یک سال بعد از مرگ «عبدالله بن عبدالعزیز» و رسیدن «سلمان» برادرش به پادشاهی عربستان سعودی، ریاض با رفتارهای نسنجیده بیش از گذشته خود را به خطر سقوط نزدیک کرده است.
امروز 13 ژانویه (23 دیماه) مصادف با سالروز به قدرت رسیدن «سلمان بن عبدالعزیز» و عهده دار شدن پادشاهی خاندان آل سعود است.
متولد 1314 از شاخه سُدیری‌ها
سلمان بن عبدالعزیز 80 ساله در 3 ربیع الثانی 1436 هجری قمری ( 23 ژانویه 2015) بعد از مرگ برادرش عبدالله بن عبدالعزیز به عنوان هفتمین پادشاه عربستان از خاندان آل سعود قدرت را در دست گرفته است.
سلمان بن عبدالعزیز در 31 دسامبر 1935 میلادی برابر با 9 دی 1314 شمسی متولد شد؛ وی بیست و پنجمین پسر ملک عبدالعزیز آل سعود است که از مادری به نام حصه بنت احمد سُدیری [از قوی‌ترین ائتلاف‌های موجود در خاندان آل سعود که به برادران معروف به سُدیری هستند] متولد شده است.
انتخاب اولین ولیعهد از نوه‌های عبدالعزیز
در طول یک سال گذشته که سلمان بن عبدالعزیز روی کار آمده، عربستان با تحولات ناگهانی زیادی رو به رو شده است. یکی از اقدامات او انتخاب محمد بن نایف به عنوان ولیعهد خود بوده که برای اولین بار یکی از اعضای نسل سوم خاندان پادشاهی آل سعود را به تاج و تخت نزدیک‌تر می‌کند؛ وی همچنین پسر جوان خود محمد بن سلمان را در مسیر پادشاهی گذاشت و او را جانشین ولیعهد قرار داد. او همچنین وزیر دفاع عربستان نیز هست.
حکومت تازه از راه رسیده و آغاز جنگ
محمد بن سلمان که پیش از این ریاست دیوان پادشاهی عربستان را برای مدت کوتاهی بر عهده داشت، یکی از مهم ترین وزارت خانه‌های عربستان را در دست گرفت و دیری نپایید که در 26 مارس 2015 حمله عربستان به یمن را آغاز کرد.
گفته شد این جنگ که با نام «عاصفه الحزم_توفان قاطع» شناخته شده برای هدف قرار دادن مواضع انصار الله یمن و انبارهای تسلیحاتی و موشکی آن و بازگرداندن رئیس‌جمهور مستعفی (عبدربه منصور هادی) به قدرت صورت گرفته است؛ برخی کشورهای عربی از جمله مصر، امارات، بحرین و اردن از این اقدام عربستان حمایت کردند و به ائتلاف سعودی برای حمله به یمن پیوستند.
گزارش‌های غیر رسانه‌ای حاکی است که عربستان در این جنگ دست کم 725 میلیارد دلار هزینه کرده و وادار شده برای راضی کردن برخی کشورهای عربی به حضور در ائتلاف نظامی خود مبالغ هنگفتی را به این کشورها پرداخت کند در حالی که در مقابل بیش از 7000 یمنی به کام مرگ فرستاده شده و زیرساخت‌های این کشور نابود شده است.
جنگی که آینده آل سعود را به خطر انداخته
طی 9 ماه گذشته با وجود فشار بالایی که در پی کاهش قیمت نفت و حمله ریاض به یمن، به اقتصاد عربستان وارد شده، ریاض اصرار دارد تجاوز خود علیه مردم یمن را در قالب [عملیات بازگشت امید] ادامه دهد.
در همین راستا بروس ریدل مدیر پروژه اطلاعات در اندیشکده بروکینگز نوشته که ادامه حملات عربستان سعودی به یمن نه تنها به اهداف اعلامی ریاض نمی‌انجامد، بلکه آینده سعودی‌ها را هم به خطر می اندازد.
وی افزوده، «بعد از حملات هوایی عربستان به یمن، جنگِ شاهزاده بیشتر شبیه به بن‌بست است. تخریب زیرساخت ضعیف یمن در این حملات، سبب تشدید فضای تنش‌ها بین یمنی‌ها با همسایگان ثروتمند خلیج (فارس) آن برای سال‌ها شده است. اکنون به نسبت قبل، یمنی‌ها بیشتر خواهان انتقام هستند و ایران بدون هیچ هزینه‌ای در حال به دست آوردن امتیاز در رقابت با رقبای خود در خلیج (فارس) است».
فاجعه مرگبار برای حجاج بیت‌الله
از دیگر اتفاقاتی که در یک سال گذشته رخ داده، فاجعه مرگ هزاران حاجی در مراسم منا در عربستان است؛ این فاجعه که مرگبار ترین رخداد مراسم حج در چند سال گذشته به شمار می‌آید حاصل بی کفایتی آل سعود در برگزاری مراسم حج است. مهر 1394 (24 سپتامبر 2015) همزمان با عید قربان در مراسم رمی جمرات در خیابان 204 نزدیک تقاطع آن با خیابان 223 در منطقهٔ منا در شهر مکه دستکم 2٬236 نفر کشته شدند.
در حالی که گزارش‌های غیر رسمی از مرگ دست کم چهار هزار نفر خبر می‌دهد مقامات سعودی تعداد جانباختگان را تنها 769 نفر اعلام کردند. در این فاجعه 464 ایرانی نیز جان خود را از دست داده‌اند.
اعدام شیخ نمر
یکی از آخرین اقدامات تنش برانگیز ریاض در 12 دیماه (ماه جاری) رخ داد که عربستان نمر باقر النمر روحانی سرشناس شیعه را اعدام کرد.
شیخ نمر باقر النمر متولد سال 1379 هجری قمری درعوامیه (در شرق عربستان) یک مجتهد شیعه و فعال حقوق بشر عربستانی بود؛ او در پی اعتراضات شیعیان عربستان در سال 2012 بازداشت شد و در 23 مهر ماه 1393 دادگاه جنایی عربستان سعودی شیخ نمر را به اتهام اقدام علیه امنیت ملی و محاربه، به اعدام با شمشیر و به صلیب کشیده شدن در انظار عمومی محکوم کرد.
در حالی که اعدام ناگهانی شیخ نمر با واکنش‌های انتقادی در سراسر جهان همراه بود، برخی کارشناسان معتقدند ریاض می‌دانست که این اقدام با واکنش منفی همراه خواهد بود اما عربستان این اقدام را زمانی انجام داد که احساس می‌کرد مقابل افزایش نفوذ ایران در عربستان و سراسر منطقه آسیب پذیر شده و احتمالاً فکر می‌کرد که آمریکا اقدام کافی برای جلوگیری از نفوذ ایران صورت نمی‌دهد.
بعد از این ماجرا اندیشکده واشنگتن با اشاره به افزایش شایعاتی درباره زوال عقل پادشاه کنونی عربستان، به تلاش پسرش محمد بن سلمان برای رسیدن به قدرت اشاره کرده و نوشت که تلاش‌های پسر سلمان برای رسیدن به قدرت تقریباً غیر قابل توقف است.
این اندیشکده نوشته که گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد مبنی بر آنکه حاکم بعدی عربستان سعودی بعد از سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان، محمد بن نایف ولیعهد عربستان نخواهد بود بلکه پسر 30 ساله خود سلمان، یعنی محمد بن سلمان معاون ولیعهد عربستان شاه خواهد شد.
روزنامه ایندیپندنت محمد بن سلمان را فردی مغرور، خودسر و خام توصیف کرده و هشدار داده که عربستان را وارد جنگ بدی کرده است.
در حالی که ریاض به شعله ور کردن تنش‌های منطقه‌ای و کشتار مردم یمن مشغول است، در پی حوادث اخیر مربوط به سفارت عربستان در تهران، ریاض روابط خود با ایران را قطع کرده و شکاف‌های خاورمیانه را افزایش داده است.
مرور کارنامه یک ساله حکومت سلمان بن عبدالعزیز، رفتارهای نسنجیده و منفعلانه ریاض و جنگ بی حاصل یمن نشان می‌دهد که بازیگر اصلی این نمایش، جانشین جوان ولیعهد عربستان است.
تلاش محمد بن سلمان جوان برای طی کردن یک شبه راه صد ساله، ممکن است عربستان را دچار مشکلات جدی‌تری کند و پایان سلطه خاندان آل سعود را رقم بزند.
منبع: فارس
