نمایند تا از تکرار چنین حوادثی در آینده جلوگیری به عمل آید.متاسفانه عربستان سعودی هیچگاه مسولیت این گونه حوادث را رسما به عهده نگرفته است وبا فرافکنی درصدد است به نحوی خود را از چنین حوادثی مبرا دانسته و تقصیر آن را متوجه حجاج کند . در حقیقت تا زمانی که رژیم آل سعود نتواند راهکار مناسبی برای تامین امنیت حجاج کشورهای مختلف مخصوصا در حج تمتع ایجاد نماید باید شاهد تکرار این گونه از حوادث باشیم .
لذا سازمان همکاریهای اسلامی باید در اولین گام با محکوم کردن عربستان و با تشکیل شورایی مناسب برای اداره حرمین شریفین ،مسائل و مشکلات ناشی از بحران مدیریتی و عدم کارآیی آل سعود را در مراسم حج به کمترین میزان خود برساند. یقینا عدم توجه کشورهای اسلامی و عدم اعتراض آنها در اتفاقات مشابه موجب وقاحت عربستان و فرافکنی مسئولان این کشور در چنین فجایعی شده است .بی شک این اولین بار و آخرین بار در تاریخ حج نیست که نالایقی و بی تدبیری آل سعود موجب کشته و زخمی شدن صدها تن از حجاج می شود همانگونه که مشابه چنین حوادث تلخی در گذشته در سقوط پل،بسته شدن تونل ها،اتش سوزی چادر حجاج در منا و مشعر مشاهده شده است. کشته شدن صدها تن از زائران بیت الله الحرام درمنا و اتفاقات دردناکی که طی دو هفته اخیردر این کشور به وقوع پیوسته نشانگر عدم برنامه ریزی مناسب عربستان سعودی برای اداره مناسک حج است .
به نظر می رسد بسیاری از کشورهای مسلمان به دلیل پاره ای از ملاحظات و ارتباطات با آل سعود به چنین حوادث دردناکی واکنش مناسبی نشان نمی دهند .بنابراین لازم است تا از این پس کشورهای اسلامی به خصوص جمهوری اسلامی ایران به عنوان رئیس دوره ای جنبش عدم تعهد بی کفایتی آل سعود را در اداره حرمین شریفین را در سطح کشورهای عدم تعهد و در سازمان ملل مطرح کرده تا با همکاری و همفکری کشورهای اسلامی تدابیر لازم برای مراسم حج اندیشیده شود.
************************************
روزنامه جمهوری اسلامی ****
اجماع امت اسلامی بر بی‌کفایتی آل سعود
بسم‌الله الرحمن الرحیم
حتی در روز عید قربان و همزمان با کشته شدن بیش از 1300 نفر از زائران خانه خدا در سرزمین منا و مجروح شدن بیش از 2000 نفر، ارتش عربستان به حملات وحشیانه خود در ماه حرام علیه مردم مظلوم یمن ادامه داد و عده‌ای دیگر از مردم بی‌دفاع این کشور را به خاک و خون کشید.
سلسله حوادث مرگبار ایام حج تمتع سال جاری در مکه که از واژگون شدن جرثقیل در مسجدالحرام آغاز شد و بعد از حادثه قطار تونل مکه، فعلاً به واقعه خونین منا منتهی شده است، قبل از هر چیز بی‌کفایتی آل سعود در زمینه اداره حرمین شریفین را برای چندمین بار به اثبات رسانده است. هر چند دیروز به دستور سلمان پادشاه عربستان چند نفر به عنوان مقصران واقعه اسفبار روز عید قربان منا برکنار شدند، ولی همه می‌دانند که این اقدام یک تلاش مذبوحانه برای سرپوش گذاشتن بر بی‌لیاقتی آل سعود و منحرف ساختن اذهان و افکار عمومی از واقعیت‌های پشت پرده است.
اگر این خبر روزنامه لبنانی الدیار درست باشد که خیابان محل وقوع حادثه خونین منا به خاطر عبور محمد بن سلمان فرزند شاه عربستان و جانشین ولیعهد بسته شده بود و همین اقدام ناگهانی موجب ازدحام زائران در یک نقطه و کشته و مجروح شدن هزاران نفر از آنان شد، در آن صورت عامل اصلی کشتار مردم یمن و زائران خانه خدا در منا را در وجود همین یک نفر یعنی محمد بن سلمان باید جستجو کرد. پیام مهم این واقعیت اینست که دستان آل سعود از یمن تا مکه و منا به خون مردم بی‌گناه آلوده است و اگر تا قبل از ایام حج تمتع امسال تصور این بود که آل سعود فقط خون مردم یمن را می‌ریزد اکنون خون مردم چندین کشور مسلمان که زائرانشان در منا جان باخته‌اند نیز بر آنها اضافه شده است. علاوه بر اینها در 5 سال اخیر، آل سعود با حمایت‌های مالی، تدارکاتی و سیاسی که از تروریست‌ها به ویژه تروریست‌های داعش نموده دستان خود را به خون مردم سوریه، عراق، پاکستان و افغانستان نیز آلوده کرده بود و همچنان به این خون‌ریزی‌ها ادامه می‌دهد. اگر هم اخبار دیگر که می‌گویند اختلافات داخلی آل سعود بر سر قدرت موجب حوادث مکه و منا شده، درست باشد نیز نشانه بی‌کفایتی این خاندان است.
پرده‌داری کعبه و خادم حرمین بودن، شرایطی دارد که آل سعود از ابتدا فاقد آن شرایط بودند و در سال‌های اخیر با عملکردهای بسیار منفی خود این بی‌صلاحیتی را بیش از گذشته به اثبات رسانده‌اند.
همفکری و همدستی با محمد بن عبدالوهاب موسس فرقه گمراه، خشن، ضد عقل و بی‌منطق وهابیت و وابستگی به قدرت‌های استعماری، ویژگی اصلی آل سعود به هنگام تسخیر عربستان و چنگ اندازی به حکومت این کشور بود. تخریب آثار اسلامی در مکه و مدینه که میراث گرانبهای پیامبر اکرم و اصحاب و اهل بیت است از اقدامات زیانباری بود که آل سعود با خط دهی وهابیت مرتکب شد و این اقدام خائنانه همچنان ادامه دارد و ساخت و سازهای اطراف مسجدالحرام که واژگونی جرثقیل و کشته شدن صدها زائر خانه خدا در آغاز مراسم حج تمتع امسال را باعث شد از آثار منفی آنست. وجود این ویژگی‌های بشدت منفی از همان ابتدا آل سعود را فاقد شرط لازم برای پرده‌داری و کلیدداری کعبه و خادم حرمین شریفین بودن نشان می‌داد اما عملکرد این خاندان بی‌کفایت در طول قرن اخیر واقعیت بی‌کفایتی آنها را برای این مسئولیت مهم و حاکمیت عربستان مورد تاکید بیشتر قرار داد. غارت ثروت نفت و سایر ثروت‌های عربستان توسط اعضاء خاندان آل سعود و زندگی قارونی و افسانه‌ای با پول مردم، انحصاری نمودن حکومت در خاندان آل سعود، ادامه حکومت استبدادی با شیوه قرون وسطائی و فاقد مشارکت مردمی، سرکوب کردن مردم معترض و محروم ساختن شهروندان از آزادی بیان و قلم و عقیده، حمایت پنهان و آشکار از رژیم صهیونیستی از آغاز تاسیس تا امروز، بازی کردن با اعتبار ملت مظلوم فلسطین و کمک به صهیونیست‌ها برای تحکیم اشغالگری و حاکمیت غاصبانه خود بر سرزمین فلسطین، دخالت در کشورهای عربی به نفع استعمارگران و به عهده گرفتن نقش اساسی برای اجرای توطئه آمریکا در طرح خائنانه تغییر نقشه خاورمیانه، ایستادگی در برابر انقلاب‌های مردمی در عراق، مصر، یمن و بحرین با هدف حفاظت از حکومت‌های وابسته و مرتجع و سرانجام تهاجم نظامی به یمن و کشتار مردم بی‌دفاع و بی‌گناه اعم از زن و مرد و کودک و پیر و جوان که چهره خون آشام این خاندان بی‌ریشه را به خوبی نشان داد و رسوایشان کرد.
کسی نمی‌تواند این واقعیت را انکار کند که آل سعود بدون تردید به خاطر اینهمه جنایت گرفتار انتقام الهی خواهد شد. خون پاک مردم بی‌گناه و مظلوم یمن، قطیف، بحرین، عراق، سوریه، پاکستان، افغانستان که مستقیم و غیرمستقیم توسط آل سعود کشته شدهاند و می‌شوند و خون زائران خانه خدا که در مسجدالحرام و سرزمین منا درحالی که از ضیوف الرحمان بودند جان باختند، همچون سیلی به راه افتاده و آل سعود را با خود می‌برد و به سقوط می‌کشاند. این، وعده الهی است که «انا من المجرمین منتقمون» و امروز آل سعود در راس مجرمین قرار دارند.
جنایات آل سعود در سال‌های اخیر به ویژه در یمن و سوریه که منجر به کشته شدن هزاران مسلمان و آواره شدن میلیون‌ها نفر شده است از یک طرف و بی‌کفایتی این خاندان در اداره حج که فقط امسال به کشته شدن حدود 2000 نفر و زخمی شدن عده زیادی از زائران خانه خدا شده از طرف دیگر، اکنون صدای اعتراض ملت‌ها و دولت‌های مسلمان را بلند کرده است. اگر در سال‌های گذشته مردم ایران سخن از بی‌کفایتی آل سعود در اداره حرمین شریفین می‌گفتند، امروز این سخن از زبان بسیاری از ملت‌ها و حتی دولتمردان سایر کشورهای اسلامی هم شنیده می‌شود. این، یعنی اجماع امت اسلامی بر بی‌کفایتی آل سعود و اینکه سرزمین وحی نباید بیش از این تحت سلطه این خاندان غارتگر، وابسته و بی‌کفایت باشد.
*************************************
روزنامه خراسان ***
آل سعود تحت تعقیب قضایی بین المللی قرار گیرد/حامد رحیم پور
تنها مدت زیادی از حادثه دلخراش سقوط جرثقیل ساختمانی در مسجدالحرام و جان باختن ده ها زائر بیت ا... الحرام نگذشته بود که صبح اولین روز عید قربان در منا فاجعه بارترین حادثه دو دهه اخیر با قربانی شدن 2000حاجی رخ داد تا حجاج بیت ا... الحرام به جای آنکه در سرزمین امن الهی احساس امنیت و آرامش داشته باشند، به واسطه بی کفایتی آل سعودلحظات رعب آوری را از ابتدای موسم حج امسال سپری کنند.
آشکاربودن سوءمدیریت
بدون شک مقامات آل سعود که تجربه برگزاری مراسم حج را برای دهه های متمادی آن هم با جمعیتی بسیار بیشتر نسبت به امسال داشته اند، به ازدحام صورت گرفته در صحرای عرفات و منا آگاه بودند. همچنین آنها به خوبی می دانستند اگر کمترین وقفه ای در حرکت حجاج در منا ایجاد شود، وقوع فاجعه در این منطقه اجتناب ناپذیر خواهد بود. با این حال درست در حساس ترین ساعت و زمان ممکن یکی از مسیرهای اصلی تردد حجاج را بسته و خیل عظیم و میلیونی جمعیت را بدون کمترین اطلاع قبلی در مسیرهای جایگزین هدایت می کنند. به فرض اینکه این تصمیم عامدانه نباشد، در حداقل ترین حالت ممکن برخاسته از بی تدبیری و سوءمدیریت آل سعود از بلندپایه ترین مسئولان سیاسی تا مقامات امنیتی و شهری در مراسم حج است. 9 سال پیش نیزفاجعه ای دیگر رخ داد که در آن حادثه 346 حاجی به دلیل ازدحام کشته شدند و بعدا گفته شد که این مشکل با ساخت پل های چند طبقه حل شده است. اما فاجعه رخ داده معنایش این است که علت بود و نبود پُل نیست، بلکه سوء مدیریت و نبود برنامه ریزی و اجرای مناسب است. .بسیاری از کارشناسان نیز علت حادثه را کم تجربگی وجوان بودن مقامات اجرایی مراسم حج اعلام کردند.
ویزا به معنای تعهد کشورمیزبان برای امنیت مسافر
در عرصه بین الملل، امنیت انسانی یکی از مهم ترین حقوق بنیادین افراد در سطح ملی و بین المللی محسوب می شود؛ به طوری که می توان آن را مبنای سایر موارد در حقوق بشر به شمار آورد.در واقع، دولت ها متعهدند تا شرایط لازم را برای حفظ امنیت اتباع دیگر کشورها که به صورت قانونی واز طریق اخذ ویزا وارد کشور شده اند، فراهم سازند. همچنین از آنجا که دولت های عضو سازمان ملل متحد همگی تعهد دارند تا رعایت قوانین جهانی و مؤثر و نیز مقررات حقوق بشر را با همکاری سازمان ملل متحد تضمین کنند، هیچ تردید و شکی برای تحقق مسئولیت بین المللی آل سعود در قبال زائران وجود ندارد. بدین ترتیب عربستان در قبال جان زائران کشته یا مجروح شده، مسئولیت بین المللی دارد و نمی تواند صرفاً با پرداخت ریال های سعودی به بازماندگان این حوادث، اهمال یا تعمد خود را لاپوشانی کند.همچنین باید تحقیقات لازم وکاملی از این فاجعه صورت بگیرد.باید بررسی شود تصمیم صورت گرفته در تغییر مسیر زائران به چه علت بوده است؟ دوربین هایی که ماموریت نظارت بر کل حرکت در مشاعر را برعهده داشتند کجا بودند؟ نیروهای امنیتی، ویژه و واکنش سریع کجا بودند؟ کمک های امدادی چگونه و در چه زمانی صورت گرفته است؟ و... هرگونه تحقیقاتی می بایست شفاف، عادلانه و در عین حال کامل و بی نقص باشد و مسئولیت هرمسئولی باید به اندازه اختیاراتی که به او داده شده و به اندازه وظیفه ای که برگردن او گذاشته شده، سنجیده و ارزیابی شود.بدیهی است حضور کشور هایی که اتباع آن ها قربانی این حادثه شده در این هیئت بازرسی امری عقلانی و منطقی است. از این روتعقیب حقوقی و جزایی آل سعود بر اساس کنوانسیون ها و مقررات حقوق بین الملل؛ گزینه ممکنی است که یقیناً به عنوان یکی از چند راه حل موجود، خواهد توانست مانع بروز رخدادهای تلخی همانند قربانی شدن 2000حاجی در منا و در روز عید قربان شود.
حجاج؛ قربانی جنگ قدرت
بر اساس قرائن وشواهد موجود شاید بتوان این حادثه را جلوه ای از جنگ قدرت در بازماندگان «عبدالعزیز» قلمداد کرد .آن گونه که پایگاه خبری «میدل ایست»انگلیس گزارش داده است «محمد بن سلمان» جانشین ولیعهد و وزیر دفاع سعودی در برنامه ای هدفمند قصد دارد «محمد بن نایف» ولیعهد و مسئول برگزاری کنگره عظیم حج را فردی بی کفایت معرفی کرده و از این رهگذر مقدمات برکناری وی را بعد از اتمام مراسم حج امسال فراهم کند.فرضیه ورود خودروی حامل "محمد بن سلمان" وهیئت همراهش بر خلاف مسیر حجاج که آغاز بروز فاجعه بوده است،با این سناریو قوت می گیرد.محمد بن سلمان البته همان جوان خام و بی تجربه و قدرت طلبی است که بیش از شش ماه است ملت مظلوم یمن به فرمان او به خاک و خون کشیده شده اند.این جنگ قدرت که از همان فردای انتصاب بن نایف به منصب ولیعهدی سعودی آغاز شد و بسیاری از آن به عنوان پاشنه آشیل حکومت سعودی در دوران «ملک سلمان» یاد کردند، حداقل در چندین مرحله خودنمایی کرده است که مهمترین آن برکناری «سعد الجبری» مسئول تحقیقات دربار و فرد نزدیک به شخص ولیعهد بود.به بیان بهتر؛ پس از مرگ «عبدا... بن عبدالعزیز» و روی کار آمدن ملک سلمان، زلزله سیاسی در ارکان قدرت دربار آل سعود تنها به برکناری دو شاهزاده قدرتمند دربار یعنی «مقرن» و «متعب» منتهی نشد و از همان ابتدا جناح سیاسی مخالف ولیعهد جدید به رهبری فرزند پادشاه سعودی دست به کار شد تا به هر طریقی ملک سلمان را به بی کفایتی شخص بن نایف مجاب کند.
سپردن اداره حج به سازمان همکاری های اسلامی
اکنون سؤال اساسی اینجاست که جهان اسلام و سازمان های اسلامی برای جلوگیری از ورق خوردن دوباره پرونده مرگ حاجیان در عربستان چه تدبیری را باید به کار گیرند؟! در این میان، صد البته باید به نقش مهمی که نهادهایی همچون سازمان همکاری های اسلامی می توانند ایفا کنند اشاره کرد. بروز این چنین حوادث تلخی ، اتخاذ موضع هماهنگ و منسجم و قاطع کشورهای اسلامی برای خارج کردن مدیریت مراسم حج از دستان آل سعود و تشکیل کمیته ای از سوی سازمان کنفرانس اسلامی و با حضور نمایندگان کشورهای مختلف اسلامی برای اداره آن را بسیار ضروری کرده است.البته با توجه به سلطه آل سعود بر سازمان همکاری های اسلامی که دبیرکل آن هم سعودی است، امیدی به تحرک جدی این سازمان نمی رود، با این حال کشورهای اسلامی باید با استفاده از ظرفیت ها و امکاناتی که در اختیار دارند، رژیم سعودی را برای واگذاری مدیریت حج به سازمان کنفرانس اسلامی تحت فشار قرار دهند.شاید امروز دوباره باید طنین جاودانه امام خمینی (ره) را از دل تاریخ بشنویم، آن گونه که پس از حادثه خونین سال ۶۷ مکه فرمود: «آنها به دست خود اسباب افتضاح و رسوایی خود را فراهم نمودند... ما اگر می خواستیم به جهان اسلام ثابت کنیم که کعبه داران کنونی لیاقت میزبانی سربازان و میهمانان خدا را ندارند و جز تأمین منافع آمریکا و اسرائیل و تقدیم منافع کشورشان به آنها کاری از دستشان بر نمی آید، بدین خوبی نمی توانستیم بیان کنیم... و به این اندازه که کارگزاران بی اراده حاکمیت سعودی در این قساوت و بی رحمی عمل کردند، موفق نمی شدیم».
************************************
روزنامه ایران******
هشیاری در پیگیری حادثه دردناک «منا»/مرتضی رحیمی
مراسم حج همواره به عنوان بزرگ‌ترین اجتماع مسلمانان در کانون توجه قرار داشته و نگاه جهانیان ناظر بر این حرکت بزرگ مسلمانان در سرزمین بزرگ وحی است. برپایی مراسم باشکوه حج در روز عید قربان امسال متأسفانه با فاجعه کم‌سابقه جان باختن جمع کثیری از مسلمانان به هنگام اجرای مناسک حج در «منا»، کام مسلمانان و حتی اغلب پیروان سایر ادیان را تلخ کرد. این واقعه در شرایطی رخ داد که به طور طبیعی دولت عربستان سعودی به عنوان میزبان این مراسم باید همه زمینه‌های لازم را برای برگزاری حج مهیا می‌کرد. اما آن گونه که از خبرها برمی‌آید، بی‌تدبیری نیروهای امنیتی و مجریان برنامه حج باعث رخداد فاجعه‌باری شد که ذکر چند نکته درباره آن لازم است:
1. دولت عربستان سعودی در گام نخست باید مسئولیت قضیه را برعهده گیرد مگر آنکه ثابت کند عواملی خارج از کنترل «ریاض» عامل اقدامی بوده که چهره این تجمع عظیم مسلمانان را مخدوش کرده است. در صورت ارائه نکردن مستنداتی حاکی از وجود متهمانی در خارج از اراده مقامات عربستان؛ این کشور مکلف است علاوه بر پذیرش مسئولیت حقوقی و اخلاقی خود به عنوان کشور میزبان، مقامات رسمی متهم به قصور و تقصیر را شناسایی و به مجازات برساند. این بدیهی‌ترین وظیفه اولیه دولت عربستان در قبال افکار عمومی خدشه‌دار شده مسلمان و غیرمسلمانان است اما متأسفانه آن گونه که موضعگیری‌های اولیه مقامات «ریاض» نشان می‌دهد، نه فقط اراده جدی در این زمینه به چشم نمی خورد، بلکه در مواردی، از ادبیات ناپسند و مسئولیت‌گریزانه‌ای هم استفاده کرده اند به نحوی که به جای ابراز حس همدردی و تلاش برای مهار موج انتقادهای منطقی، خود به عامل دامن زدن به خشم گروهی از منتقدان تبدیل شده است.
2. حادثه دردناک «منا»؛ همانند سایر حوادث نیازمند آن بود که در مرحله پس از وقوع، بخوبی مدیریت شود تا از آمار جان باختگان و آسیب‌دیدگان کاسته شود اما براساس خبرهای دریافت شده، نحوه مدیریت سعودی‌ها در این رخداد، بسیار ضعیف و پایین تر از استانداردهای جهانی بوده است. این نکته نیز به سهم خود، گستره و عمق انتقادها از مقامات «ریاض» را افزایش داد. عربستان پس از وقوع بحران می‌توانست در اقدامی کارساز و با هدف ارتقای توان امدادرسانی و تقویت همدلی، از مشارکت همه بعثه‌های حجاج کشورهای مختلف اسلامی بویژه جمهوری اسلام ایران که در عربستان حضور دارند، استفاده کند اما شواهد و قرائن نشان می‌دهد که از بعثه‌های حج داغدار و ملتهب، نه فقط دعوت به مشارکت نشد بلکه با برخورد سرد، بر سر راه حضور داوطلبانه بعثه‌ها برای امدادرسانی؛ مانع‌تراشی‌های جدی هم صورت گرفت که در جمع حجاج حاضر و خانواده‌های آنان در کشورهای اسلامی مختلف بازتاب منفی تأثیرگذاری بر جای گذاشت.
3. واقعه دردناک «منا» با واکنش سریع سران اغلب کشورهای مسلمان، از جمله ترکیه و اندونزی، نهادهای فراگیری نظیر سازمان ملل و اتحادیه اروپا و مقامات کشورهایی همچون روسیه و چین مواجه شد که مراتب همدردی خود را با جان‌باختگان حادثه اعلام کردند. این موضعگیری‌ها که همسو با جهت‌گیری افکار عمومی جهانیان است و مضمونی توأم با سرزنش حاکمان سعودی به سود جایگاه عربستان در روابط بین‌الملل نیست. در ایران نیز رهبر معظم انقلاب، رئیس جمهوری و سایر مقامات مسئول؛ همگام با احساسات جریحه‌دار شده ایرانیان، بر ضرورت پیگیری ماجرا و لزوم پذیرش مسئولیت توسط مقامات «ریاض» و ضرورت پایبندی عربستان به الزامات قصور و تقصیر میزبانی خویش تأکید کرده‌اند. در چنین فضایی، احقاق حق حجاج ایرانی و غیرایرانی، کاملاً امکانپذیر به نظر می‌رسد. اما در این میان، فراخوان‌های معدود و پراکنده و دعوت به اقدام تندعلیه عربستان، غیرقابل دفاع و توجیه‌ناپذیر به نظر می رسد. این گونه اقدامات، در ارزیابی خوشبینانه، ناشی از واکنش احساسی برخی ایرانیان به ناکارآمدی و سوء تدبیر مقامات «ریاض» است و در برداشتی بدبینانه، اقدام مشکوکی است که می‌تواند جای شاکی و متهم را در حادثه «منا» عوض کند و دستاویزی مناسب در اختیار «آل سعود» قرار دهد تا با بزرگنمایی آن، خود را از زیر بار فشار سنگین افکار عمومی جهان و بویژه مسلمانان رهایی بخشد و «حاشیه» را جایگزین «متن» کند. بنابراین از هموطنان داغدار انتظار می‌رود ضمن تداوم انتقادهای منطقی خود از مقامات عربستان و اقدامات مدنی مانند تظاهرات پس از نماز جمعه دیروز، از هرگونه اقدام تند و غیرمنطقی پرهیز کنند تا مقامات کشورمان بتوانند همراه با سران سایر کشورهای مسلمان، موضوع را از کانال نهادهایی مانند «سازمان کنفرانس اسلامی» و در صورت نیاز، نهادهای فراگیرتری همانند «سازمان ملل»، پیگیری و به نتیجه مطلوب برسانند تا اندکی از رنج سنگین ایرانیان کاسته شود.
************************************
روزنامه جام جم**
حفظ حرمت حرمین شریفین با عقل جمعی مسلمانان / صباح زنگنه
در حرم مکه مکرمه و مناطق منا، عرفات و مشعرالحرام که گفته‌اند حتی کشتن یک حشره و کندن یک شاخه از درخت نیز جایز نیست، شاهد کشته شدن تعداد زیادی از حاجیان و زائران خانه خدا هستیم.
البته این نخستین بار نیست که شاهد چنین حوادثی هستیم و در سال‌های گذشته بارها در تونل‌های بین منا و مکه مکرمه و در آتش‌سوزی‌هایی که در خیمه‌گاه‌ها و چادرهای حجاج اتفاق افتاده و نیز در مسیر عزیمت زائران به منطقه رمی جمرات، بارها چنین حوادثی رخ داده و جان صدها و بلکه هزاران انسان بی‌گناه که مهمان حرم الهی بوده‌اند از بین رفته است.
متاسفانه در هیچ یک از این وقایع، هیچ گونه اقدامی که بتواند مانع تکرار این حوادث شود از سوی مسئولان دولت سعودی مشاهده نشده و متخلفان نیز مجازات نشده‌اند. در بعدی دیگر برای مشخص شدن ناکارآمدی مدیریت آل سعود در مناسک حج می‌توان مقایسه ساده‌ای میان حضور زائران در این مراسم با حضور جمعیت‌های انبوه‌تر در آیین‌های دینی و مذهبی دیگر انجام داد و ملاحظه کرد که مثلا در مراسم اربعین که حضور جمعیت عظیم عزاداران حسینی در کربلا به 20 میلیون نفر می‌رسید شاهد چنین حوادثی نبودیم و این حکایت از اختلاف در مدیریت صحنه‌های آیین‌های دینی دارد. نکته دیگری که درباره فاجعه منا می‌توان به آن اشاره کرد مخفیکاری و بیان نکردن وقایع و انداختن تقصیر به گردن دیگران از سوی دولتمردان سعودی است و این در حالی است که با توجه به نقش رسانه‌ها و در نظر داشتن دوربین‌های دیجیتال و تلفن‌های همراه حجاج که صدها و هزاران صحنه از این اتفاق را ثبت و ضبط کرده است، طبعا حقایق پنهان نخواهد ماند.
به هر ترتیب از دست رفتن جان هزاران انسان از کشورها و ملیت‌های مختلف نیازمند موضعگیری‌های روشن از سوی دولت‌ها و علمای جهان اسلام و سازمانهای مردم‌نهاد جهان است.
در پیامی که از سوی رهبر عزیز انقلاب اسلامی صادر شده، با دقت و حساسیت فراوان نسبت به بحث مسئولیت و اقدام‌های گام به گام ضروری برای برطرف کردن آثار و آلام مترتب بر این حادثه بزرگ تاکید شده است. اولین گامی که از سوی رهبر معظم انقلاب مطالبه شده، ضرورت رسیدگی فوری به حاجیان آسیب‌دیده و پیگیری امور مربوط به زائرانی است که جانشان را از دست داده‌اند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در گام بعد از بعثه حضرت ایشان و سازمان حج جمهوری اسلامی ایران و بقیه سازمانهای پزشکی خواستند تا به کمک حاجیان کشورهای دیگر هم بپردازند و در گام سوم از دولتمردان سعودی خواستند به مسئولیت‌های خود عمل کنند و آنچه را که به انصاف و حقیقت نزدیک است اعلام و به آن عمل کنند.
از این به بعد به نظر می‌رسد باید بر تشکیل گروه مستقل حقیقت یاب تاکید کرد تا با استفاده از همه مدارک موجود از فیلم‌های دوربین‌هایی که حرکت حجاج را کنترل می‌کردند اتفاقاتی را که رخ داده استخراج و علل و عوامل آن را بررسی کنند. ضمنا باید نسبت به طراحی‌ها و برنامه‌های حرکت حجاج در انجام مناسک حج و مراسم عرفات، مشعر و منا و سپس مرحله آخر که طواف حج است بررسی فنی مهندسی و دقیقی انجام دهند و نیازمندی‌های حفظ سلامت و امنیت همه حاجیان را بررسی و بین همه کشورها توزیع کنند. گام بعدی بررسی تامین امنیت و تنظیم امور حرمین شریفین است که هم اکنون صداهای دیگری از بین مسئولان امور دینی از کشورهای مختلف چه از ترکیه و چه از کشورهای آفریقایی شنیده می‌شود که خواهان رسیدن به شئون و امور حرمین شریفین و تامین امنیت حجاج و زائران هستند.
با تاکید بر این روند امیدواریم حق و حرمت اماکن مقدسه الهی و حرمین شریفین و مناطق مناسک حج و عمره، با امکانات روز و با مشارکت عقل جمعی همه مسلمانان نگه داشته شود.
***********************************
روزنامه وطن امروز**
یا منتقم!
بی‌کفایتی آل‌سعود در برگزاری مراسم حج منا را قربانگاه حاجیان کرد
مهمترین عید مسلمانان جهان در حالی تبدیل به عزا شد که ردپای پررنگ پسر پادشاه سعودی در حوادث منجر به فاجعه روز پنجشنبه منا به چشم می‌خورد. هرج و مرج در برگزاری نخستین مراسم حج پس از روی کار آمدن شاه جدید، سلمان بن عبدالعزیز چنان بی‌سابقه بوده است که منابع سیاسی آن را تابعی از هرج و مرج سراسر کشور در نتیجه جنگ قدرت میان خاندان چندپاره سعودی در داخل و جنگ و جنایت حکومت ریاض در یمن تحت هدایت محمد بن سلمان پسر پادشاه، وزیر دفاع، جانشین ولیعهد و عملا همه‌کاره ندانم‌کار ریاض در ماه‌های اخیر می‌دانند. این در حالی است که برخی واکنش‌ها در شبکه‌های اجتماعی حاکی از آن است که شمار کسانی که محمد بن سلمان، پسر پادشاه و داعیه‌دار خادمی حرمین شریفین را بزرگ‌ترین دشمن مسلمانان و مسلمان‌کش واقعی می‌دانند لحظه به لحظه افزایش می‌یابد، چرا که او از بهمن ماه سال گذشته که همراه پدر بیمارش به قدرت رسیده است مستقیما در مرگ حدود 7500 مسلمان (بویژه در یمن و مکه) نقش داشته است.
بیش از 2000قربانی
در حالی که عصر دیروز منابع عربستانی آخرین آمار قربانیان روز عید قربان در منا را 1500 تن اعلام کردند اما شنیده می‌شود شمار جان‌باختگان این مصیبت بزرگ بسیار بیش از اینهاست و دست‌کم به 2000 تن می‌رسد. این در حالی است که تنها 365 زائر ایرانی در زمره مفقودان پرشمار این حادثه هستند. بدین ترتیب مصیبت اخیر منا حادثه حج سال سال 1990 را که طی آن یکهزار و 426 زائر در اثر خفگی در تونل «المعیصم» در حد فاصل مکه مکرمه و منا جان باختند به عنوان بزرگ‌ترین فاجعه تمام دوران معاصر حج ابراهیمی پشت سر گذاشت. چهارشنبه گذشته یک روز پیش از این فاجعه نیز کمیته امدادرسانی عربستان اعلام کرده بود که 204 نفر از حجاج به دلیل خرابی درهای قطار در مکه‌مکرمه دچار حالت خفگی و بیهوشی شدهاند. فاجعه منا مرگبار‌ترین حادثه نیم‌قرن اخیر موسم حج در حرمین‌شریفین و دومین حادثه مرگبار در ماه حج پس از سقوط جرثقیل در شهر مقدس مکه به شمار می‌رود که بیش از یکصد کشته بر جا گذارده بود. دردناک‌ترین تصاویر منتشر شده پس از این حادثه، صدها زائر اعم از سفیدپوست و سیاهپوست را در حالی تصویر می‌کرد که پیکرهایشان به شکلی وحشتناک به هم گره خورده بود. هنوز آمار و اطلاعات دقیقی درباره ملیت کشته‌شدگان فاجعه پنجشنبه در دست نیست با این همه ایران با 131 کشته، بالاترین رقم جان‌باختگان فاجعه منا را دارد. هند اعلام کرده است 14 تن از اتباع این کشور در این حادثه کشته شدهاند. اندونزی نیز تاکنون 3 تبعه این کشور را در میان قربانیان شناسایی کرده است. مقامات ترکیه نیز اعلام کرده‌اند دست‌کم 18 تن از شهروندان این کشور ناپدید شدهاند و از آنان اطلاعی در دست نیست. اسلام‌آباد نیز اعلام کرده است 7 زائر پاکستانی از زمره کشته‌شدگان هستند. بدین ترتیب سعودی‌ها بار دیگر بی‌کفایتی خود را در مراسم حج امسال به رخ کشیده و نشان دادند از برگزاری مراسم حج تنها به فکر نشر افکار فرقه وهابیت‌اند و اهمیتی برای جان حجاج قائل نیستند به‌طوری که در 3 دهه گذشته بیش از 9 هزار حاجی در این سرزمین مقدس کشته و زخمی شدهاند. طی روزهای گذشته موجی از اخبار و تحلیل‌ها درباره این حادثه در رسانه‌های کشورهای اسلامی منتشر شده اما نکته قابل توجه این است که همه درباره اشتباه مسؤولان سعودی و مقصر بودن مقامات این کشور در این حادثه خونین متفق‌القولند. از سال 1978 تاکنون بیش از 3288 حاجی جان خود را در مکه و مدینه در پی حوادثی که در بالا به آن اشاره شد از دست داده‌اند و 2384 نفر هم طی این حوادث زخمی شدهاند.
شاهدان عینی چه می‌گویند؟
به گفته شاهدان عینی ساعت 8:45 صبح روز عید قربان در منا وقتی انبوه جمعیت حاجیان عازم چادرهای منا شدند تا پس از چند دقیقه کوتاه به سمت جمرات برای رمی جمرات که از آداب عید قربان است حرکت کنند، یکی از 3 مسیر اصلی برای رسیدن به چادرها توسط شرطه‌های سعودی مسدود شده و سیل زائران ناگهان به یک سمت خاص هدایت شدند آن هم در حالی که مسیرهای دیگر بسته شده بود. ظرف مدت کوتاهی ازدحام چنان بالا رفت که تبدیل به فشار و بهم ریختگی و در نهایت فاجعه زیر دست و پا ماندن صدها حاجی شد. یک زائر ایرانی ماوقع را چنین شرح می‌دهد: «ظرف نیم ساعت تا 45 دقیقه ما احساس کردیم شرایط کاملا غیرطبیعی است بعد کم‌کم مردم شروع کردند به زمین خوردن و افتادن، یک عده خودشان را بالا می‌کشیدند به طرف سقف خیمه‌ها، بعد هم این قدر فشار زیاد شد که عده‌ای زیر دست و پا ماندند و حدود یک ساعت تا یک ساعت و نیم این ماجرا طول کشید. در این دوساعت و نیمی که طول کشید تا نیروهای به اصطلاح امدادگر عربستان‌سعودی برسند خود مردم و بیشتر این ایرانی‌ها بودند که برای کمک به دیگران تلاش می‌کردند و هیچکس نبود. تعدادی از زائران ایرانی برای آوردن آب به بالای چادرها رفتند و برای مردم بطری‌های آب پرت کردند و تعدادی هم در پایین به مجروحان بویژه سالخوردگان و اطفال کمک کردند. این در حالی بود که امدادگران سعودی که با تاخیر وارد شدند به جای رسیدگی به مصدومان اقدام به جمع‌آوری اجساد کردند». در تصاویر ویدئویی منتشر شده توسط حاجیان بازمانده ورود ناگهانی کاروانی از خودروهای امنیتی سعودی به مسیر کاملا مشخص است. کاروانی که گفته شده متعلق به محمد بن سلمان، پسر جنایتکار شاه سعودی بوده است و حرکت طبیعی سیل جمعیت را مختل کرده و فاجعه‌ای تاریخی را به بار می‌آورد. همچنین اظهارات حجاج درباره رفتارهای اهانت‌آمیز سعودی‌ها با زائران خانه خدا موید این واقعیت است که مسؤولان سعودی و پلیس عربستان مسبب وقوع این فاجعه مرگبار هستند. روزنامه انگلیسی گاردین با استناد به اظهارات برخی زائران و شاهدان نوشت وجود نیروهای بی‌تجربه پلیس و نبود سازماندهی درست و مناسب در مراسم حج باعث شده است برگزاری مراسم حج امسال برای آنها بسیار دشوار شود. زائران و شاهدان می‌گویند تعداد زیاد زائران نمی‌تواند عامل وقوع این فاجعه باشد این فاجعه ناشی از برنامه‌ریزی ضعیف و ناکارآمد و بی‌کفایتی آن در انجام امور مربوط به حجاج است. خالد الفالح، وزیر بهداشت عربستان در ابتدای وقوع فاجعه صحرای منا انگشت اتهام را به سوی قربانیان این فاجعه بویژه حجاج آفریقایی- که گویا دیواری کوتاه‌تر از آنها پیدا نمی‌شد - دراز کرد و مدعی شد زائران غیرقابل کنترل بوده‌اند و از دستورات مسؤولان حاضر برای تردد در مسیر تبعیت نکرده‌اند اما شاهدان و زائران حاضر در محل این ادعای وزیر بهداشت عربستان را رد کردند. احمد ابوبکر یک زائر 45 ساله اهل لیبی که از این فاجعه جان سالم به‌در برده است، گفت جمعیت زیادی در مسیر حرکت به سوی محل رمی جمرات حاضر بود و مسؤولان عربستان همه مسیرهای ورودی به این محل و مسیرهای خروجی از آن را بسته بودند و تنها یک مسیر برای ورود و خروج به این نقطه باز بود. یکی دیگر از بازماندگان می‌گوید مردم «مثل دومینو» به زمین می‌افتادند. به نوشته گاردین، حتی پیش از وقوع حادثه در محل رمی جمرات هم برخی زائران از نبود سازماندهی مناسب برای برگزاری مراسم حج ابراز نگرانی کرده بودند.
سعودی‌ها: قضا و قدر بود!
این در حالی است که سخنگوی وزارت کشور عربستان سعودی، روز پنجشنبه در اظهاراتی تامل‌برانگیز حادثه غم‌انگیز منا را «قضا و قدر» خواند و از تشکیل کمیته حقیقت‌یاب برای بررسی علت وقوع حادثه خبر داد. ژنرال منصور الترکی در تشریح ابعاد حادثه منا، اجتماع زیاد جمعیت، ازدحام، حرکت در مسیر مخالف، گرمای شدید و نیز قضا و قدر را که به گفته وی بخشی از باورهای مذهبی است از جمله علت‌های بروز این حادثه برشمرد.
پسر پادشاه، عامل فاجعه
اما نخستین‌بار یک روزنامه لبنانی فاش کرد ورود کاروان محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد سعودی به همراه
400 نفر از جهت خلاف حرکت حجاج در منا سبب وقوع فاجعه کشته شدن بیش از یکهزار نفر از حجاج شد. به نوشته الدیار، مقامات عربستان سعودی تلاش می‌کنند خبر عبور کاروان رسمی را که به کشته شدن و رخمی شدن بیش از 4 هزار حاجی بیت‌الله‌الحرام منجر شد، مخفی کنند اما واقعیت این است که هنگام ازدحام حجاج در منا، محمد بن‌سلمان، پسر پادشاه عربستان تصمیم گرفت در این مراسم شرکت کند و در نتیجه با کاروانی متشکل از 200 نیروی نظامی ارتش و 150 نیروی نظامی پلیس وارد جمعیت انبوه حجاج شد و به مرکز منا رسید. در این لحظه جهت حرکت حجاج تغییر یافت، زیرا پسر پادشاه به همراه اعضای کاروان خود و برای اینکه سریع‌تر به منا برسد، بر خلاف حرکت حجاج وارد انبوه جمعیت شد و در نتیجه ازدحام شدیدی بین هزاران حاجی به وجود آمد و فشار انبوه جمعیت باعث وقوع چنین فاجعه‌ای شد.
تاکتیک داعشی برای فرار از پاسخگویی
اما دیروز جمعه یک روز پس از فاجعه منا، برخی منابع خبری عنوان کردند پادشاه سعودی برای پنهان کردن ردپای پسرش در این فاجعه دستوری صادر کرد که 28 نفر از مأموران که دستورات را به خوبی اجرا نکرده‌اند گردن زده شوند! اما به نظر می‌رسد انتشار این خبر برای کاهش خشم حجاج صورت گرفته باشد.
ستایش شاه سعودی از مسببان!
پادشاه عربستان به جای انتقاد از عملکرد پرسنلی که مسبب جان‌باختن بیش از 2000 نفر از حجاج در فاجعه دلخراش منا شدند، از تلاش‌های آنان ستایش و قدردانی کرد. ملک سلمان پادشاه عربستان در سخنانی به مناسبت عید قربان با حضور شماری از شخصیت‌های خارجی و مراجع ذی‌ربط و دست‌اندرکاران حج گفت برای مشخص شدن جزئیات این حادثه، دستور بررسی‌های لازم را صادر کرده است. شاه سعودی از فاجعه دلخراش منا به «حادثه هل‌دادن» نام برد و گفت: «این حادثه، از ارزش خدمتی که به میهمانان خداوند می‌کنید، چیزی کم نمی‌کند».
نقشه تقسیم‌بندی قومیتی حجاج درمنا
سخنگوی وزارت کشور عربستان سعودی، سرلشکر منصور الترکی در نشست خبری خود تلاش کرد خبرهایی را که عبور یک کاروان از مقامات بلندپایه سعودی علت حادثه صحرای منا معرفی می‌کند، تکذیب کند. الترکی در این نشست خبری، نقشه‌ای را نشان داد که تقسیم‌بندی حاجیان را به 3 گروه حجاج کشورهای عربی، حجاج عربستانی و حجاج آسیایی نشان می‌دهد. در این نقشه حتی از عبارت حجاج آفریقایی غیرعربی استفاده شده است که ثابت می‌کند مقامات سعودی حجاج را براساس عرب و غیرعرب بودن تقسیم می‌کنند.
*************************************
